Aktifhaber
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
Aktifhaber
No Result
View All Result

Ekonomist Atilla Yeşilada: ‘Çeşme kurudu’ diyorum, eğer böyle devam ederse…

by aktifhabercom
August 27, 2018
Ekonomist Atilla Yeşilada: ‘Çeşme kurudu’ diyorum, eğer böyle devam ederse…
5k
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

Kadere inanmam, ama şansa inanırım. Evrenin sonuz olmadığını öğrendik de, insanın salaklığının sınırlarını daha keşfedemedik.

“Tanrı böyle istemiş“ sözünü küfr sayarım, çünkü Yaradan’ın salak, üçkağıtçı ve   açgözlüleri korumak gibi bir taahhüdü yoktur.

Gelecek taşa kazılmamıştır, insanların salaklığı, rastlantı ve başlangıç koşulları (geçmiş)  biraraya gelerek her an yeniden yazar onu. Bu yüzden geleceği okumak çok zordur. Hatta, bu iş bir “Salakların Altın Elması’dır”, beceremeyeceğinizi bile bile yaparsınız işte. Devri daim makinası icat etmek gibi bir şeydir, sonu yok, başarı şansı sıfır, ticari potansiyeli çok zayıf. Ama bazen bir an gelir, çoklu evrenler içinde bir tanesi dağdan münbit ovaya bakmak gibi billurlaşır ruh gözünün önünde. İşte onlardan birini yaşıyorum, ve “çeşme kurudu” diyorum. Politik sıkıntılarımızı gidersek dahi, 2020 yılına kadar sürecek bir stagflasyona girdik. Eğer siyasette hatalar devam ederse, 2001 benzeri bir bankacılık ve ödemeler dengesi krizi akabinde 2-3 yıl sürecek rehabilitasyon dönemini de yaşayabiliriz. Ama inanın veya inanmayın ben AKP’nin nihilist olduğuna inanmıyorum. Bir iki ay içinde kafayı bu hayallerle dolu elma fıçısından çıkartacaklar.

Yerel para birimiyle ticaret, Rusya-Çin-AB’den gelecek mali destek, BRICS bankası gibi fantazilerle uğraşıyoruz, bunlar NİYE olmaz sorusuna cevap vermeyeceğim bile. Dünyanın düz olduğunu iddia edene düşer ispat yükümlülüğü. Gerçek gündem   Türkiye’de ekonomik bunalımın ne zaman ödemeler dengesi krizine dönüşeceği, ABD’siz bir Türkiye’nin  B ve C planları ve Türkiye’den yayılacak bir panik atağının Gelişmekte Olan Ülkeler  (GOÜ, Piyasalar =  GOP) üzerinde kalıcı etki yaratıp yaratmayacağı bu Gezegende.


Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir

Söylemin iktidarı: 15 Temmuz sonrası AK Parti’nin ‘Hizmet Hareketi’ söylemi üzerine bir söylem analizi

Söylemin iktidarı: 15 Temmuz sonrası AK Parti’nin ‘Hizmet Hareketi’ söylemi üzerine bir söylem analizi

July 16, 2025
5k
Üstünlerin hukukuyla teslim alınan ülke

Üstünlerin hukukuyla teslim alınan ülke

July 14, 2025
5k

Türkiye küresel bulaşma yaratmaz, ama GOÜ için çeşme kurdu. Bizim sıkıntılarımızın kökü de buraya dayanıyor. Atlanta Fed nowcast’e göre ABD ekonomisi yıllıklandırılmış olarak %4.5 civarında  büyürken, Ticaret Savaşları’nın veride esamesi okunmuyor. Dolayısıyla Fed daha en az 3-4 faiz artırımı yapacak, sonra durup ekonominin nabzını ölçecek. AMB bu yıl sonunda tahvil alımını kesiyor. Bakın International Institute of Finance’nin yayınladığı şu grafiğe, küresel para arzı nasıl yavaşlıyor:

Tüm dünyada bu sene dolar, gelecek sene de Euro likiditesi kuruyor.

Daha şimdiden bir çok merkez bankası faiz artırmaya başladı bile, işte size grafiği:

Faizler yükseldikçe, doğal olarak GOÜ yavaşlayacak, sıcak para ve kredi akımları için cazibesini yitirecek. Bir grafik daha, para GOÜ’den çekilirse, en çok kim zararlı çıkar sorusuna cevap veriyor. Aşağıda kurumsal borç/GSYİH sıralaması var:

İşte size 2020’ye kadar sürecek stagflasyonun ilk kanıtı:  Bu borcu çeviremeyiz!    Mecburen bir kısmını geri ödeyeceğiz, sonuç olarak da Türkiye’den cari açığın yanında net itfalar için de döviz çıkacak, TL değer kaybedecek, ekonomide likidite azalacak.

