ABD Başkanı Donald Trump, Meksika, Kanada ve Çin’den gelen mallara yönelik kapsamlı gümrük vergilerini imzalayarak küresel büyümeye zarar verebilecek ve enflasyonu yeniden ateşleyebilecek bir ticaret savaşını başlattı.
Meksika ve Kanada derhal misilleme gümrük vergileri uygulama sözü verirken, Çin Trump’ın bu hamlesine Dünya Ticaret Örgütü nezdinde itiraz edeceğini ve başka “karşı önlemler” alacağını açıkladı.
ABD HANGİ GÜMRÜK VERGİLERİNİ UYGULAMAYA KOYDU
Trump, Çin’den yapılan tüm ithalatlara yüzde 10, Amerika’nın en büyük ticaret ortakları olan Meksika ve Kanada’dan yapılan ithalatlara ise yüzde 25 oranında gümrük vergisi koymak üzere ekonomik acil durum ilan etti. Tüm bu gümrük tarifeleri, Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası (IEEPA) yetkisi altında uygulanıyor.
Beyaz Saray, Başkan Trump’ın emrinin, ülkelerin ABD’ye misilleme yapmaları halinde oranları yükseltecek bir mekanizma da içerdiğini açıklamıştı.
TRUMP NEDEN GÜMRÜK VERGİSİ UYGULUYOR?
Trump gümrük vergilerinin, ülkeleri ABD’ye giren fentanil akışını durdurmak için daha fazlasını yapmaya zorlamak için olduğunu savunuyor. Ayrıca Kanada ve Meksika’ya ülkeye yasadışı göçü sınırlandırmaları için baskı yapmayı da içeriyor.
Beyaz Saray’ın gümrük vergileriyle ilgili bilgi notunda, gümrük tarifelerinin “kriz hafifleyene kadar” yürürlükte kalacağı belirtildi, ancak üç ülkenin erteleme kazanmak için ne gibi adımlar atması gerektiği konusunda ayrıntı verilmedi. Trump ise gümrük vergilerinin arkasındaki neden olarak belgesiz göç ve uyuşturucu akışını gösterdi. Sosyal medya hesabından “Amerikalıları korumamız gerekiyor ve başkan olarak herkesin güvenliğini sağlamak benim görevim. Kampanyamda yasadışı yabancıların ve uyuşturucuların sınırlarımızdan akmasını durdurma sözü verdim ve Amerikalılar ezici bir çoğunlukla bu yönde oy kullandı.” diye yazdı.
GÜMRÜK TARİFELERİ NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
Tarifelerin 4 Şubat Salı günü yürürlüğe girmesi planlanıyor. Ticaret hukukunun sınırlarını zorlayan Trump, bu acil yaptırım yasasıyla yeni bir ticaret hukuku alanına girmiş olacak.
Ticaret ve hukuk uzmanları, 1977 tarihli IEEPA’nın ithalat tarifeleri uygulamak için test edilmediğini ve Trump’ın eyleminin muhtemelen önemli emsaller oluşturabilecek hızlı mahkeme itirazlarıyla karşılaşacağını belirtiyor.
KANADA’DAN MİSİLLEME AÇIKLAMASI
Kanada Başbakanı Trudeau, Kanada’nın ABD’den yapılan ithalata yüzde 25 vergi koyarak misilleme yapacağını açıkladı. “Bunu biz istemedik ama geri adım atmayacağız” dedi. Trudeau, Trump’ın kararından yakınarak, bunun iki ülkeyi yıllarca süren yakın işbirliğinin ardından birbirinden uzaklaştıracağını söyledi. Trudeau, “Bu gece Kanada’nın ABD’nin ticaret eylemine 155 milyar dolar değerinde Amerikan malına karşı yüzde 25 gümrük vergisiyle karşılık vereceğini duyuruyorum” dedi.
MEKSİKA DA GÜMRÜK TARİFESİ UYGULAYACAK
Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum, Washington’un hükümetinin suç örgütleriyle işbirliği yaptığı yönündeki iddialarını reddederek, ABD’yi uyuşturucu talebini ülke içinde engellemeye çağırdı. X’te yayınlanan uzun bir yazıda Sheinbaum, ekonomi bakanına Meksika’nın çıkarlarını savunmak için tarife ve tarife dışı önlemleri uygulama talimatı verdiğini yazdı.
Misilleme tarifelerinin neleri kapsadığı tam olarak belli değil. Ancak konu hakkında bilgi sahibi kaynaklara göre Meksika, ABD’den ithal edilen domuz eti, peynir ve taze ürünlerin yanı sıra mamul çelik ve alüminyum için yüzde 5 ila yüzde 20 arasında değişen misilleme tarifeleri hazırlıyor.
ÇİN, DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ’NE İTİRAZ EDECEK
Çin, ABD’nin gümrük vergilerine Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) aracılığıyla itiraz edeceğini ve vergiye karşılık olarak belirtilmemiş “karşı önlemler” alacağını duyurdu. Çin ticaret bakanlığından yapılan açıklamada, ABD’nin gümrük vergisi uygulamasının DTÖ kurallarını “ciddi şekilde ihlal ettiği” belirtildi. Pekin ticaret savaşlarının “kazananı olmadığını” da sözlerine ekledi. Çin Dışişleri Bakanlığı “Ticaret savaşının ya da gümrük vergisi savaşının kazananı olmaz” açıklaması yaptı.
YENİ VERGİLER GELEBİLİR
Bu gümrük vergileri muhtemelen Başkan Trump’dan gelecek son vergiler değil. Trump, tarifelerin ikinci döneminin devam eden bir parçası olacağının işareti olarak daha fazla ithalat vergisi hazırlıyor. Geçen hafta cuma günü ithal bilgisayar çipleri, çelik, petrol ve doğal gazın yanı sıra bakır, farmasötik ilaçlar ve Avrupa Birliği’nden ithal edilen ürünlere karşı da gümrük vergisi getirilebileceğinden bahsetmişti. Trump’ın bu olası hamlesi, ABD’yi küresel ekonominin büyük bir kısmıyla karşı karşıya getirebilir.
