AKP iktidarının ilk döneminde öne çıkan politika, elektrikte özelleştirme oldu. 2004 yılında, “Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Stratejisi Belgesi” hazırlandı. IMF ile 2005 yılında, “19’uncu Stand-By anlaşması” imzalayan iktidar, elektrik üretim ve dağıtım şirketinin özelleştirilmesi çalışmalarını hızlandırdı. Anlaşma kapsamında 2008-2013 döneminde enerjide üretim ve dağıtım özelleşti.
Elektrik dağıtımında özelleştirme, bir türlü giderilemeyen altyapı sorunları ile yüksek faturaları beraberinde getirdi. Elektrik üretimde özelleştirme ise kamunun yükünü katlayarak artırdı. 2002 yılında elektrik üretiminin yüzde 60’ını tek başına karşılayan EÜAŞ’ın üretimdeki payı yıllar itibarıyla giderek eriyerek adeta kuşa döndü.
EÜAŞ geriledi
2008’de yüzde 48 olan EÜAŞ’ın elektrik üretimindeki payı, 2013 yılında yüzde 33’e, 2021 yılı sonu itibarıyla ise yüzde 16,2’ye kadar düştü. Erime, 2022, 2023 ve 2024 yıllarında da sürdü. EÜAŞ’ın elektrik üretimdeki payı 2022 yılında kayıtlara, yüzde 16,07 olarak geçti. Türkiye’deki elektrik üretiminde EÜAŞ’ın payı, 2023 yılında ise yüzde 18,01 olarak gerçekleşti.
EÜAŞ’ın, elektrik üretimindeki payının, 2024 yılının sonunda da yüzde 14,42 olarak gerçekleştiği belirtildi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun verileri, EÜAŞ’ın elektrik üretimindeki ağırlığının, 2025 yılında da düşmeye devam ettiğini gözler önüne serdi. Türkiye’de üretilen elektriğin içinde EÜAŞ santrallarının payının, 2025 yılının ilk çeyreği itibarıyla yalnızca yüzde 12,61 olarak gerçekleşmesi dikkati çekti.
EÜAŞ’ın elektrik üretimi içindeki payında yaşanan erime, yıllara göre şöyle kaydedildi:
• 2022: Yüzde 16,07
• 2023: Yüzde 18,02
• 2024: Yüzde 14,42
• 2025 (Ocak-Nisan): Yüzde 12,61
Büyük dilim onların
EÜAŞ’ın payının yüzde 12,61’e kadar düştüğü 2025 yılının Ocak-Nisan dönemi sonu itibarıyla elektrik üretiminin kuruluşlara göre dağılımı ise şöyle sıralandı:
• Serbest üretim şirketleri: Yüzde 81,3
• İşletme hakkı devredilen: Yüzde 2,5
• Yap-İşlet-Devret: Yüzde 0,02
∗∗∗
Bitmeyen borç yükü
EÜAŞ’ın mali dengesi de bozuldu. Kurumun Hazine borcu dönemlere göre şöyle değişti:
• 2021: 105,3 milyon TL
• 2022: 103,3 milyon TL
• 2023: 106,2 milyon TL
• 2024: 63,3 milyon TL
• 2025 (Ocak-Mayıs): 76,3 milyon TL
Haberin kaynağına buradan ulaşabilirsiniz