Anketlerde oyları hızla eriyen AKP ve lideri Tayyip Erdoğan’ı iktidarı kaybetme korkusu sardı.
Erdoğan’ın iki yıl önce “Seçim kaybetsek de yokum” dediği Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için paket hazırlanıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT’liler konusunda kapsam ve maliyet çalışması yapıldığını duyurdu. Peki bütçede EYT’lilere verilecek para var mı?
Türkiye’de sayıları 6 milyona yaklaşan EYT her seçim öncesi gündeme geliyor. Prim gün sayısını doldurmalarına rağmen emekli maaşı almak için yaşı bekleyen vatandaşlara muhalefet emeklilik vaat ediyor. Daha önce EYT’lilerin emekli maaşına bağlanmasına karşı çıkan AKP’de seçim kaybetme endişesiyle paket hazırlığına başladı. EYT Federasyonu Başkanı Gönül Boran Özüpak, “Formül arayışları seçim yatırımı. Bizimle irtibata geçilmedi” dedi.
AKP 6 MİLYON OYU GÖRDÜ
Asgari ücret ve emekli maaşlarıyla ilgili seçim artışı talimatı veren Erdoğan, kapıları kapattığı Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili paket talimatı verdi. Erdoğan ve AKP, emeklilik için yaşı bekleyenlere maaş bağlanması halinde doğrudan 6 milyon kişinin oyunu garantilemek istiyor. Ancak Merkez Bankası’nın 128 milyar dolarını harcayan, Hazine’yi boşaltan AKP adım atmakta zorlanıyor.
3 YIL ERKEN EMEKLİĞİN ÖNÜ AÇILACAK
EYT konusunda Çalışma Bakanlığı’nda yoğun çalışma yürütülüyor. Sigorta prim gün sayısını doldurup, emekli olmak için gerekli yaş süresini bekleyenler için, bir düzenleme tartışılıyor. Bekleme süresini 2-3 yıl düşürmeyi amaçlayan plana göre, prim gün sayısını tamamlayanlar veya şu anda emekli olmak için 56 yaşını bekleyenlere 2-3 yıllık bir avantaj sağlanacak. 6 milyon EYT’linin çok azı bu haktan yararlanabilecek.
KADEMELENDİRİLMİŞ DÜŞÜK MAAŞLA EMEKLİLİK İMKANI
Cumhurbaşkanlığı Saray’ının seçim için sakladığı EYT paketinde ise kademelendirilmiş düşük maaşla emekli olma modeli bulunuyor. Bu olanaktan faydalanmak isteyen çalışanların emeklilik maaşında kesinti yapılacak. Bir kişi yaşı beklemeden emekli olmak istediğinde 2 bin lira yerine 1.000 lira maaş alacak. Asıl emeklilik yaşı yaklaştıkça emekli maaşı yükselecek. Yaş şartı tamamlandığında ise hak ettiği ücreti almaya başlayacak.
BÜTÇEDE PARA YOK AKP’NİN ELİ KOLU BAĞLI
Yaş ortalaması yaklaşık 48-49 bandında bulunan EYT’liler bu formüle sıcak bakıyor. AKP’li bazı kurmaylar ise bu modelle 6 milyon kişinin emekli maaşına bağlanacağını ve bütçenin bu yükü kaldıramayacağını öne sürüyor. AKP Hükumeti, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görüşülmeye başlanan 2022 bütçesine EYT’lilerle ilgili herhangi bir kaynak ayırmadı.
BEŞLİ ÇETE’YE 200 MİLYAR DOLAR VAR
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun Beşli Çete olarak ifade ettiği Cengiz, Limak, Kolin, Makyol ve Kalyon inşaata verilen ihaleler için ödenen para ise 200 milyar dolar. Vergi muafiyeti ve geçmeyen yolcuların paranın ödenmesiyle Hazine’den Beşli Çete’ye aktarılan parayla EYT’lilere emekli maaşı bağlanabiliyor.
EYT’LİLERE 2,1 MİLYAR TL YOK
Çalışma Bakanlığı daha önce erken yaşta emekliliğin maliyetini hesaplamıştı. Maliyet kriterleri olarak emekli olacak kişinin ödemeyeceği prim, sağlık hizmeti ve emekli olması öngörülen toplam süre baz alındı. Bu kapsamda 10 ayrı analiz yapıldı. Bu kapsamda erken emekliliğin bütçeye yıllık maliyeti en az 113 milyar lira olarak belirlendi. Ancak bağımsız kişilerin yaptığı analizlerde aylık maliyet 2,1 milyar TL olarak hesaplandı.
EYT NEDİR?
8 Eylül 1999’da yürürlüğe giren 4447 sayılı yasa ile emekli olmak için aranan erkekler için 25, kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödeme şartlarının yanına bir de yaş şartı geldi. Kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş sağlanması aranmaya başladı. Prim gün sayısını dolduran ancak yaşı kadınlarda 58’e erkeklerde 60’a ulaşmayanlar emekli maaşına bağlanmadı.
EYT NE ZAMAN ÇIKACAK?
EYT ile ilgili çalışmalar sürerken, 2022 yılı bitmeden düzenlemenin Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulması bekleniyor. Diğer bir deyişle 3600 ek gösterge bekleyenler gibi EYT’liler de 2022 yılı sonunu bekleyecek.
