Analiz / İsmail S. Gülümser
Oval Ofis randevusu, Trump’ın oğlu ile yapılan gizli bir görüşmeyle ayarlandı. Erdoğan, koz olarak devasa bir Boeing anlaşmasını masaya sürdü. Yani bu buluşma ortak değerlerden çok, büyük ölçekli ihaleye dayalıydı. Oysa ülke, Avrupa Birliği üyelik reformlarını yaparken itibarlıydı, Bush-Obama dönemlerinde ABD başkanları Türkiye’yi bizzat ziyaret etmişti.
Neden meşruiyet krizi yaşıyor?
Erdoğan, kısa sürede sonuç almak isterken, seçimleri göstermelik hale getirme çabasını saklayamadı. Kusurlu demokrasiyi ve hukuk devletini aşamalı olarak yok edip otoriterliğe geçti. Avrasyacıların desteğiyle kurguladığı 15 Temmuz senaryosunu kullanıp ordunun NATO kanadını tasfiye etti. Ülkeyi Rusya-Çin-İran eksenine çekme çabaları batı bloğunu endişeye sevk etti. S-400 alımı ve doğalgaz anlaşmalarıyla Rusya’ya can suyu verdi. Perde arkasında Hamas gibi dünya terör listesinde yer alan örgütleri desteklediği açığa çıktı.
Zarrab, İran’ın nükleer program için kullandığı paranın Ankara’da aklandığını anlattı. Ailenin tüm akçeli işleri ABD istihbaratının eline geçti. Son yıllarda batıya sığınmak mecburiyetinde kalanlar, birçok gayrı meşru işini ifşa etti. Yetkiyi suistimal edip İsrail’le gizli saklı gemilerle ticaret yapmaları mideleri bulandırdı.
Hukukun çöküşü
Rüşvetlerle bugünlere gelmiş yönetimin hukukla savaşı 17-25 Aralık 2013’te başladı. Hırsızlıktan yakalananlar, mahkeme önüne çıkmak yerine olayı soruşturan devlet görevlilerini tutuklattı. Muhalefetin menfaat hesabıyla sessiz kaldığını görünce cesaretleri arttı. “Kanuni nizamı istedikleri gibi çiğneyebilecekleri” vehmine kapıldılar.
Bazı grupları vaatlerle kandırıp yanlarına çekti, emir eri gibi kullanılmaya müsait hukukçulardan oluşan bir ekip kurdular. Menfaat ortaklığı etrafında toplanan hukuk adamları eliyle, hukuk nizamını nasıl yok edeceklerinin planını yaptılar. 15 Temmuz senaryosunu bahane edip, kurguladıkları yeni sisteme itiraz edecek tüm hukukçuları tasfiye etti, yasadışılığa karşı koyacakları ya korkuttu ya da sürdüler.
Bu aşamadan sonra, yüzbinlerce insanı, bir olayla ilişkilendirip zulmetmede adalet sistemini kullandılar. Hayatlarında hiç suça bulaşmamış binlerce insan on yıldan beri hapiste veya sürgün hayatı yaşıyor. Üstelik rejimin planladığı ölümlü olaylardan, onları sorumlu tutukları için kimse acımaya cesaret edemiyor.
Bütün bu zulümlere maruz kalanlar, ülkede kaldıkları sürece her türlü takip ve işkenceye katlanıp başkalarına faydalı olmanın yollarını arıyor. Yurt dışına çıkanlar ise, zalimi zulmüyle baş başa bırakıp hayata sıfırdan başladılar. Kötülüğe aynıyla mukabele etmeyi akıllarından bile geçirmedi, gittikleri yere faydalı olma azmi içindeler.
Meşruiyet karşılığı verilenler
-ABD Büyükelçisi mealen, “Erdoğan hukuk dışı işlerine meşruiyet arıyor. Kapımızda beş dakikalık görüşme ve fotoğraf için yalvarıyor, Trump pazarlık karşılığı lütfetti” diyor. Akıl sağlığı tartışmalı biri içeride küresel güçlere meydan okuyor, muhaliflere korku-şiddet uyguluyor, dışarıda yaranmak için eşik aşındırıyor. “Biz sadece meşruiyet verdik!” diplomatik skandalına cevap bile veremiyor. Kendi çıkarı uğruna bütün aşağılamalara katlanıyor.
-Ülkeyi sefalet endeksinde zirveye taşıyan biri, körfez şeyhi muamelesi görmek için vatandaşın 20 yıllık geleceğini ipotek etti. Halkın olmayan parasını harcayıp, daha da fakirleşmesi üzerinden suçlarını örtmeye çalışıyor. Dünya liderliği iddiasındakiler, bu uğurda onurlarını bile pazarlık konusu yapıyor.
-Gazze hamisi kahraman görüntüsüyle, İsrail tedarikçisi olduğunu saklayan biri, Trump’un önünde sorulardan kaçmayı seçiyor. “Rusya’dan doğalgaz almayın” talimatına itiraz edemiyor. “Hileli seçimleri iyi bilir” “Bir telefonla Rahip Brunson’u gönderdi” gibi ülkede hukukun olmadığı suçlamalarını kabulleniyor.
-Yakın ekibe “çok zekiler” diyerek yasa dışı işleri örtme arayışında oldukları ima ediliyor. Meşrulaştırma karşılığı uzun bir liste dayatılıyor, ABD ile çalışma şartını önlerine konuyor. 2045’e kadar doğal gaz pazarını bağlıyor, 50 milyar dolarlık uçak satıyorlar. Kendileri hiç indirim yapmadan ABD mallarına karşı tüm ticari kotaları sıfırlatıyorlar.
