Türkiye’de X, Instagram, TikTok, YouTube gibi sosyal ağlara ve WhatsApp dahil bazı mesajlaşma uygulamalarına erişimde sorunlar yaşanıyor.
CHP’nin İstanbul il yönetiminin görevden uzaklaştırılması ve yerine kayyum atanmasına ilişkin mahkeme kararına karşı toplanma çağrılarının ardından İstanbul Valiliği 7 Eylül Pazar gününden itibaren dört gün boyunca altı ilçede eylem ve etkinlikleri yasakladı.
Bundan bir süre sonra sosyal medya kullanıcıları Instagram ve WhatsApp gibi platformlara erişimde sorunlar yaşadıklarını bildirmeye başladı.
Sorun, dünyadaki internet kısıtlama ve engellemelerini eş zamanlı olarak denetleyen Netblocks tarafından da doğrulandı.
Netblocks, Türkiye’den çeşitli sosyal medya platformlarına erişimde kısıtlamalar tespit ettiklerini açıkladı.

İfade Özgürlüğü Derneği’nin “Engelli Web” girişimi de “bant genişliği daraltması” yapıldığını tespit ettiklerini duyurdu.
Engelli Web, gece yarısı yaptığı paylaşımda X, Instagram, YouTube, TikTok, Facebook ile birlikte mesajlaşma uygulamaları WhatsApp, Telegram ve Signal’in bu kesintilerden etkilendiğini açıkladı.
Türkiye’de yetkili kurum olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan (BTK) henüz bu konuda bir açıklama yapılmadı.
Bant daraltma nedir, internete erişim sınırlaması nasıl getiriliyor?
İngilizcesi “bandwidth” olan bant genişliği ifadesi, internetle bağlantı halinde olan herhangi bir cihazın belirli zaman dilimi kapsamında alabileceği veri miktarını anlatmak için kullanılıyor.
Veri miktarının azaltılması belirli internet sitelerine erişimin yavaşlatıyor.
Kullanıcılar bu uygulamalara ya da internet sayfalarına girmeye çalıştıklarında ya çok yavaş ve zor yüklendiğini görüyor.
Türkiye’de Ekim 2022’de yürürlüğe giren “dezenformasyon yasası” ile internet trafiği bant genişliğinin daraltılması kararı verilmesi mümkün hale gelmişti.
Bu yasa ile sosyal medya platformlarına erişim kısıtlaması getirilebiliyor.
İnternete daraltma uygulandığında neler yapabilirsiniz?
Erişim kısıtlamaları uygulanan bir siteye, sosyal medya uygulamasına veya içeriğe çeşitli yöntemlerle ulaşabilirsiniz.
Psiphon uygulaması
Yaşadığınız herhangi bir ülkede ya da Türkiye’de herhangi bir engel durumunda bir sansür aşma aracı olan Psiphon’u kullanabilirsiniz.
Bu uygulamayı kullanarak başka engelli sitelere de ulaşmanız mümkün.
Bu uygulamayı saniyeler içinde siz de kullanabilirsiniz: Psiphon’u kullanmak için [email protected] adresine boş bir e-posta atmanız yeterli. Bu adrese boş e-posta atan kullanıcılar, Psiphon indirmelerine olanak sağlayan bağlantıyı içeren bir yanıt e-posta elde ederek uygulamayı kullanmaya başlayabiliyor.
Kanada’daki Toronto Üniversitesi çatısı altında geliştirilmiş olan söz konusu uygulama sayesinde, hem güvenilir hem de hızlı bir şekilde istediğiniz her platformda gezinebilir, Facebook ve Twitter içeriklerine erişebilir ve hatta uygulamayı Netflix gibi hizmetlerde coğrafi engelleri aşmak ve daha fazla içerik izlemek için de kullanabilirsiniz.
Aynı zamanda internet hızını kesmeyen ve en güvenilir VPN uygulamalarından biri olan Psiphon, yeni sansür yöntemlerine karşı da kendini sürekli güncelliyor.
VPN üzerinden erişim
Dijital içeriklere engelsiz ulaşabileceğiniz diğer yolların başında, VPN kullanımı geliyor.
“Virtual Private Network” yani Türkçe çevirisiyle “sanal özel ağ” tabirinin kısaltması olan “VPN”, sansürü aşmak için faydalanabileceğiniz bir araç.
VPN, devlet kontrolü altında bulunan bir ağa tâbi kişisel bir bilgisayarın, özgür internet üzerindeki bir sunucuya bağlanmasını mümkün kılıyor. Ancak tüm VPN servis sağlayıcılarının gizliliğe aynı önemi vermediğinin, dolayısıyla kişisel verilerinizin her servis sağlayıcıda eşit derecede korunmadığının altını çizmekte yarar var.
VPN için tavsiyeler:
BeePassVPN (Outline): https://beepassvpn.com/en/
Proton: https://protonvpn.com/
Lantern: https://lantern.io/
Free Browser: https://play.google.com/store/apps/details?id=org.greatfire.freebrowser
Tor internet tarayıcısını indirin
Online içeriklerine erişmek için Tor tarayıcısını kullanabilirsiniz. Tor tarayıcısını http://torproject.org/tr/download adresinden indirebilirsiniz. Ya da [email protected] adresine boş bir e-posta atarak Tor tarayıcısını indirmek için gerekli olan bağlantıyı edinebilirsiniz.
Google Chrome gibi bir tarayıcı olan Tor iPhone’larda çalışmıyor. Tor, iOS için “Onion Browser” adlı uygulamanın indirilmesini öneriyor.
“The Onion Router” (Soğan yönlendirici) tabirinin kısaltması olan “Tor”, kullanıcılara internette sörf yaparken kimliklerini anonim tutma fırsatı sağlıyor.
Tor’u indirdiğinizde, yalnızca tarayıcınıza dw.com adresini kopyalamanız yeterli olacak. Bunu yaptığınızda, Tor, otomatik olarak güvenli bir Onion adresini sunacak (https://dwnewsgngmhlplxy6o2twtfgjnrnjxbegbwqx6wnotdhkzt562tszfid.onion).
Tüm bu yöntemleri internet daraltması veya sosyal medyaya erişim engeli gibi uygulamalar devreye sokulduğunda da kullanabilirsiniz.