Eğitimde skandal değişiklik
AKP söz verdiği zorunlu eğitimi delmenin yollarını geliştiriyor
-Açık liseyle lise çağındaki 1.5 milyon genç eğitim sisteminin dışına itildi
-Çıraklıkla dar gelirlilerin çocukları temel eğitimden yoksun hale gelecek
Mesleki Eğitim Genel Müdürü Antalya’da bir toplantıya katılıyor: Toplantıda iş dünyasına tüm dünyanın eğitimdeki birikiminden yararlanmayı bir tarafa bırakacak ifadeler sarfediyor. “Yabancı modeller yerine Türk tipi eğitim modelini uygulayacağız” diyor. Ahilik teşkilatını geri getirerek mesleki eğitimi yeniden yapılandıracaklarını anlatıyor. Son günlerde ırkçı yaklaşımlarla ülke birçok konuda dışa kapandığı gibi eğitimde de dışa kapanma sinyalleri veriyor.
Mesleki Eğitim Kanunu değişiyor
Kanunda değişiklik yapılarak yıllar önce kaldırılmış, çıraklık sistemi geri getiriliyor. Çıraklık zorunlu eğitim kapsamına alınıyor, çıraklara devlet desteği getiriliyor, çıraklara fark dersi verip dışarıdan meslek lisesini bitirme fırsatı veriliyor, esnafın çalıştırdığı çırak ya da stajyerin ücretinin bir kısmını kendisi bir kısmını da devlet ödemesi sağlanarak çıraklık özendiriliyor. Bunun mesleki eğitim için devrim niteliğinde bir reform olduğu, uygulamanın meslek erbabının çırak ihtiyacını karşılayacağı anlatılıyor.
Bölgelere arası gelir düzey farkını büyük ölçüde çözmüş bazı ülkelerdeki iyi uygulamaların taklidi gibi görünen bir düzenleme yapılıyor. Ancak bölgeler ve kesimler arası gelir farklarını çözememiş Türkiye gibi ülkelerde uygulamanın nasıl zararlar verebileceği göz ardı ediliyor. AB raporlarında dar gelirli özellikle çok çocuklu ailelerin çocuklarını eğitimi yerine çalıştırmayı tercih ettikleri, zorunlu eğitim sayesinde birçok çocuğa temel eğitim düzeyinde becerilerin kazandırılabildiği tespitleri yer alıyor.
Dar gelirliler çocukları için zorunlu eğitimi delme yolları geliştiriliyor
Alttaki tabloya göre meslek lisesine öğrenci gönderen velilerin bile düzeylerinin diğer okul gruplarından farklılık gösterdiği ortayken, çıraklık eğitimini hangi gelir grubundan ailelerin tercih edeceğini söylemek zor değil. Aslında bu düzenlemeyle ülkede dar gelirlilerin çocuklarının temel eğitimden yoksun bırakılmasının, düşük gelirli işlere mahkûm olmasının önü açılıyor. Küçük de olsa para kazanmayla tanışan çırakların eğitime ilgi duymayacağı, dar gelirli ailelerin de okul yerine düşük geliri tercih ettiği geçmiş ülke deneyimleri göz ardı ediliyor.
Türkiye’de önce “Açık lise” zorunlu eğitim delmenin bir yolu olarak kullanılıyor, halen açık liseye devam eden yaklaşık 1,5 milyon (toplamın %30’u) öğrencinin büyük çoğunluğunun eğitimden kaçmak için bu yolu kullandığı biliniyor. Şimdi de esnafın çırak ihtiyacının karşılanması için çocuğunu çalıştırmak zorunda hisseden dar gelirli aileler için temel eğitimden kaçmanın önü açılıyor.
Hâlbuki tüm dünya da bireylerin gelir düzeyinin mezuniyetleriyle doğru orantılı olduğu söyleniyor. Örneğin ABD de yapılan araştırmalarda, lise mezunu olmayanlarla olanlar arasındaki belirgin gelir farkının ülke ekonomisine verdiği zararın 10 milyar dolar bulduğu aktarılıyor.
