Türkiye’de haber alma kanallarına yönelik yüksek düzeydeki okur ve izleyici güvensizliği, kişilerin büyük ölçüde haber paylaşım aracı olarak WhatsApp ve benzeri kapalı mesajlaşma araçlarının kullanımına yönelmesini de beraberinde getirdi.
Reuters Enstitüsü’nün bu yılki Dijital Haberler Raporu’na ek olarak yayımladığı Özel Türkiye Raporu’nda, insanların haberlere karşı derin bir güvensizlik duyduğu ortaya çıktı. Sosyal medyada haber paylaşmaktan imtina edenler daha çok özel haberleşme araçlarına yönelirken, online medyanın popülaritesinin giderek arttığı tespiti yapıldı.
Rapor aynı zamanda, online haber kanallarının giderek ana haber kaynağına dönüştüğüne dikkat çekerken, habere yönelik büyük bir ilgiye, haberlerden kaçınma isteğinin eşlik ettiğini de gözler önüne serdi.
Türkiye medyasına güven oranı yüzde 40 olarak gerçekleşirken, güvensizlik oranı da yüzde 38 olarak gerçekleşti. Oranların birbirine bu denli yakın olması ise, kutuplaşmış bir toplum ve medyanın varlığına işaret olarak yorumlandı.
Her ne kadar katılımcıların yüzde 40’ı mevcut haber kaynaklarını güvenli bulsa da, yüzde 46’lık bir dilim sadece kendi kullandıkları kaynaklara güven duyduklarını ifade etti.
Araştırmanın belli başlı bulguları şöyle:
“Katılımcıların %40’ı genel olarak haberlere güveniyor. %46’sı ise sadece kendi kullandıkları kaynaklara güveniyor. Ancak güvensizlik de bir hayli yüksek; katılımcıların %38’i haberlere güvenmiyor ve %31’i ise kendi kullandıkları kaynaklara dahi güvenmiyor.
Haberlere karşı olan güvensizlik televizyona karşı (%33) ile en düşük iken, bu güvensizliğin en yüksek seviyelerine sosyal medya (%50) ve gazeteler (%44) sahip.
Facebook’un haberler için kullanımının son yılda %10 azaldığı göze çarpıyor, Twitter’da ise %5’lik bir azalma var. Twitter ve Facebook platformlarının haber için kullanımının düşmesindeki bu keskin dönüş devletin bu platformları sıkı bir gözetim altında tutması ve bunun getirdiği korkular olabilir.
WhatsApp gibi kapalı mesajlaşma sistemlerinin haber paylaşmak için kullanımının artması (%17’den %25’e yüzde sekizlik bir artış göstermesi) kamu çalışanları için, özellikle de devleti sosyal medya üzerinden eleştirmenin tehlikeli olduğu bir zamana ve ortama bağdaştırılabilir.
Türkiye’deki katılımcıların %56’sı haber paylaşıyor; %40’ı ise haberlerin altına yorum yapıyor. Haber paylaşımı konusunda Türkiye, Avrupa ülkelerine göre en üst sırada yer alıyor, ve bütün dünyaya bakacak olursak da beşinci sırada yer alıyor, Latin Amerika ülkeleri (Breziyla ve Şili %64, Arjantin ve Meksika %63) dünyada birinciliği çekiyor.”
Journo.com.tr’de yer alan habere göre, online ve sosyal medya en başat haber kaynakları olma yolunda hızla ilerledi ve haftalık erişim oranlarında, online medya yüzde 89, TV yüzde 77, basılı medya yüzde 47 ve radyo yüzde 36’lık bir yer kapladı.
Ana haber kaynağı olarak basılı medya ve radyo ayrı ayrı yüzde 6’lık bir yer kaplarken, TV yüzde 47 ile birinci, online-sosyal medya ise yüzde 39 ile ikinci sırada.
Raporun diğer tespitleri ise şöyle:
“Online medyadan, ana haber kaynakları olarak bahseden katılımcıların sayısı dikkat çekici bir şekilde iki yılda %32’den %39’a artış gösterdi, televizyon ve online medya arasındaki boşluğu bu sürede %19’dan %8’e indirmiş oldu.
Sosyal ve dijital medyayı ana haber kaynakları olarak daha çok genç grupların kullanması daha olası gözüküyor, yaşlı gruplar ise büyükleri zamanların teknolojilerinden vazgeçemiyor (TV, radyo, gazete).
Hem haftalık kullanımda, hem de en çok tercih edilen birincil kaynak Fox TV, onun arkasından da CNN Türk, NTV ve Kanal D geliyor.
Hürriyet ve Sözcü en popüler gazeteler, ve CNN Türk, Mynet, Hürriyet ve Sözcü de en popüler online haber markaları arasında geliyor.
Sözcü, iktidarı eleştiren bir gazete olarak online mecrada da, ‘doğru ve güvenilir haber iletme’, ‘güçlü görüş/fikir sunma’ ve ‘komplike konuları anlamamda yardımcı olma’ kategorilerinde açık ara önde gelirken ikincil olarak CNN Türk takip ediyor.”
