Aktifhaber
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
Aktifhaber
No Result
View All Result

Ayna ‘Ben’ler kırık şimdi

by aktifhabercom
May 13, 2025
Ayna ‘Ben’ler kırık şimdi
5k
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

Analiz / Doç. Dr. Osman Tek

İnsan yalnızca dış dünyayı değil, kendini de merak eder. Kendini bilmek, tanımak ve anlamak ister. Nereden geldiğini, kim olduğunu, neye dönüşmekte olduğunu…

Bu arayış, aslında insanın varoluşuna yönelttiği en kadim sorulardan biridir:

Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir

Türkiye’de yediği hamburgerin fiyatı İngiltere’de gündem oldu

Türkiye’de yediği hamburgerin fiyatı İngiltere’de gündem oldu

June 12, 2025
5.1k
KİPTAŞ’a ait 267 bin metrekarelik orman arazisi Berat ve Esra Albayrak’ın Nun Vakfı’na nasıl bırakıldı?

KİPTAŞ’a ait 267 bin metrekarelik orman arazisi Berat ve Esra Albayrak’ın Nun Vakfı’na nasıl bırakıldı?

June 12, 2025
5k

“Ben kimim?”

Fakat insanın kendini doğrudan görmesi zordur. Göz, kendini göremez.

Kalp, kendi atışını dışarıdan duymaz.

İnsan da kendi benliğini ancak başkaları üzerinden fark etmek ister. Bu nedenle çevresindeki insanları, olayları, ilişkileri bir ayna gibi kullanır. Anne, baba, arkadaş, öğretmen, düşman… Hepsi birer yansıtıcıdır aslında.

Bu yüzdendir ki, sufiler “insan insanın aynasıdır” demiştir.

Çünkü insan, başka bir insanın bakışında kendi suretini arar. İlk çocukluk döneminden itibaren, “görüldüğümüz kadar” bir kimlik inşa ederiz. Sevilmişsek değerli, dışlanmışsak kusurlu, övülmüşsek başarılı olduğumuzu sanırız.

Ne var ki…

Zamanla anlarız:

Her ayna gerçeği yansıtmaz.

Bazı aynalar buğuludur. Bazıları kırıktır. Bazıları eğridir. Ve bazıları, içinde sadece kendini gösterir.

İşte burada “ayna ben’in iflası” başlar.

Yani insanın, kendisini tanımak için baktığı aynaların artık onu yanıltıyor olması.

Modern psikoloji bu durumu özellikle narsistik çöküş, öz-değer bozulması, yansıtmalı kimliklendirme gibi kavramlarla açıklar.

İnsan başkalarının gözündeki aksine çok fazla bağlanırsa, kendi benliğini değil, onların arzusunu yaşamaya başlar.

Örneğin kıskanç bir annenin çocuğa baktığı göz, çocuğun potansiyelini değil kendi yoksunluğunu yansıtır. Yani çocuk, kendi yeterliliğini değil, annenin eksikliğini görür.

Sufiler bu konuda daha köklü bir farkındalık geliştirirler. Derler ki:

“Her ayna bir şeyi yansıtır, ama her yansıma hakikat değildir.”

Kur’an’da Hz. Musa’nın (as) karşısında duran sihirbazlar, halüsinatif bir yanılsama üretirler:

“İpleri ve değnekleri, kendisine koşuyor gibi göründü.” (Tâhâ, 66)

Musa korkar. Ama Rabb’i ona der ki:

“Korkma, üstün gelecek olan sensin.” (Tâhâ, 68)

Buradaki mesaj şudur:

Zihin, dışarıdan gelen görüntüyle kandırılabilir. Ama kalp, Allah’ın sesiyle ayırt eder.

Aynaya baktığında korku görüyorsan, o ayna değil yanılsamadır. Sana acizlik aşılayan bir bakış, seni tanımıyor; seni kullanıyor olabilir.

Bu noktada, kişinin en büyük sorumluluğu şu hale gelir:

“Hangi aynaya bakıyorum?”

Ve daha önemlisi:

“Bu aynayı hakikat mi tutuyor, yoksa arzu mu, korku mu, kibir mi?”

Dini kaynaklar aynanın sembol değerine özellikle önem verir. Hadislerde “mü’min, mü’minin aynasıdır” buyurulur. (Ebû Dâvûd, Edeb 49) Bu, yalnızca dostça bir yansıma değil, saf bir hakikatin taşınmasıdır.

Seni öven biri, sana ayna tutmuyor olabilir.

Sana kızan biri, seni gerçekten tanımıyor olabilir.

Bazen senin ne olmadığını bilen biri, senin ne olduğunu hiç bilmiyordur. Burada “bozuk aynalar” kavramı önem kazanır.