Bir parantez açayım, Ankara swap pazarını kapatmak gibi miyop ve yan etkileri yüksek önlemlerle TL’ye saldırının önünü kestiğine inanıyor. İnansın hele. Bakın, o swap pazarını kapatmak ve ROM-munzam oranlarını düşürmek TCMB’nin döviz rezervlerine ne yapmış:


İşte politik hatalar burada devreye giriyor. Ankara bu tür pansuman tedbirler ve AB-Rusya-Çin’den gelecek kaynakla ABD’ye direneceği hayalinde. Direnemez.   Çünkü bu 3 devlet-bölge de biz koşulsuz para vermez, koşulları da çok ağır olur.

Eğer para bulamazsak ne  olur?  Size hemen kredilerin grafiğini göstereyim:

Dışardan para gelmezse, içerde  de kredi verilmez!  Krediler kurursa ne olur?  Tek nedeni kredi kıtlığı değil, ama kredi daralması ile eş zamanlı boy gösteren sanayi üretimi ve Tüketici Güveni gerilemesini de grafiklerle göstereyim size:

Kafanızda 3 resmi üst üste koyun, krediler, harcamalar ve üretim arasındaki bağlantıyı anında göreceksiniz. Kredisiz bir ekonomi ölüme terkedilmiştir.

Haydi, ABD’yle sorunları çözdük. Krediler canlanır mı?  Hayır, çünkü ikinci bir sorunumuz daha var. Enflasyon beklentileri artık şirazesinden çıktı. Hemen grafiğini vereyim:


Bir de TCMB anketinden alıntı yaptığımız tabloyu göstereyim ki, 10 yıl  vadede dahi enflasyon beklentisinin yükseldiğini idrak edin.

Buna fiyatlarda  katılaşma ya da enflasyonun kemikleşmesi diyoruz.  Faiz enflasyon ve paramızı  bankaya emanet etmek için talep ettiğimiz risk/harcamadan feragat primi belirler. İkincisini sıfırlasak dahi, enflasyon düşmeyeceği için, krediler u-cuz-la-maz.

Bu denli katılaşan enflasyon beklentilerini terbiye etmek için tek çare “Yandım Odin” dedirten bir bütçe daralması ve parasal sıkılaştırmadır. Bu yola gidersek, zaten resesyon en az bir yıl sürer. Eğer boşlarsak, enflasyon %20’yi aşar, ve 1990’larda olduğu gibi fiyatlama davranışlarını dolar/TL kuru belirler. Yani devaluasyon ve enflasyon arasında kısır döngü evresine geçeriz. Ondan sonrasını biliyorsunuz zaten,  yüksek enflasyonla 30 yıl kaybetti bu millet.

Fakat, bu kez enflasyon-devaluasyon spiralinin 1990’lardan daha değişik bir etkisi olur. O zaman bu kadar dış kredi ve  sıcak para yoktu sistemde. Şimdi hepsi vitesi ikiler. Sistemde likidite daralır,  hatta ödemeler dengesi krizi tehlikesi başgösterir. Yani TCMB’de döviz biter.

Bir daha anlatayım mı?  Enflasyonla mücadele ederseniz, resesyona giriyoruz. Etmezseniz, stagflasyon veya döviz krizine giriyoruz.

Bu kez stagflasyon ya da resesyon geçmiş dönemlere benzemez. Geçmişte özel sektörün hiç bu  kadar borcu yoktu. Gelir daralırdı, resesyona girerdik.  Bu kez gelir daralması yanında bir de bilanço tahribatını tamir edeceğiz. Bu süreç çok çilelidir. Çok sayıda şirket batar. Enflasyonu hızla indirmeye kalksanız, borcun reel değeri yükselir,  dah fazla şirket batar. Ekonomiyi daraltmaya kalksanız ciro azalacağı için yine şirketler batar.  Eğer bu süreç uzun sürerse ki, sürebilir, çünkü yukarda  arzettim, ahlatlığın sınırların ölçmek zor (kurturma operasyonu planı yapmıyoruz), ödenmeyen krediler bankalara yığılır ve bankalar batma tehlikesine girer.

İki çare kalır. Ya sistemi tamamen dışa kapatıp, şirket ve bankaları kamulaştırıp hızla fakirleşirsiniz, ya da herşeyi yok pahasına ecnebiye satarsınız. Ecnebi de malı almadan önce sağlam bir hukuk düzeni, kurumsallaşmış idari yapı ve AB-ABD’yle  dostane ilişkiler ister.

