Çin’in yeni yapay zeka (AI) asistanı DeepSeek, ChatGPT’yi “ABD’de en çok indirilen uygulama” tahtından indirip teknoloji dünyasında fırtınalar estirdi. Milyarder kurucusu Liang Wenfeng de bir gecede ülkesinde şöhreti yakaladı.
Geçtiğimiz hafta piyasaya sürülen ve rakiplerininkinden çok daha az bütçeyle geliştirildiği söylenen bu sohbet robotu Wall Street’i sarsarken, rakipleri de onu yakalama yarışına girdi.
ABD Başkanı Donald Trump da, bunun, ABD şirketlerine bu yarışta ilerlemek için bir “uyanış sinyali” olduğunu söyledi.
DeepSeek, Liang Wenfeng tarafından Aralık 2023’te kuruldu ve ilk büyük ölçekli dil modelini ertesi yıl piyasaya sürdü.
Çin’in güneyindeki Guangdong’da doğan ve Zhejiang Üniversitesi’nde elektronik bilgi mühendisliği ve bilgisayar bilimi okuyan 40 yaşındaki bu kişi hakkında fazla bir şey bilinmiyor.
Teknoloji alanında yayınlar yapan 36Kr, Liang Wenfeng’den “Patrondan ziyade bilgisayar kurdu” şeklinde söz ediyor.
Nadiren kamuoyunun karşısına çıkan ve röportaj veren Liang, bir anda uluslararası kamuoyunun ilgi odağı haline geldi.
Ülkenin ikinci en güçlü lideri Li Qiang ile birlikte, kamuoyuna duyurulan girişimci zirvesine katılmak üzere seçilen tek AI lideriydi. Bu toplantıda, iş insanlarına “temel teknolojileri aşmak için çabalarını yoğunlaştırmaları” telkin edildi.
Silikon Vadisi’ndeki Amerikalı AI girişimcilerinin aksine, Liang finans alanında da çalıştı.
Liang, yatırım kararları almak için finansal verileri analiz eden bir yapay zeka kullanan High-Flyer adlı bir serbest yatırım fonunun CEO’su.
High-Flyer, 2019 yılında Çin’de 100 milyar yuandan (13 milyon dolar) fazla para toplayan ilk serbest yatırım fonu oldu.
Liang, High-Flyer’da yapay zeka ve algoritmalar yoluyla hisse senedi fiyatlarını etkileyebilecek gidişatları tanımlayarak bir servet elde etti.
Ekibi, AI çip tasarımcısı ve son zamanlarda Wall Street’in gözdesi olan Nvidia üretimi H800 çipleri aracılığıyla, hisse senedi ticareti yaparak para kazanma konusunda uzmanlaştı.
Hedef: İnsan seviyesinde zeka
2023’te DeepSeek’i piyasaya sürerek insan seviyesinde zeka geliştirme niyetini duyurdu.
DeepSeek’in araştırma sürecine bizzat dahil olan Liang’ın, serbest yatırım fon ticaretinden elde ettiği geliri, AI konusunda en yetenekli isimlere yüksek maaşlar ödemek için kullandığı söyleniyor.
Şirket, ABD kurumlarından uzmanlar yerine Pekin, Tsinghua ve Beihang üniversiteleri gibi Çin’in en iyi okullarından doktora derecesi almış kişilerle çalışıyor.
TikTok’un sahibi ByteDance şirketi ile birlikte DeepSeek’in Hangzhou ve Pekin’deki ofislerde çalışan personeli, Çin’deki AI mühendislerine sunulan en yüksek ücreti sunmasıyla biliniyor.
Geçtiğimiz yıl yerel basına verdiği bir röportajda çekirdek ekibinde “yurt dışına gidip dönen kimse olmadığını” söyledi. “En iyi yetenekleri kendimiz geliştirmeliyiz” dedi.
Ayrıca Çin’in AI sektörünün “sonsuza kadar öncüleri takip eden konumunda kalamayacağını” söyledi ve ekledi:
“Çin ve Amerikan yapay zekası arasında genellikle bir veya iki yıllık bir boşluk olduğunu söyleriz, ancak gerçek boşluk orijinallik ve taklit arasındadır. Bu değişmezse, Çin her zaman bir takip eden olacaktır.”
DeepSeek’in yapay zeka modelinin Silikon Vadisi’ndeki birçok kişiyi neden şaşırttığı sorulduğunda ise şöyle cevap veriyor: “Şaşkınlıkları, bir Çinli şirketin sadece bir takipçi değil, bir yenilikçi olarak oyunlarına katılmasından kaynaklanıyor, ki bu çoğu Çinli firmanın alışkın olduğu şeydir.”
DeepSeek’in rekabet avantajı
DeepSeek, modeli R1’in mevcut teknoloji ve herkes tarafından ücretsiz olarak kullanılabilen ve paylaşılabilen açık kaynaklı yazılımla geliştirildiğini söylüyor.