Kibirli insanlar seni kendilerinden eksik görür.

Kıskanç insanlar seni kendilerinden fazla…

Taraftar insanlar seni sadece kendi çizgilerine uygun oldukça severler. İşte tüm bu aynalar, senin kim olduğunu değil, kim olmaman gerektiğini gösterir.

Bu yüzden Hz. Ali (kv) şöyle der:s “Kendini tanıyan, Rabbini tanır.” Yani, insan benliğini, yaratılış gayesini, sınırlarını ve değerini içsel bir farkındalıkla tanımalı. Bu da dış aynalara değil, gönül aynasına bakmakla mümkündür. Peki gönül aynası nedir? Kalp, arındıkça yansıtıcı hale gelir. Hasetten, kinden, kibirden, gösterişten arınan bir kalp, kendini ve karşısındakini olduğu gibi gösterir.

İşte bu yüzden sufiler “kalp aynası” derler.

Kalbini cilala. Kalbine bak. Orada Allah’tan başka bir şey görmüyorsan, artık hakikate yaklaşıyorsun demektir.

İnsan, kendisini tanımak için aynalara bakar.

Ama her ayna hakikati değil, bazen başkasının kırık hikâyesini gösterir.

O aynalarda kaybolmamak gerekir.

İnsanın en büyük yanılgısı, kendini “gördüğüne” inandığı yerde başlar.

Oysa hakikat, çoğu zaman görünenden saklanır. Bu nedenle şu soruyu her insan kendine sormalı:

“Ben, hangi aynada kendimi arıyorum?”

Ayna metaforu üzerinden kişinin kendini tanıması hususunda iki farklı epistemolojik yönelim kendini gösterir:

1. İçine Bak (İçsel Yansıma)

Bu çizgideki düşünürler şunu savunur:

Gerçek benlik, dışarıdan değil içeriden bilinir. 

Sokrates: “Kendini bil.”

Mevlânâ: “Sen kendini küçük bir cisim sanırsın ama en büyük âlem sensin.”

Jung: “Dışa bakan hayal görür, içe bakan uyanır.”

Gazâlî: “Marifetullah, kişinin kalbindeki perdeleri aralamasıyla başlar.” 

İnsan, Allah’ın ruhundan bir nefha taşıdığı için (Kur’an, Hicr 29), hakikat kendisinde, özünde, kalbinde mevcuttur. Dış aynalar aldatıcı olabilir ama kalbin aynası, tecelliyle hakikate ulaşabilir.

2. Dışına Bak Ayna Benlik Kuramı (Dışsal Yansıma)

Bu görüşe göre, insan kendini ancak başkasının gözünde tanıyabilir.

André Gide: “Kendini ancak yabancının gözünde tanırsın.”

Shakespeare: “Ayna sana yüzünü gösterir, hislerini değil.”

George Herbert Mead (sosyolog): “Benlik, başkasının seni nasıl gördüğüne dair algından oluşur.”

Oscar Wilde: “Toplumun aynası olmak için kendi yüzünü silmen gerekir.”

İnsan sosyal bir varlıktır. Kendilik, yalnızca içsel değil, etkileşimle, toplumsal geri bildirimle inşa olur. “Ayna benlik” kuramına göre benlik, başkalarının bize yüklediği anlamların yansımasıdır. İlk bakışta bu iki yaklaşım çelişiyor gibi görünür.

Biri der ki: “İçe dön.”

Diğeri der ki: “Başkalarında gör.”

Ama aslında bu iki bakış tamamlayıcıdır.

Hakikat şudur: İnsan ne sadece başkasının gözünde var olur, ne de yalnızca kendi içine kapanarak benliğini bulabilir. 

Benlik, içsel özle dışsal yansımanın çarpıştığı noktada doğar.

Konuya dini açıdan bakarsak iki yaklaşıma da referans bulmak mümkündür. 

“Kendi nefislerinizde de deliller vardır. Görmüyor musunuz?” (Zâriyât, 21)

“Geçmiş kavimlerin haberlerinde akıl sahipleri için ibret vardır.” (Yûsuf, 111)

Bu iki yaklaşımı şöyle bağlayabiliriz:

Dış aynalar seni tanımana yardımcı olabilir, ama gerçek kendiliği sadece iç aynanda doğrulayabilirsin.

