AYM’den ‘Hırsız, katil, defol AKP’ kararı: İfade özgürlüğü

Anayasa Mahkemesi (AYM), AKP Trabzon mitingi öncesinde ÖDP (Özgürlük ve Dayanışma Partisi – Aralık 2019’da ismini SOL Parti olarak değiştirdi) Trabzon İl Başkanlığı’na asılan “Hırsız, katil, defol AKP” pankartı nedeniyle altı ÖDP’liye Başbakan’a hakaret suçundan verilen cezanın hükmünün açıklanmasının geriye bırakılmasının ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna karar verdi.

ÖDP’lilerin 6 yıl önceki başvurusunu sonuçlandıran AYM kararında, “Başvurucular gerek Mahkemedeki savunmalarında gerekse bireysel başvuru formunda anılan ifadeleri AK Partiye yönelik olarak kullandıklarını beyan etmişlerdir” denildi.

AKP’nin 23 Nisan 2014 tarihinde Trabzon il merkezinde AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, dönemin başbakanı olarak katılacağı miting öncesinde, ÖDP’liler, Trabzon İl Başkanlığı binasının miting alanına bakan penceresine yaklaşık 3×3 metre boyutlarında “Hırsız, katil, defol AKP” pankartı astı. Bu pankart kolluk görevlileri tarafından indirildi ve pankartı astığı gerekçesiyle altı ÖDP’li hakkında soruşturma açıldı.

Altı ÖDP’li hakkında “Başbakan’a hakaret ettikleri” iddiasıyla Trabzon 5. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılandı. Yargılama sırasında ÖDP’liler, “Başbakanı değil AKP’yi hedef aldıklarını, AKP’nin yürüttüğü politikaları eleştirmek amacıyla demokratik haklarını kullanarak anılan pankartı astıklarını” söyledi.

MAHKEME HAKARET SUÇUNDAN CEZA VERDİ

Mahkeme altı ÖDP’liye “pankartta kastedilen kişinin başbakan olduğu ve kullanılan ifadelerin de hakaret suçunu oluşturduğu sonucuna vararak, hakaret suçundan” 7 bin 80 lira adli para cezası verdi ve cezanın açıklanmasını geri bıraktı.

ÖDP’liler kararı temyiz etti ancak bu itirazları reddedildi. ÖDP’liler, AYM’ye 24 Mart 2016 tarihinde bireysel başvuru yaparak, pankart nedeniyle aldıkları cezaya verilen hükmün açıklanmasını geriye bırakılması kararı nedeniyle ifade özgürlüklerinin ihlal edildiğini savundu.

‘BAŞVURUCULARIN VERDİKLERİ ANLAMIN ÖTESİNDE BİR ANLAM YÜKLENMEMELİDİR’

AYM, ÖDP’lilerin başvurusunu 16 Mart 2022 tarihinde karara bağladı. AYM ÖDP’lilerin ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verirken, pankartta kastedilenin başbakan olmadığını belirtti ve ilk derece mahkemesinin verdiği kararı şöyle eleştirdi:

“İlk derece mahkemesi gerekçeli kararında bu sonuca ne şekilde ulaştığına dair bir açıklama yapmamıştır. Başvurucular ise gerek mahkemedeki savunmalarında gerekse bireysel başvuru formunda anılan ifadeleri AK Partiye yönelik olarak kullandıklarını beyan etmişlerdir. Bu durumda ilk derece mahkemesinin anılan ifadelerin muhatabının başbakan olduğu sonucuna ulaşması, ancak başvurucuların pankartta kullandıkları sözlere başvurucuların iddialarının ötesinde anlamlar yüklemesi ile mümkün olmuştur. Söz konusu ifadelerin muhatabının başbakan olduğuna dair herhangi bir veri bulunmamaktadır. Dolayısıyla başvurucuların kullandığı ifadelere onların verdikleri anlamın ötesinde bir anlam yüklenmemelidir.”

AYM hak ihlalinin ortadan kaldırılması için kararın bir örneğini ilk derece mahkemesine gönderdi.