“Geleceği değiştirebilirizle” “insan salaklığının sonu yok” arasında bir yerde takıldım kaldım. Nasıl bitecek bu makale? Farketmez,  her senaryoda biz babayı yiyeceğiz.

ShareTweet
Previous Post

Çöp isyanı: Akyaka oldu çöpyaka

Next Post

Ekonomist Soydan: Başkanlık sistemi olmasa bu kriz olur muydu?

İLGİLİHABERLER

Söylemin iktidarı: 15 Temmuz sonrası AK Parti’nin ‘Hizmet Hareketi’ söylemi üzerine bir söylem analizi
ANALİZ

Söylemin iktidarı: 15 Temmuz sonrası AK Parti’nin ‘Hizmet Hareketi’ söylemi üzerine bir söylem analizi

July 16, 2025
5k
Üstünlerin hukukuyla teslim alınan ülke
ANALİZ

Üstünlerin hukukuyla teslim alınan ülke

July 14, 2025
5k
Çocukların akıllarına zincir vurmayın
ANALİZ

Çocukların akıllarına zincir vurmayın

July 8, 2025
5.1k
Dünyanın onların insanlık mesajına ihtiyacı var
ANALİZ

Dünyanın onların insanlık mesajına ihtiyacı var

July 7, 2025
5k
“İnsanı yaşat ki Hizmet yaşasın”
ANALİZ

“İnsanı yaşat ki Hizmet yaşasın”

July 2, 2025
5k
Güç savaşı verenlerin yaşattığı dramlar: Ülke artık faşizmin sınırlarını aşmış, organize bir suç şebekesinin esiri durumunda
ANALİZ

Güç savaşı verenlerin yaşattığı dramlar: Ülke artık faşizmin sınırlarını aşmış, organize bir suç şebekesinin esiri durumunda

June 30, 2025
5.1k
Daha Fazla Haber
Irak’ta bir alışveriş merkezinde yangın: En az 50 ölü

Irak’ta bir alışveriş merkezinde yangın: En az 50 ölü

July 17, 2025
5k
Dokuz il için kuvvetli sağanak yağış uyarısı

Dokuz il için kuvvetli sağanak yağış uyarısı

July 17, 2025
5k
Almanya’da sistem 10 yılda çökecek uyarısı

Almanya’da sistem 10 yılda çökecek uyarısı

July 16, 2025
5.2k
DEM Parti İmralı Heyeti ile görüşen Devlet Bahçeli: “Ben ahrazım”

DEM Parti İmralı Heyeti ile görüşen Devlet Bahçeli: “Ben ahrazım”

July 16, 2025
5.1k
Hastanın gözlerini oydu

Hastanın gözlerini oydu

July 16, 2025
5.1k
Faladdin’e soruşturma: Sahibinin mal varlıklarına el konuldu

Faladdin’e soruşturma: Sahibinin mal varlıklarına el konuldu

July 16, 2025
5.1k
İsrail’de 10 günde 4 asker intihar etti

İsrail’de 10 günde 4 asker intihar etti

July 16, 2025
5.1k
Asılı halde bulunan 7 yaşındaki çocuk öldü

Asılı halde bulunan 7 yaşındaki çocuk öldü

July 16, 2025
5.1k
Belçika’da Türk-Kürt kavgası: 4 kişiye ceza

Belçika’da Türk-Kürt kavgası: 4 kişiye ceza

July 16, 2025
5k
Tekstil devi resmen iflas etti, alacaklılar sıraya girdi

Tekstil devi resmen iflas etti, alacaklılar sıraya girdi

July 16, 2025
5.1k
Geçim sıkıntısı yaşlıları da vurdu: 60 yaş ve üzeri 28 bin kişi İŞKUR’a kayıt yaptırdı

Geçim sıkıntısı yaşlıları da vurdu: 60 yaş ve üzeri 28 bin kişi İŞKUR’a kayıt yaptırdı

July 16, 2025
5k
Gazze’de ABD destekli yardım noktasına atılan gaz sonrası izdiham: En az 21 kişi öldü

Gazze’de ABD destekli yardım noktasına atılan gaz sonrası izdiham: En az 21 kişi öldü

July 16, 2025
5k
Şile Belediye Başkanı görevden uzaklaştırıldı

Şile Belediye Başkanı görevden uzaklaştırıldı

July 17, 2025
5k
DEM Parti heyeti, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile görüştü

DEM Parti heyeti, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile görüştü

July 16, 2025
5k
Kayseri’de aynı mahallede kene kaynaklı üçüncü ölüm

Kayseri’de aynı mahallede kene kaynaklı üçüncü ölüm

July 16, 2025
5k
Aktifhaber

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.

MENU

  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER

BİZİ TAKİP EDİN

No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.