PİSA sonuçlarına göre mesleki eğitimdeki öğrencilerle diğerleri arasında temel eğitim beceri düzeyi bakımından büyük farklar var. İLO ya göre genel eğitim ve mesleki eğitim arasında, hatta farklı mesleki eğitim programları arasındaki sunulan eğitimin kalitesi bakımından ciddi farklar olduğu, eriştikleri öğrenme düzeyi, mesleki eğitim ve işgücü piyasaları arasındaki ilişki ve çalışma yaşamındaki deneyimleri gibi pek çok alanda önemli sorunlar göze çarptığı rapor ediliyor.
Meslek lisesi mezunları bile sorgulanırken çıraklarla nereye varılacak
Bu sezon başında Ekim 2016 da yapılan Mesleki Eğitim Kongresinde Bakan ve konuşmacılar; “Ülkemizde vasıfsız iş gücü fazlalığı var, sanayicinin de kalifiye eleman bulma sorunu var, meslek lisesi mezunları vasıfsız işçi olarak görülüyor, asgari ücretle çalıştırılıyor” diyerek, mesleki eğitimin işgücünün istediği donanımda olmadığını, günümüzde ileri teknoloji becerilerden yoksun gençlerle başarılı olunamayacağı anlatılıyor.
İş dünyasının işe uygun eleman alımında karşılaştığı sorunlar açısından yapılan Yetenek açığı araştırmasında Türkiye %43 ile dünya ortalamasının iki katı kadar problemli çıkıyor.” Çoğu işveren, mesleki lisesi mezunlarının mesleki bilgi, beceri, tutum ve davranışlarını yetersiz bulduğunu söylüyor.
Meslek liselerini bitirenlerin beceri düzeyleriyle alakalı bu kadar kötü sonuçlar ortadayken; çıraklık eğitimini temel eğitimden sayıp, ilköğretim düzeyinde bile temel fen ve matematik becerilerinden yoksun çocukların çıraklık sürelerini belgelendirerek, lise düzeyinde dışarıdan fark derslerini vermelerini sağlayarak diploma verilecek. Bu bir dönem Türkiye’de akşam liselerindeki uygulamaya benzeyecek. Kâğıt üzerinde verilen bu belgelerin temel becerilerin geliştirilmesine hiç katkısı olmayacak. Liseyi dışarıdan bitirme fırsatı verdiğimiz çocukların akranlarıyla asla yarışamayacağı üstelik ülkeye hiç katkısı olmayacağı ortada.
Dar gelirli gençlerimizin dışarıda ve içeride akranlarıyla yarışı imkânsızlaşıyor
AB raporlarında da günümüz iş dünyasının gençlerden ileri düzeyde beceriler istediği, işgücüne katılacak gençlerin ulusal ve uluslararası işgücü piyasalarında insan onuruna yaraşır şekilde istihdam edilebilmeleri için gerekli bilgi ve becerilere sahip olmaları gerektiği” kaydediliyor.
AB ile ülkeler arası işgücü transferi için kurulan yıllardan beri üzerinde çalışılan denklik sistemi (ECVET)’e göre; bu uygulama Türkiye’nin yabancı ülkelerdeki akranlarıyla yarışacak düzeyde kalifiye işgücü yetiştirmekten vazgeçip, kendi çocuklarını temel eğitimde bile okul sistemine sokmadan hayata hazırlanması anlamına geliyor.
Bir tarafta özel girişimciler varlıklı ailelerin çocuklarının eğitimde ileri teknolojiyle buluşması için kolları sıvıyor ve bugünlerde “İstanbul’da Eğitim Teknolojileri Zirvesi” yapılıyor. Bir yandan orta hallilerin çocuklarının temel eğitim becerilerine bile ihtiyacının olmadığı düşünülerek çıraklıkla hayata hazırlanması için bakanlık kanunla yeni reformlar yapıyor. Temel eğitim becerilerini bile almamış çıraklarla ülke mesleki eğitimi yeniden yapılandırıyor, dünyayla rekabete hazırlanıyor.