Aktifhaber
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
Aktifhaber
No Result
View All Result

Bilim metafiziğe saldırmaz, onu sorgular

by aktifhabercom
May 27, 2025
Bilim metafiziğe saldırmaz, onu sorgular
5k
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

ANALİZ / Doç. Dr. Osman Tek

Bilim, doğası gereği bilinmeyeni bilinir kılma ameliyesidir. Bu yüzden sık sık metafiziğin alanına girer, hatta bazen onunla çatışır görünür. Oysa bu çatışma, metafiziği yok etmeye dönük bir savaş değil; anlamaya dönük bir sorgulamadır. Bilim, fizik ötesi dediğimiz o görünmeyen katmanı açıklamaya çalışır. Bu gayret hem meşru hem de gereklidir. Ancak bilimin bu sorgulayıcı doğasını, inançlara düşmanlık haline getirmek ideolojik bir sapmadır ve bilimsel değil siyasal bir tutumdur.

Bilim, müminin inancını hedef aldığı anda kendi sınırlarını aşar ve bilimsellikten uzaklaşır. Müminin inancı, yalnızca ampirik değil, aynı zamanda anlam arayışı, varlık bilinci ve ahlaki yönelim içeren çok katmanlı bir varoluş biçimidir. Bilimsel merakla metafiziğe yönelmek ile, bilim insanı sıfatıyla mümine saldırmak arasında büyük fark vardır.

Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir

Türkiye’de yediği hamburgerin fiyatı İngiltere’de gündem oldu

Türkiye’de yediği hamburgerin fiyatı İngiltere’de gündem oldu

June 12, 2025
5.1k
KİPTAŞ’a ait 267 bin metrekarelik orman arazisi Berat ve Esra Albayrak’ın Nun Vakfı’na nasıl bırakıldı?

KİPTAŞ’a ait 267 bin metrekarelik orman arazisi Berat ve Esra Albayrak’ın Nun Vakfı’na nasıl bırakıldı?

June 12, 2025
5k

Bilimin temel alanı, duyularla algılanabilir olgular âlemidir. Karl Popper’ın bilim tanımı, “yanlışlanabilir önermeler” ile ilgilidir; yani gözleme ve deneye açık olanla. Bu yönüyle bilim, yalnızca fiziksel gerçeklikle ilgilenir. Örneğin biyoloji, bir organizmanın nasıl yaşadığını detaylarıyla açıklar; ama “hayat nedir?” sorusuna tümel bir cevap veremez. Zira bu, yalnızca bir biyoloji sorusu değildir; aynı zamanda bir ontolojik ve metafizik sorudur.

Nitekim Martin Heidegger’in de dediği gibi:

“Bilim çok şey bilir, ama varlık hakkında sessizdir.”

(Bkz. Varlık ve Zaman, §2)

Bu nedenle bilimin ulaşabildiği her keşif, aslında bir metafiziğin dışına çıkma değil, daha önce anlamlandıramadığımız bir fiziksel gerçekliğin farkına varma halidir. Biz onu bilmediğimiz için “metafizik” diyorduk. Oysa o, hep fiziğin içindeydi. Keşif onun yerini değil, sadece yerini bizim için görünür kıldı.

Bu noktada “metafizik”i ikiye ayırmak sağlıklı olacaktır:

1. Henüz çözülememiş fizik içi metafizik: Bilinç, zaman, estetik deneyim gibi olgular. Bunlar fiziksel gerçeklik içinde yer alır ama açıklamaları eksiktir.

2. Fiziği aşan metafizik: Tanrı, ahiret, kader, mutlak hakikat gibi meselelerdir. Bunlar deney ve gözlemle değil, akıl, sezgi, iman ve felsefi düşünceyle ele alınır.

Bu ikinci tür metafizik, bilimin alanına değil; felsefenin, teolojinin ve bireysel inancın alanına girer. Bilim susar, çünkü onun yöntemsel araçları bu konulara nüfuz etmeye uygun değildir. Burada dilin, anlamın ve iç deneyimin araçları devreye girer.

Günümüzde bazı bilim insanları, metafizik karşıtı bir pozisyon alarak inançlı bireylere karşı saldırgan bir tutum sergileyebiliyor. Oysa bu tavır, bilimsel değil ideolojiktir. Richard Dawkins, Sam Harris gibi Yeni Ateistler, bilimin verilerini kullanarak dine savaş açtılar; fakat çoğu zaman kendi yöntemlerinin dışına çıktılar. Bu tür saldırılar bilimi değil, laik pozitivizmi kutsallaştıran bir düşünce tarzını temsil eder.

Oysa gerçekten bilimsel zihniyet, soru sormaktan çekinmez. Ama aynı zamanda cevabın kaynağını da doğru tespit eder. Bilim, fiziksel dünyanın açıklanmasında eşsiz bir araçtır. Ama tüm varlığı açıklamak için yeterli değildir. Metafizik ise anlamın, yönelimin ve değerlerin alanıdır. İkisi birbirine düşman değil; insanın hakikat arayışında birbirini tamamlayan iki yüzdür.

