Maymun çiçeği virüsü 12 ülkeye yayıldı. Vaka sayısı 100’e yaklaştı, bilim insanları salgına dönüşmesini beklemediklerini kaydetti. Uzmanlar çiçek aşılarının bu virüse karşı yüzde 85 etkili olduğunu vurguladı.
Maymun çiçeği hastalığı dünyanın bir numaralı gündem konusu oldu. 12 ülkeye sıçrayan hastalıkta vaka sayısı 100’e yaklaştı. İlk vakanın 7 Mayıs’ta görüldüğü İngiltere’de dün 11 yeni vaka tespit edildi, vaka sayısı 20’ye çıktı. İspanya’da da 14 yeni vakayla toplam sayı 21’i buldu. ABD, Kanada, Belçika, Fransa, Portekiz, İtalya, İsveç, Almanya, Avustralya’nın ardından İsrail de ilk vakayı duyurdu.
İsrail Sağlık Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada adı açıklanmayan hastanın otuz yaşlarında bir erkek olduğu bildirildi. Açıklamada, hastanın, ülke dışında maymun çiçeği bulaşmış başka bir kişiyle temasta bulunduğu, sağlık durumunun iyi olduğu belirtildi.
Maymun çiçeği virüsü Dünya Sağlık Örgütü’nü de (DSÖ) harekete geçirdi. Acil olarak toplanan örgütten yapılan açıklamada yaz aylarında düzenlenecek festivaller ve partilerle virüsün Avrupa’da yayılmasının hızlanacağı uyarısında bulundu. İngiliz sağlık yetkilileri de birçok vakanın henüz tespit edilmediğini ve vaka sayısının hızla artmasını beklediklerini belirtti. Dünya genelinde teyitli 80 maymun çiçeği vakası olduğunu, 50 vakanın ise inceleme altında olduğunu duyuran DSÖ, denetlemenin artmasına bağlı olarak daha fazla vaka görülebileceği konusunda uyardı.
AŞI TEMİN ETMELİYİZ
Bilim insanları, maymun çiçeği hastalığının Covid-19 gibi bir salgına dönüşmesini beklemezken, çiçek hastalığını yok etmek için kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsüne karşı da yüzde 85’e kadar etkili olduğu bildirildi.
Maymun çiçeği salgını konusunda araştırmalarda bulunan ABD’deki Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nde baş araştırmacı olarak çalışan Prof. Dr. Derya Unutmaz, sosyal medya hesabından şu paylaşımları yaptı: “ABD ilaç kurumu FDA, çiçek hastalığı için geliştirilmiş bir ilacı maymun çiçeği virüsü için onayladı. Eski çiçek aşıları da çok etkili. Vakaların bulaşması oldukça garip olmakla birlikte, korkulacak, endişe edecek bir durum yoktur. Bizim de bir miktar temin etmemiz, her ihtimale karşı faydalı olur.”
Öte yandan Türkiye’de henüz maymun çiçeği virüsü tespit edilmedi.
İLK VAKA 1970 YILINDA
Tarihte ilk olarak 1958’de maymunda bulunan virüs, insanlar arasında ilk defa 1970’te Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kayıtlara geçti. Kısa zamanda 11 Afrika ülkesine sıçrayan virüs, Afrika’nın dışında ilk olarak 2003’te ABD’de yayıldı. Daha sonra 2018’de İngiltere ve İsrail, 2019’da Singapur ve 2021’de ABD’de, Afrika’ya seyahat eden bazı kişilerde maymun çiçeği virüsüne rastlandı. Şimdiye kadar en çok Afrika’da etkili olan virüs, 2017’de Nijerya’da en büyük salgına yol açarken ülkede 200 kişi virüse yakalandı ve vakaların yüzde 3’ü hayatını kaybetti.
Endemik bir virüsün neden olduğu nadir hastalıklardan biri olarak bilinen maymun çiçeği, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor. Virüsün Kongo türünün yüzde 10’a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün ise her 2 vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor. Genellikle hayvandan insana ve nadiren insandan insana yakın temasla bulaşan virüs, vücutta yüksek ateş ve kaşıntılı kabarcıklara yol açabiliyor.
VİRÜS NASIL BULAŞIYOR?
BBC Türkçe’ye konuşan Prof. Dr. Derya Unutmaz, virüsün nasıl bulaştığına dair şunları söyledi:
“Maymun çiçeği virüsü insandan insana vücut sıvılarından geçebiliyor, buna solunum yoluyla ağızdan çıkan sıvılar da dahil. Ama bu virüs koronavirüs gibi havada asılı kalabilen bir virüs değil o. Çok yakın bir temasta olmak lazım. Yani enfekte olmuş ve semptom gösteren kişiyle fiziksel bir ilişkide olmanız lazım.
Virüsün bir kuluçka evresi var. Bu kuluçka evresi 21 güne kadar çıkabiliyor. Ama virüs kuluçka devresinde bulaşıcı olmuyor. Bu, bu virüsü koronavirüsten ayıran çok önemli bir özellik. Virüsün bulaşması için semptomların bir miktar başlamış olması lazım.
Virüsün cinsel ilişki sırasında geçme olasılığı da var. Şu son vakaların biraz ona yönelik olduğu da düşünülüyor. Bunun nadir bir durum olduğunu düşünüyoruz.”