Ancak WIRED dergisi, Liang Wenfeng’in hedge fonu High-Flyer’ın, yapay zekanın omurgasını oluşturan GPU veya grafik işleme birimleri olarak bilinen çipleri stokladığını bildiriyor. MIT Technology Review, kaç tane satın aldığına dair tahminleri 10.000 ila 50.000 arasında veriyor.
Bu çipler, basit soruları yanıtlamaktan karmaşık matematik problemlerini çözmeye kadar çeşitli insan işlerini yerine getirebilen güçlü yapay zeka modelleri oluşturmak için olmazsa olmazdır.
Eylül 2022’de ABD, bu yüksek güçlü çiplerin Çin’e satışını yasakladı ve Wenfeng bir röportajda bunu “ana zorluk” olarak tanımladı.
Batı’daki önde gelen yapay zeka modelleri tahmini olarak 16.000 özel çip kullanıyor. DeepSeek ise, 2.000 adet bu tür çip ve binlerce düşük kaliteli çip kullanarak AI modeli R1’i eğittiğini söylüyor. Bu da ürününü daha ucuz hale getiriyor. Geliştiricilerine göre, sohbet robotunun yapımı yalnızca 5,6 milyon dolara mal oldu. ChatGPT üreticisi OpenAI ise geçen yıl 5 milyar dolar harcadı.
ABD’li teknoloji milyarderi Elon Musk da dahil olmak üzere bazı kişiler, şirketin kısıtlamalar göz önüne alındığında gerçekte kaç tane gelişmiş çip kullandığını açıklayamayacağını savunarak bu iddiayı sorguluyor.
Ancak uzmanlar, Washington’un yasağının Çin’in AI endüstrisine hem zorluk hem de fırsatlar getirdiğini söylüyor.
Sidney Teknoloji Üniversitesi’nden Marina Zhang, bunun “DeepSeek gibi Çinli şirketleri yenilik yapmaya zorladığını” ve böylece daha azıyla daha fazlasını yapabileceklerini söylüyor:
“Bu kısıtlamalar zorluklar yaratırken, aynı zamanda yaratıcılığı ve dayanıklılığı teşvik ederek Çin’in teknolojik bağımsızlığa ulaşma yönündeki daha geniş politika hedefleriyle uyumlu hale getirdi.”
Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi, elektrikli araçlara ve güneş panellerine güç veren pillerden AI’ya kadar teknolojiye büyük yatırımlar yaptı.
Çin’i bir teknoloji süper gücüne dönüştürmek uzun zamandır Başkan Şi Cinping’in isteğiydi, bu nedenle Washington’un kısıtlamaları Pekin’in de karşı karşıya kaldığı bir zorluktu.
Farklı görüşler var
DeepSeek piyasaya sürüldükten sonra büyük teknoloji hisselerinde büyük bir düşüş yaşandı.
Nvidia hisseleri 27 Ocak Pazartesi günü ABD piyasaları kapandığında yüzde 17 düştü. Bloomberg’e göre, ABD borsa tarihinin en büyük düşüşü olan 600 milyar dolarlık bir piyasa değeri kaybı yaşandı.
Girişim sermayedarı Marc Andreessen, 26 Ocak Pazar günü X üzerinden, uzay yarışını başlatan uyduya atıfta bulunarak DeepSeek-R1’i “yapay zekanın Sputnik anı” olarak tanımladı.
Ancak Çin menşeli uygulama birçok kişide endişeye yol açtı.
Analist Gene Munster, DeepSeek’in finansal açıklamalarıyla ilgili, “Gerçeğin hala bilinmediğini düşündüğünü” söyledi. Girişimin sübvanse edilip edilmediğini veya bildirilen rakamlarının doğru olup olmadığını sorguladığını belirtti:
“Sohbet robotu şaşırtıcı derecede iyi, bu da inanmayı zorlaştırıyor”.
Avustralya Bilim Bakanı Ed Husic de, güvenlik endişelerine işaret etti. ABC’ye, “Kalite, tüketici tercihleri, veri ve gizlilik yönetimi konusunda cevaplanması gereken birçok soru var” dedi. İhtiyatlı olunması gerektiğini vurguladı.
Geçtiğimiz hafta, OpenAI CEO’su Sam Altman ve Oracle CEO’su Larry Ellison, ABD Başkanı Donald Trump’a katılarak, yapay zeka altyapısı için 500 milyar dolara kadar özel yatırım vadeden ortak girişim Stargate’i duyurdu. Teksas ve etrafındaki veri merkezleri ve 100.000 yeni iş vadedildi.
Ancak bazı uzmanlar DeepSeek’in ani çıkışının, Amerika’nın yapay zeka hakimiyetinin geleceği ve ABD şirketlerinin planladığı yatırımların ölçeği hakkında sorular ortaya çıkarabileceğine inanıyor.
Haberin kaynağına buradan ulaşabilirsiniz
