Suriye’nin İdlib kentinde kritik Han Şeyhun’da kontrolü sağlayan Rusya destekli rejim ordusunun ilerleyişi sürerken, TSK’ye ait gözlem noktalarına yönelik saldırılar bölgedeki gerilimi artırmıştı.
Bunun üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, İdlib gündemiyle Moskova’ya gitmiş Devlet Başkanı Putin’le bir araya gelmişti.
Cumhurbaşkanı ilk önce havacılık ve uzay fuarına (MAKS-2019) götürülmüş, burada ABD ile S-400’ler nedeniyle F-35 krizi yaşayan Cumhurbaşkanı’na SU-57 uçakları tanıtılmıştı.
Ardından Putin’in Erdoğan’a “plombir” adı verilen dondurma ısmarladığına ilişkin görüntüler çok konuşulmuştu.
Gazeteci ve Ortadoğu uzmanı Fehim Taştekin bugünkü “İdlib ateşini ‘Plombir’ söndürür” başlıklı yazısında Erdoğan-Putin görüşmesini ve İdlib’deki gelişmeleri değerlendiriyor.
Rus uçaklarının Suriye uçaklarıyla Han Şeyhun’dan sonra M-5 otoyolunun üzerindeki Maaret el Numan’ı vurduğunu belirten Taştekin, Erdoğan’ın ise Rusya’yı es geçtiğini ve Suriye devletini eleştirdiğine dikkat çekiyor.
Putin’in Erdoğan’ın geliş amacını boşa çıkartan sözler sarf ettiğini ifade eden Taştekin, “Erdoğan’la İdlib’deki terör yuvalarının etkisiz hale getirilmesi ve Suriye’deki durumun normalleşmesi için ek önlemler alınmasını kararlaştırdık” dediğini aktarıyor. Taştekin bu sözlerle Putin’in “operasyonlar sürecek” mesajını verdiğini ifade ediyor. Putin’in güvenli bölge fikrine Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması bakımından destek verdiğini belirten Taştekin “ABD’nin Fırat’ın doğusundaki planlamalarına atfen Suriye’nin nüfuz alanlarına bölünmesine izin verilemeyeceklerini belirtiyor. Bu, aynı zamanda Türkiye’nin Müşterek Harekât Merkezi kurarak Amerikan oyununa ortak olmasına duyulan tepkinin ifadesidir” diyor.
Erdoğan-Putin görüşmesine ilişkin neticeyi aktaran Taştekin, şu ifadeleri kullanıyor:
“Rusya, Türkiye’yi fazla örselemeden İdlib’de bildiğini okumaya devam edecek. Bunu yaparken Türkiye ile Suriye orduları arasında ‘sigorta’, olası krizlerde ‘garantör’, istenmeyen kazalarda ‘yatıştırıcı’ rolüyle devrede olacak.
Suriye’deki geri adımları afişe ederek Türkiye’nin yüzünü kara çıkarmaya ihtiyacı yok. Sonuçta, Rus strateji uzmanlarının da ballandıra ballandıra anlattığı gibi, ‘Batı, Türkiye açısından cazibesini yitiriyor ve yeni bir stratejik güç doğuyor.’ Bunun hatırı, çok jest kaldırır. Türkiye’nin elinde kalan bir kart varsa o da artık ‘stratejik müşteri’ olmasıdır. Alternatifsiz kalmamanın övüntüsü yetiyor zevata, zahir!”
Rusya-Türkiye ilişkilerinde her krizde efelenenin Erdoğan, yüzü gülenin ise Putin olduğuna dikkat çeken Taştekin, şöyle devam ediyor:
“Putin’in sürek avını andıran bir stratejiyle Erdoğan’ı götüreceği adres belli; Suriye Devlet Başkanı Beşşar el Esad’la yeniden el sıkıştırmak. Putin’in tercihi Türkiye’nin ikili oyunlarıyla işi yokuşa sürmesine gerek kalmadan bu hedefe varılması ve İdlib dahil kalan bölgelerin uyumlu bir ortaklıkla Suriye devletinin kontrolüne geçirilmesi. Ve bu ortaklığın Amerikan varlığını da bitirecek bir boyutta gelişmesi. Bu, kestirme ve maliyeti düşük bir yol. Diğeri de aynı kapıya çıkacak ama gürültülü ve riskli olacak. Bugün Morek, yarın Maaret el Numan, ertesi gün Serakıp ve devamında diğer bölgelerde Türk askeri gözlem noktaları tek tek çembere alınarak İdlib temizlenecek. Her seferinde Erdoğan, Putin’i aramak zorunda kalacak ya da Moskova’ya gidecek. Bugün olduğu gibi elde, Putin’i farklı bir şeye ikna etmeye yarayacak tüketilmemiş ne bir koz ne de bir söz kaldı.”