Bugün hem bilimsel ilerlemenin hem de insan onurunun korunması için, bilim ile metafiziği çatıştırmak yerine konuşturmaya ihtiyacımız var.

Tags: bilimmetafizikosman tek
ShareTweet
Previous Post

DEM Parti heyeti MHP’yi ziyaret etti

Next Post

İBB Başkanvekili Nuri Aslan’a soruşturma

İLGİLİHABERLER

Türkiye’de yediği hamburgerin fiyatı İngiltere’de gündem oldu
EKONOMİ

Türkiye’de yediği hamburgerin fiyatı İngiltere’de gündem oldu

June 12, 2025
5.1k
KİPTAŞ’a ait 267 bin metrekarelik orman arazisi Berat ve Esra Albayrak’ın Nun Vakfı’na nasıl bırakıldı?
GENEL

KİPTAŞ’a ait 267 bin metrekarelik orman arazisi Berat ve Esra Albayrak’ın Nun Vakfı’na nasıl bırakıldı?

June 12, 2025
5k
Hindistan’da 242 kişinin içinde bulunduğu yolcu uçağı yerleşim bölgesine düştü: Yüzlerce kişinin cansız bedenine ulaşıldı
DÜNYA

Hindistan’da 242 kişinin içinde bulunduğu yolcu uçağı yerleşim bölgesine düştü: Yüzlerce kişinin cansız bedenine ulaşıldı

June 12, 2025
5.1k
Geçinemeyen aileler çocuklarını çalıştırıyor: Son 12 yılda en az 766 çocuk işçi hayatını kaybetti
GENEL

Geçinemeyen aileler çocuklarını çalıştırıyor: Son 12 yılda en az 766 çocuk işçi hayatını kaybetti

June 12, 2025
5k
Günlük 45 bin garanti verilmişti: Çanakkale Köprüsü’nden bayramda bile 15 bin araç geçti
GENEL

Günlük 45 bin garanti verilmişti: Çanakkale Köprüsü’nden bayramda bile 15 bin araç geçti

June 12, 2025
5k
Alım gücünde sert düşüş: 2002’de 19 çeyrek altın eden emekli maaşı 3 çeyreğe geriledi
EKONOMİ

Alım gücünde sert düşüş: 2002’de 19 çeyrek altın eden emekli maaşı 3 çeyreğe geriledi

June 12, 2025
5k
Daha Fazla Haber
Halayda infaz ve üç arkadaşın 6 günde acı sonu

Halayda infaz ve üç arkadaşın 6 günde acı sonu

June 12, 2025
5.1k
İsrail’in Madleen gemisinde alıkoyduğu 2 Türk aktivist serbest bırakıldı

İsrail’in Madleen gemisinde alıkoyduğu 2 Türk aktivist serbest bırakıldı

June 12, 2025
5k
Dünya Kupası’na kalınca hepsine araba dağıttılar

Dünya Kupası’na kalınca hepsine araba dağıttılar

June 12, 2025
5.1k
AKP’li Eray Karadeniz seçilmiş başkan gibi sokağa indi

AKP’li Eray Karadeniz seçilmiş başkan gibi sokağa indi

June 12, 2025
5k
Kamerun bandıralı gemi Çanakkale Köprüsü’ne çarptı

Kamerun bandıralı gemi Çanakkale Köprüsü’ne çarptı

June 12, 2025
5k
Fenerbahçeli Murat Ülker’den Victor Osimhen’e rekor ödeme

Fenerbahçeli Murat Ülker’den Victor Osimhen’e rekor ödeme

June 12, 2025
5.1k
Sinan Ateş cinayeti davası: İstinaf 10 sanığa verilen mahkumiyet kararlarını onadı

Sinan Ateş cinayeti davası: İstinaf 10 sanığa verilen mahkumiyet kararlarını onadı

June 12, 2025
5k
Kene kabusu büyüyor: 7 bin vaka

Kene kabusu büyüyor: 7 bin vaka

June 12, 2025
5k
Kamu işçisine ilk teklif yarın

Kamu işçisine ilk teklif yarın

June 12, 2025
5k
Indiana Pacers, NBA final serisinde 2-1 öne geçti

Indiana Pacers, NBA final serisinde 2-1 öne geçti

June 12, 2025
5k
Galatasaray’ın yeni transferi Leroy Sane İstanbul’a geldi

Galatasaray’ın yeni transferi Leroy Sane İstanbul’a geldi

June 12, 2025
5k
İstilacı karıncalar Avrupa’da yayılıyor

İstilacı karıncalar Avrupa’da yayılıyor

June 12, 2025
5k
Vatandaşın para ödemeden girebileceği sahil kalmadı

Vatandaşın para ödemeden girebileceği sahil kalmadı

June 12, 2025
5k
İzmir Büyükşehir Belediyesi 1000 çalışanı işten çıkaracak

İzmir Büyükşehir Belediyesi 1000 çalışanı işten çıkaracak

June 12, 2025
5k
2024 yılında kütüphane sayısı 4 bine yakın azaldı

2024 yılında kütüphane sayısı 4 bine yakın azaldı

June 12, 2025
5k
Aktifhaber

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.

MENU

  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER

BİZİ TAKİP EDİN

No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.