Anayasa Mahkemesi (AYM), AKP Trabzon mitingi öncesinde ÖDP (Özgürlük ve Dayanışma Partisi – Aralık 2019’da ismini SOL Parti olarak değiştirdi) Trabzon İl Başkanlığı’na asılan “Hırsız, katil, defol AKP” pankartı nedeniyle altı ÖDP’liye Başbakan’a hakaret suçundan verilen cezanın hükmünün açıklanmasının geriye bırakılmasının ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna karar verdi.

ÖDP’lilerin 6 yıl önceki başvurusunu sonuçlandıran AYM kararında, “Başvurucular gerek Mahkemedeki savunmalarında gerekse bireysel başvuru formunda anılan ifadeleri AK Partiye yönelik olarak kullandıklarını beyan etmişlerdir” denildi.

AKP’nin 23 Nisan 2014 tarihinde Trabzon il merkezinde AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, dönemin başbakanı olarak katılacağı miting öncesinde, ÖDP’liler, Trabzon İl Başkanlığı binasının miting alanına bakan penceresine yaklaşık 3×3 metre boyutlarında “Hırsız, katil, defol AKP” pankartı astı. Bu pankart kolluk görevlileri tarafından indirildi ve pankartı astığı gerekçesiyle altı ÖDP’li hakkında soruşturma açıldı.

Altı ÖDP’li hakkında “Başbakan’a hakaret ettikleri” iddiasıyla Trabzon 5. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılandı. Yargılama sırasında ÖDP’liler, “Başbakanı değil AKP’yi hedef aldıklarını, AKP’nin yürüttüğü politikaları eleştirmek amacıyla demokratik haklarını kullanarak anılan pankartı astıklarını” söyledi.

MAHKEME HAKARET SUÇUNDAN CEZA VERDİ

Mahkeme altı ÖDP’liye “pankartta kastedilen kişinin başbakan olduğu ve kullanılan ifadelerin de hakaret suçunu oluşturduğu sonucuna vararak, hakaret suçundan” 7 bin 80 lira adli para cezası verdi ve cezanın açıklanmasını geri bıraktı.

ÖDP’liler kararı temyiz etti ancak bu itirazları reddedildi. ÖDP’liler, AYM’ye 24 Mart 2016 tarihinde bireysel başvuru yaparak, pankart nedeniyle aldıkları cezaya verilen hükmün açıklanmasını geriye bırakılması kararı nedeniyle ifade özgürlüklerinin ihlal edildiğini savundu.

‘BAŞVURUCULARIN VERDİKLERİ ANLAMIN ÖTESİNDE BİR ANLAM YÜKLENMEMELİDİR’

AYM, ÖDP’lilerin başvurusunu 16 Mart 2022 tarihinde karara bağladı. AYM ÖDP’lilerin ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verirken, pankartta kastedilenin başbakan olmadığını belirtti ve ilk derece mahkemesinin verdiği kararı şöyle eleştirdi:

“İlk derece mahkemesi gerekçeli kararında bu sonuca ne şekilde ulaştığına dair bir açıklama yapmamıştır. Başvurucular ise gerek mahkemedeki savunmalarında gerekse bireysel başvuru formunda anılan ifadeleri AK Partiye yönelik olarak kullandıklarını beyan etmişlerdir. Bu durumda ilk derece mahkemesinin anılan ifadelerin muhatabının başbakan olduğu sonucuna ulaşması, ancak başvurucuların pankartta kullandıkları sözlere başvurucuların iddialarının ötesinde anlamlar yüklemesi ile mümkün olmuştur. Söz konusu ifadelerin muhatabının başbakan olduğuna dair herhangi bir veri bulunmamaktadır. Dolayısıyla başvurucuların kullandığı ifadelere onların verdikleri anlamın ötesinde bir anlam yüklenmemelidir.”

AYM hak ihlalinin ortadan kaldırılması için kararın bir örneğini ilk derece mahkemesine gönderdi.