Aktifhaber
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
Aktifhaber
No Result
View All Result

Bilim metafiziğe saldırmaz, onu sorgular

by aktifhabercom
May 27, 2025
Bilim metafiziğe saldırmaz, onu sorgular
5k
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

ANALİZ / Doç. Dr. Osman Tek

Bilim, doğası gereği bilinmeyeni bilinir kılma ameliyesidir. Bu yüzden sık sık metafiziğin alanına girer, hatta bazen onunla çatışır görünür. Oysa bu çatışma, metafiziği yok etmeye dönük bir savaş değil; anlamaya dönük bir sorgulamadır. Bilim, fizik ötesi dediğimiz o görünmeyen katmanı açıklamaya çalışır. Bu gayret hem meşru hem de gereklidir. Ancak bilimin bu sorgulayıcı doğasını, inançlara düşmanlık haline getirmek ideolojik bir sapmadır ve bilimsel değil siyasal bir tutumdur.

Bilim, müminin inancını hedef aldığı anda kendi sınırlarını aşar ve bilimsellikten uzaklaşır. Müminin inancı, yalnızca ampirik değil, aynı zamanda anlam arayışı, varlık bilinci ve ahlaki yönelim içeren çok katmanlı bir varoluş biçimidir. Bilimsel merakla metafiziğe yönelmek ile, bilim insanı sıfatıyla mümine saldırmak arasında büyük fark vardır.

Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir

Bursa’daki orman yangını nedeniyle çevre yolu trafiğe kapatıldı, alevler yerleşim yerlerine ulaştı, belediye ‘kül yağışı’ uyarısı yaptı

Bursa’daki orman yangını nedeniyle çevre yolu trafiğe kapatıldı, alevler yerleşim yerlerine ulaştı, belediye ‘kül yağışı’ uyarısı yaptı

July 26, 2025
5k
Karabük’teki orman yangını büyüyor: Ankara karayolu çift yönlü trafiğe kapatıldı

Karabük’teki orman yangını büyüyor: Ankara karayolu çift yönlü trafiğe kapatıldı

July 26, 2025
5k

Bilimin temel alanı, duyularla algılanabilir olgular âlemidir. Karl Popper’ın bilim tanımı, “yanlışlanabilir önermeler” ile ilgilidir; yani gözleme ve deneye açık olanla. Bu yönüyle bilim, yalnızca fiziksel gerçeklikle ilgilenir. Örneğin biyoloji, bir organizmanın nasıl yaşadığını detaylarıyla açıklar; ama “hayat nedir?” sorusuna tümel bir cevap veremez. Zira bu, yalnızca bir biyoloji sorusu değildir; aynı zamanda bir ontolojik ve metafizik sorudur.

Nitekim Martin Heidegger’in de dediği gibi:

“Bilim çok şey bilir, ama varlık hakkında sessizdir.”

(Bkz. Varlık ve Zaman, §2)

Bu nedenle bilimin ulaşabildiği her keşif, aslında bir metafiziğin dışına çıkma değil, daha önce anlamlandıramadığımız bir fiziksel gerçekliğin farkına varma halidir. Biz onu bilmediğimiz için “metafizik” diyorduk. Oysa o, hep fiziğin içindeydi. Keşif onun yerini değil, sadece yerini bizim için görünür kıldı.

Bu noktada “metafizik”i ikiye ayırmak sağlıklı olacaktır:

1. Henüz çözülememiş fizik içi metafizik: Bilinç, zaman, estetik deneyim gibi olgular. Bunlar fiziksel gerçeklik içinde yer alır ama açıklamaları eksiktir.

2. Fiziği aşan metafizik: Tanrı, ahiret, kader, mutlak hakikat gibi meselelerdir. Bunlar deney ve gözlemle değil, akıl, sezgi, iman ve felsefi düşünceyle ele alınır.

Bu ikinci tür metafizik, bilimin alanına değil; felsefenin, teolojinin ve bireysel inancın alanına girer. Bilim susar, çünkü onun yöntemsel araçları bu konulara nüfuz etmeye uygun değildir. Burada dilin, anlamın ve iç deneyimin araçları devreye girer.

Günümüzde bazı bilim insanları, metafizik karşıtı bir pozisyon alarak inançlı bireylere karşı saldırgan bir tutum sergileyebiliyor. Oysa bu tavır, bilimsel değil ideolojiktir. Richard Dawkins, Sam Harris gibi Yeni Ateistler, bilimin verilerini kullanarak dine savaş açtılar; fakat çoğu zaman kendi yöntemlerinin dışına çıktılar. Bu tür saldırılar bilimi değil, laik pozitivizmi kutsallaştıran bir düşünce tarzını temsil eder.

Oysa gerçekten bilimsel zihniyet, soru sormaktan çekinmez. Ama aynı zamanda cevabın kaynağını da doğru tespit eder. Bilim, fiziksel dünyanın açıklanmasında eşsiz bir araçtır. Ama tüm varlığı açıklamak için yeterli değildir. Metafizik ise anlamın, yönelimin ve değerlerin alanıdır. İkisi birbirine düşman değil; insanın hakikat arayışında birbirini tamamlayan iki yüzdür.