-Ülkenin dış politikasıyla ilgili kararları istedikleri gibi yönetmeye kalktı, Rusya’yla bağı koparmaya zorladılar. Hasılı “stratejik ortaklık” yerini “problemli Ortadoğu rejimi” muamelesine bıraktı.
Kişisel zaaflara mağlubiyetin bedeli
Zayıflamış biriyle, kolayca pazarlık fırsatını kullananlar, şimdilik yapılanlara gözünü yumuyor. Parasal zaafıyla bulaştığı kirli ilişkiyi bilenler, istediğini yaptırıyor. Her konuda köşeye sıkışmış olanlar, hakaretlere bile gülerek katlanmak zorunda kalıyor. Haddini bildirmek için söylenenlere, Ukrayna lideri kadar bile karşı koymaya cesaret edemiyorlar.
Meşruiyet uğruna, başkalarıyla münasebet hakkındaki her emri kabulleniyorlar. Bonkörce saçılan paraya rağmen Halkbank davasında sopanın ucunu da gösteriyorlar. Ülkede işledikleri tüm cinayetlere karşılık “bizim iznimiz dışına çıkma, başta kalma meşruiyetini benden aldığını unutma” talimatı veriliyor.
Aydoğan Vatandaş’ın tespitlerine göre, batının despot rejimlerle münasebeti hep benzer tarzda olmuş. Ülkede sarayın ilan bürosu haline dönüşen medya, ABD’den alınmış bu meşruiyeti büyük bir zafer gibi sunsa da oradan alınmış izinle yapılanlar, bir süre sonra dikta heveslilerinin çöküşünü hızlandırmış.
Önce önünü açmış, en ihtiyaç duydukları anda can suyu verip suç işleme imkânı tanımışlar. Aldıkları cesaretle kızgın boğa gibi etrafa saldıranlar bir anda, uluslararası toplumun kahredici sopasıyla karşılaşmış.
-Saddam’ın İran’da kimyasal silah kullanmasına göz yuman ABD, Kuveyt’i işgalini bardağı taşıran son damla saydı ve onu devirdikten sonra ülkeyi zulmettiği halklar arasında pay etti.
-Modernleşme çabalarını ABD’nin desteklediği İran Şahı Rıza Pehlevi de muhalefeti şiddetle bastırınca halkın öfkesinin önünde kimse duramadı ve devrildi. Sürgünde hayatını kaybetti.
-ABD’nin desteğine güvenen Panama lideri, baskıcı bir rejim kurup muhalefeti sindirmeye yeltenince gözden düştü, ABD ordusunun müdahalesiyle devrildi ve hayatını hapislerde geçirdi.
-Yıllarca ülkesinin tek sahibi gibi görünen Kaddafi’nin devşirdiği güçte onu kurtaramadı, her şeyini batı ittifakın desteğini alan muhalefete bırakarak hayata veda etti.
Otoriterliğin son evresi
Türkiye’yi yönetenler, Oval Ofis’te ağırlanmanın onuruyla ülkede her şeyi yapabileceklerine inanıyor. Hukuka dönme şansını kaybeden Erdoğan, daha fazla sertleşerek son hamlesini yapma arayışında. ABD mandasını kabul etme karşılığında, içerideki bütün pürüzleri temizlemeye geciktirdikleri işi bitirmeye hazırlanıyor.
Tepkiden korunarak çıtayı yükseltmeye devam ediyorlar. Yolsuzluğu kabullenen muhalefet de sustururlarsa göstermelik bir seçimle tam otoriterliği geçiş sürecini tamamlayacaklar. Ancak verilen bu imkân, her an onların başına yeni gaileler açabilir. Rusya ya da Çin’le yapacakları en küçük bir flörtü değerlendirecek ABD yönetimi, bu fırsatı kullanıp onları muhalefete yem edebilir.
Nurullah Albayrak’ın ifadesiyle, “Siyasal iktidarlar, hukuki dayanağı olmadan da bir süre devleti ellerinde tutabilirler; ancak bu, uzun vadeli ve kalıcı bir otorite sağlamaz. Demokratik rejimlerde gerçek meşruiyet, siyasi manevraya veya dış desteğe değil; hukukun üstünlüğü ve adaletin tesisine dayanır.” Son birkaç hafta içinde el konulan milyarlarca dolarlık şirket, iktidarın kişi ve grupların mülkiyet hakkına yargıyı kullanarak çöktüğünün delilidir. Böyle bir yönetimin meşruluk iddiası boştur.
Otoriterler, ülkeyi savaş alanı gibi görür, önüne çıkan her şeye ateş eder, toplumu yarı açık bir cezaevinde tutarken, muhaliflerini çürümek üzere zindanlarda süründürür. Aykırı her ses ve soluğu susturmak için medya gasp edilir, yazarlar basın sadece verdikleri bültenini yayımlar. Nazi Almanya’sı gibi hapishaneler, muhalif siyasetçi-aydın-yazar ve sanatçılarla doldurulur.
Hasılı meşruiyet gibi görünen görüşmeler, muhalif bir rüzgâr esmesiyle rejimin ve ülkenin başına çorap örülmesinin yolunu açabilir. Soykırımına göz yumulan güçlü Esat rejimi düzensiz savaşçı gruplara verilen destekle birkaç gün içinde yok olup gitti.
Şimdi muhalefetin elindekini alıp ülkenin tek sahibi olmaya çalışanların Meclis’teki meşruiyeti tartışılıyor. Bunların nereye doğru evrileceğini kestirmek zor. Ancak dünya kamuoyunda kendileri hakkındaki tartışmaların giderek büyüdüğü ortada.
