Yakın bir zaman önce TBMM’ye sevk edilen torba tasarının içerisinde internet üzerinden yapılan yayınların kontrol edilmesi yetkisinin RTÜK’e verilmesi talep edilmişti.
Türkiye’de internet yayıncılığına ‘sansür’ getirildiği yeni düzenlemeye yönlendirilen eleştiriler arasında.
Öte yandan hükümet kanadından gelen açıklamalar, milli değerlerlere ve ahlaki düzene yönelik yanlışların önüne geçmek için bu adımın şart olduğu yönünde.
Peki yeni RTÜK denetimi düzenlemesi tam olarak ne anlamam geliyor?
BBC, beş soruda anlatıyor.
Düzenleme nasıl gündeme geldi?
Değişiklik önergesi, Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekillerinden geldi.
Bu, internet üzerinden yayın yapan – aralarında Netflix, BluTV ve Puhu gibi yerli-yabancı platformların bulunduğu – kanalların RTÜK tarafından denetlenmesi anlamına gelecekti.
Şubat ayında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda muhalefetin karşı çıktığı düzenleme için Maliye Bakanı Naci Ağbal “özgürlüklerin kısıtlanması gibi bir bakış açıları” olmadığını paylaştı.
Düzenleme, 21 Şubat’ta kabul edildi.
Düzenleme neler getiriyor?
Düzenlemeye göre,
RTÜK’ten geçici yayın hakkı veya yayın lisansı bulunan medya hizmet sağlayıcısı kuruluşlar, bu hak ve lisansları ile yayınlarını internet ortamından da sunabilecek.
İnternet ortamındaki yayınların devamı için bu platformlar RTÜK’ten yayın lisansı ve de yayın iletim yetkisi almak zorunda olacak
Sulh ceza hakimi, internet ortamındaki yayınla ilgili içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesine en geç 24 saat içinde duruşma yapmaksızın karar verme yetkisine sahip olacak
İnternet ortamından radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerinin sunumuna, iletimine, internet ortamından medya hizmet sağlayıcılara yayın lisansı, platform işletmelerine de yayın iletim yetkisi verilmesine, bu yayınların denetlenmesine ve maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri RTÜK ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu belirleyecek – yani nihai karar merceği olacaklar.
Hükümet düzenleme için ne diyor?
Şubat ayında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan “hakkaniyet ve değer yargıları ölçüsünde” yayın yapanların engellenmediğini paylaştı. Arslan, “Eğer milli güvenliğe ülkenin ahlaki düzenine müzahir bir yanlışlık yapılıyorsa bununla ilgili işlem yapmak durumundayız” ifadelerini kullandı.
RTÜK üyelerinden Hamit Ersoy ise, “Çocukları, gelecek nesli korumak adına bu alana el atmak zorundaydık” şeklinde konuştu.
Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ da konuyla ilgili” Yapılan her düzenleme basın ve ifade hürriyetini sınırlamak için değil; ondan istifade ederek başka türlü suçları işleyen kişilerle ilgili” dedi.
Neden eleştiriliyor?
İnternete RTÜK denetimine gelen en büyük eleştiri, sansüre neden olacağı ve medya özgürlüğünü kısıtlayacağını savunuyor.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) düzenlemeye baştan beri karşı çıktı.
HDP düzenlemenin sansürü ve eşitsizliği ortaya çıkaracağını kaydederken, CHP milletvekilleri düzenlemeyi AKP’nin”internete sansür” ve “internetin üzerine çuval geçirme” olarak yorumladı.
Tasarıya uluslararası düzeyde gelen tepki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Medya Özgürlüğü Temsilcisi Harlem Désir’den gelmişti.Désir, Türkiye’nin tasarıyı onaylaması halinde “medyadaki çoksesliliğin daha da sınırlanacağı” uyarısında bulunmuştu.
Kararın Meclis’ten geömesinden sonra CNN Türk’e konuşan CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, “Darbe dönemlerinde doğaldır. Medya zaten takip ediliyordu, beğenmiyorlarsa hapse atılıyordu.” dedi.
Yasaya göre, internete yönelik denetimler RTÜK ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından maddenin yürürlüğe girdiği tarihten 6 ay içinde çıkartılacak yönetmelikle düzenlenecek.
Bu süreçte birçok kuruluşun, yayınlarının devamı için RTÜK’ten yayın lisansı ve yayın iletim yetkisi almanın peşine düşmesi bekleniyor.
