Kahramanmaraş merkezli yaşanan ve 50 binden fazla kişinin yaşamını yitirdiği depremlerin üzerinden iki yıl geçti. Depremden etkilenen 11 il arasında en fazla yıkıma uğrayan kentlerden Adıyaman’da kalıcı konutların yükselmesiyle yaralar sarılırken, kentin ekonomisindeki kriz ise her geçen gün derinleşiyor.
6 Şubat depremlerinin üzerinden yaklaşık 2 yıl geçmesine rağmen, Adıyaman hala yaralarını sarmaya çalışıyor. Yıkımın etkileri sadece binalarda değil, şehrin ekonomisinde de derin izler bırakmış durumda. Fabrikalar yarı kapasiteyle çalışıyor, iş gücü göç etti, iş insanları ise destek bekliyor.
Deprem sonrası Adıyaman’dan büyük bir göç yaşandı. Özellikle nitelikli iş gücü, daha iyi yaşam koşulları ve iş imkanları bulmak amacıyla şehri terk etti. Bu durum, fabrikaların işçi bulmakta zorlanmasına neden oldu. Kalifiye eleman eksikliği, üretimi olumsuz etkiliyor ve fabrikaların toparlanmasını zorlaştırıyor.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Konuya ilişkin VOA Türkçe’ye konuşan Adıyamanlı iş insanları ekonomik krizin giderek derinleşmesinden endişe duyduklarına dikkat çekerek, yaşanan zorluklarla başa çıkmak için devletin yetkili mercilerinden destek beklediklerini ifade ediyor.
Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Torunoğlu ise özellikle finansal destek, vergi kolaylıkları ve istihdam teşviklerine ihtiyaç duyulduğunu belirterek, “İş insanlarının, bu destekler sayesinde fabrikalarını yeniden ayağa kaldırabileceklerini ve şehre istihdam sağlayabileceklerini” ifade etti.
“Kâr etmeyi bıraktık az zararla kurtulmaya çalışıyoruz”
Tekstil sektöründe üretim yapan iş insanı Ekrem Cırık, depremden 4 ay sonra fabrikayı aktif hale getirdiklerini ancak 3 ay boyunca üretim alamadıklarını belirtti.
Birçok çalışanını da depremde kaybettiğini ifade eden Cırık, “Tekrar toparlanıp çalışmaya başlarız diye hesap ederken, bu süreçte hiçbir şeyin deprem öncesi gibi olmadığını gördük. En azından eski kapasiteye dönelim derken bu kez işçi bulmakta güçlük çektik. Siparişlerin yüzde 60’ı düştü. Kur baskısından dolayı şu anda biz fiyat istikrarını sağlayamıyoruz. 750 kişi kapasiteli bir fabrikada şu anda 350 kişi çalışıyoruz. Biz normalde çalışırken, aylık, dönemlik ve yılllık kar programı yaparken şu anda zarar ediyoruz ve en azından az zararla kurtulalım diye çabalıyoruz” dedi.
Deprem sonrası tekstil sektöründen uzaklaşarak inşaat sektörüne yönelen iş insanı Halit Turgut, personel eksikliği, pazar kaybı ve ekonomik sorunlar nedeniyle başka sektörlere yönelim olduğuna dikkat çekti.
Nitelikli iş gücünün başka kentlere göç etmesi sonrası personel eksikliğinden dolayı üretimde düşüş yaşandığını ifade eden Turgut, “Dışarıdan gelen yatırımcılar ya da fason üreticiler tamamen doğu illerine yöneldi. Adıyaman’ın temel üretim alanı tekstil iken bu sektörden de giderek çekiliyoruz. 600 çalışanı olan firmalar 200’e kadar düştü. Benim işletmemde 110 kişi çalışırken şimdi sadece 10 kişi çalışıyor. Burada makinalaşma yok, ağır sanayi yok, insan gücüne dayalı çalıştığımız için sıkıntılar yaşıyoruz. Devlet destek verdi ama verilen krediler sabit faizle verilmediği için şu an yüksek faizler ödeniyor. Kapatılan bir çok firmamız oldu, iflas eden firmalar var” diye konuştu.
Gıda Sektöründe üretim yapan iş insanı Berkan Yapıcı yüksek faizlerin Adıyaman’da üretimi derinden etkilediğine dikkat çekerek, “Depremle birlikte gerek çalışma arkadaşlarımızın hayatını kaybetmesiyle gerekse fabrikalarımızın yıkılmasıyla birlikte derinden etkilendik. Ekonomik anlamda bir çok ürünün üretiminde, tedariğinde, nakliyesinde sıkıntılar yaşadık. İş dünyasının yüksek faizler ödeyerek ayakta kalma çabası da belli bir yere kadar devam edebilir, bir noktadan sonra daha büyük sıkıntılar yaşayacağız gibi görünüyor” şeklinde konuştu.
“Birçok fabrika kapandı, destek gelmezse sürecin sonu karanlık görünüyor”
Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Mehmet Torunoğlu ise, kentin ana sektörünün tekstil olduğunu ancak şu anda sektörün can çekiştiğini belirterek, sözlerinin devamında şu ifadeleri kullandı:
“Toplamda 20’den fazla fabrikamız yıkıldı, onlarca fabrikamız da ciddi hasar aldı. Bu süreçte bir çok işletme kendi imkanlarıyla ayağa kalkarak üretime devam etti ancak hem OSB’lerde hem de çarşı merkezinde işyerlerini açamayan iş insanlarımız var. Deprem anından sonra kendi nitelikli personellerimizi çevre illere kaptırdık. Şu anda personel sorunu kentin en büyük sorunu. Daha sonra inşaat sektöründe ciddi bir canlılık başladı. Şu anda 7 bin üyemizin yaklaşık yarısı inşaat sektöründe çalışıyor. Bu firmalarımız özellikle yerinde dönüşüm projelerinin başlamasıyla beraber ticari çarklarını döndürmeye başladılar. Orta Asya ve Afrika’daki ucuz işçilikten dolayı siparişlerin çoğu bu ülkelere kaymaya başladı. Bu durum da tüm sorunlara eklenince Adıyaman’da işletmelerimiz maalesef fabrikalarını kapatmaya başladılar. Bu sürecin sonu da karanlık görünüyor. Hem turizmde hem de sanayide yeni teşvik ve destekler yapılmaz ise maalesef göç vermeye devam edeceğiz.”
Deprem sonrası Adıyaman’ın geleceği belirsizliğini koruyor. Ekonomik krizin ne kadar süreceği ve şehrin ne zaman toparlanacağı bilinmiyor. Ancak, iş insanlarının ve vatandaşların umutları hala yüksek. Devletin ve yerel yönetimlerin alacağı önlemlerin, Adıyaman’ın yeniden inşasında ve ekonomik krizin aşılmasında belirleyici rol oynayacağına dikkat çekiyorlar.
KAYNAK: VOA TÜRKÇE – ORHAN ERKILIÇ