Bugün hem bilimsel ilerlemenin hem de insan onurunun korunması için, bilim ile metafiziği çatıştırmak yerine konuşturmaya ihtiyacımız var.

Tags: bilimmetafizikosman tek
ShareTweet
Previous Post

DEM Parti heyeti MHP’yi ziyaret etti

Next Post

İBB Başkanvekili Nuri Aslan’a soruşturma

İLGİLİHABERLER

Bursa’daki orman yangını nedeniyle çevre yolu trafiğe kapatıldı, alevler yerleşim yerlerine ulaştı, belediye ‘kül yağışı’ uyarısı yaptı
GÜNDEM

Bursa’daki orman yangını nedeniyle çevre yolu trafiğe kapatıldı, alevler yerleşim yerlerine ulaştı, belediye ‘kül yağışı’ uyarısı yaptı

July 26, 2025
5k
Karabük’teki orman yangını büyüyor: Ankara karayolu çift yönlü trafiğe kapatıldı
GÜNDEM

Karabük’teki orman yangını büyüyor: Ankara karayolu çift yönlü trafiğe kapatıldı

July 26, 2025
5k
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Hakan Fidan’a: Pabucumun atanmışı
GÜNDEM

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Hakan Fidan’a: Pabucumun atanmışı

July 26, 2025
5k
CHP, ilk Cumhurbaşkanlığı Aday Ofisi’ni Ankara’da açtı
GÜNDEM

CHP, ilk Cumhurbaşkanlığı Aday Ofisi’ni Ankara’da açtı

July 26, 2025
5k
Miriam Margolyes’ten Gazze açıklaması: Hitler kazandı
DÜNYA

Miriam Margolyes’ten Gazze açıklaması: Hitler kazandı

July 26, 2025
5.1k
MHP’li Feti Yıldız: Geçici nitelikte olan tutuklama maalesef bizde peşin ceza gibi uygulanıyor
GÜNDEM

MHP’li Feti Yıldız: Geçici nitelikte olan tutuklama maalesef bizde peşin ceza gibi uygulanıyor

July 26, 2025
5k
Daha Fazla Haber
Eski Merkez Bankası başkanı Süreyya Serdengeçti hayatını kaybetti

Eski Merkez Bankası başkanı Süreyya Serdengeçti hayatını kaybetti

July 26, 2025
5k
Kars’ta sel: Dokuz köy ve iki mahalle hasar aldı

Kars’ta sel: Dokuz köy ve iki mahalle hasar aldı

July 26, 2025
5k
Bahçeli ‘süreç’ komisyonunda yer alacak MHP’li isimleri açıkladı

Bahçeli ‘süreç’ komisyonunda yer alacak MHP’li isimleri açıkladı

July 26, 2025
5k
İstanbul’da su tüketimi rekor seviyelere ulaştı

İstanbul’da su tüketimi rekor seviyelere ulaştı

July 26, 2025
5k
Fenerbahçe stadyum adı için Chobani ile anlaştı

Fenerbahçe stadyum adı için Chobani ile anlaştı

July 26, 2025
5.1k
Nuri Bilge Ceylan’a göre 21’inci yüzyılın en iyi 10 filmi

Nuri Bilge Ceylan’a göre 21’inci yüzyılın en iyi 10 filmi

July 26, 2025
5.1k
Gözaltına alınan TİP’liler serbest bırakıldı

Gözaltına alınan TİP’liler serbest bırakıldı

July 26, 2025
5k
Meteoroloji’den iki bölgeye sağanak uyarısı

Meteoroloji’den iki bölgeye sağanak uyarısı

July 26, 2025
5k
Türkiye Tekel Bayileri Platformu Başkanı Özgür Aybaş gözaltında

Türkiye Tekel Bayileri Platformu Başkanı Özgür Aybaş gözaltında

July 26, 2025
5k
İstanbul Valiliği’nden sıcak hava uyarısı: Mevsim normallerinin 5, 10 derece üzerine çıkacak. Kronik hastalar dikkat

İstanbul Valiliği’nden sıcak hava uyarısı: Mevsim normallerinin 5, 10 derece üzerine çıkacak. Kronik hastalar dikkat

July 25, 2025
5k
Gazze Şeridi’nde açlıktan yaşamını yitirenlerin sayısı 122’ye yükseldi

Gazze Şeridi’nde açlıktan yaşamını yitirenlerin sayısı 122’ye yükseldi

July 25, 2025
5k
Filistin davasının sembol ismi Georges Abdallah, Fransa’da 41 yıl sonra serbest bırakıldı

Filistin davasının sembol ismi Georges Abdallah, Fransa’da 41 yıl sonra serbest bırakıldı

July 25, 2025
5.1k
Mansur Yavaş: Bir şehir nasıl katledilir, lütfen izleyin!

Mansur Yavaş: Bir şehir nasıl katledilir, lütfen izleyin!

July 25, 2025
5.3k
Murat Çalık’tan ikinci kez kemik iliği alındı

Murat Çalık’tan ikinci kez kemik iliği alındı

July 25, 2025
5k
İzmir ve Bilecik ‘afet bölgesi’ ilan edildi

İzmir ve Bilecik ‘afet bölgesi’ ilan edildi

July 25, 2025
5k
Aktifhaber

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.

MENU

  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER

BİZİ TAKİP EDİN

No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.