Tags: aynabendışiçosman tek
ShareTweet
Previous Post

İngiltere’de Başbakan Starmer’ın evinde çıkan yangına kundaklama soruşturması

Next Post

ABD Başkanı Donald Trump, Katar’ın lüks jetini kullanma planını savundu

İLGİLİHABERLER

Türkiye’de yediği hamburgerin fiyatı İngiltere’de gündem oldu
EKONOMİ

Türkiye’de yediği hamburgerin fiyatı İngiltere’de gündem oldu

June 12, 2025
5.1k
KİPTAŞ’a ait 267 bin metrekarelik orman arazisi Berat ve Esra Albayrak’ın Nun Vakfı’na nasıl bırakıldı?
GENEL

KİPTAŞ’a ait 267 bin metrekarelik orman arazisi Berat ve Esra Albayrak’ın Nun Vakfı’na nasıl bırakıldı?

June 12, 2025
5k
Hindistan’da 242 kişinin içinde bulunduğu yolcu uçağı yerleşim bölgesine düştü: Yüzlerce kişinin cansız bedenine ulaşıldı
DÜNYA

Hindistan’da 242 kişinin içinde bulunduğu yolcu uçağı yerleşim bölgesine düştü: Yüzlerce kişinin cansız bedenine ulaşıldı

June 12, 2025
5.1k
Geçinemeyen aileler çocuklarını çalıştırıyor: Son 12 yılda en az 766 çocuk işçi hayatını kaybetti
GENEL

Geçinemeyen aileler çocuklarını çalıştırıyor: Son 12 yılda en az 766 çocuk işçi hayatını kaybetti

June 12, 2025
5k
Günlük 45 bin garanti verilmişti: Çanakkale Köprüsü’nden bayramda bile 15 bin araç geçti
GENEL

Günlük 45 bin garanti verilmişti: Çanakkale Köprüsü’nden bayramda bile 15 bin araç geçti

June 12, 2025
5k
Alım gücünde sert düşüş: 2002’de 19 çeyrek altın eden emekli maaşı 3 çeyreğe geriledi
EKONOMİ

Alım gücünde sert düşüş: 2002’de 19 çeyrek altın eden emekli maaşı 3 çeyreğe geriledi

June 12, 2025
5k
Daha Fazla Haber
Halayda infaz ve üç arkadaşın 6 günde acı sonu

Halayda infaz ve üç arkadaşın 6 günde acı sonu

June 12, 2025
5.1k
İsrail’in Madleen gemisinde alıkoyduğu 2 Türk aktivist serbest bırakıldı

İsrail’in Madleen gemisinde alıkoyduğu 2 Türk aktivist serbest bırakıldı

June 12, 2025
5k
Dünya Kupası’na kalınca hepsine araba dağıttılar

Dünya Kupası’na kalınca hepsine araba dağıttılar

June 12, 2025
5.1k
AKP’li Eray Karadeniz seçilmiş başkan gibi sokağa indi

AKP’li Eray Karadeniz seçilmiş başkan gibi sokağa indi

June 12, 2025
5k
Kamerun bandıralı gemi Çanakkale Köprüsü’ne çarptı

Kamerun bandıralı gemi Çanakkale Köprüsü’ne çarptı

June 12, 2025
5k
Fenerbahçeli Murat Ülker’den Victor Osimhen’e rekor ödeme

Fenerbahçeli Murat Ülker’den Victor Osimhen’e rekor ödeme

June 12, 2025
5.1k
Sinan Ateş cinayeti davası: İstinaf 10 sanığa verilen mahkumiyet kararlarını onadı

Sinan Ateş cinayeti davası: İstinaf 10 sanığa verilen mahkumiyet kararlarını onadı

June 12, 2025
5k
Kene kabusu büyüyor: 7 bin vaka

Kene kabusu büyüyor: 7 bin vaka

June 12, 2025
5k
Kamu işçisine ilk teklif yarın

Kamu işçisine ilk teklif yarın

June 12, 2025
5k
Indiana Pacers, NBA final serisinde 2-1 öne geçti

Indiana Pacers, NBA final serisinde 2-1 öne geçti

June 12, 2025
5k
Galatasaray’ın yeni transferi Leroy Sane İstanbul’a geldi

Galatasaray’ın yeni transferi Leroy Sane İstanbul’a geldi

June 12, 2025
5k
İstilacı karıncalar Avrupa’da yayılıyor

İstilacı karıncalar Avrupa’da yayılıyor

June 12, 2025
5k
Vatandaşın para ödemeden girebileceği sahil kalmadı

Vatandaşın para ödemeden girebileceği sahil kalmadı

June 12, 2025
5k
İzmir Büyükşehir Belediyesi 1000 çalışanı işten çıkaracak

İzmir Büyükşehir Belediyesi 1000 çalışanı işten çıkaracak

June 12, 2025
5k
2024 yılında kütüphane sayısı 4 bine yakın azaldı

2024 yılında kütüphane sayısı 4 bine yakın azaldı

June 12, 2025
5k
Aktifhaber

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.

MENU

  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER

BİZİ TAKİP EDİN

No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.