Sık sık füze saldırılarına hedef olan İsrail’in hava savunması üçlü bir sistemden oluşuyor:
Orta menzilli füzeler, insansız hava araçları ve seyir füzelerine karşı “David’s Sling” (Davut’un Sapanı) adlı kalkan devreye giriyor. “Arrow” (Ok) adı verilen sistem uzun menzilli füzeleri hedef alıyor, “Iron Dome”, yani Demir Kubbe ise kısa menzilli füze ve top mermilerini önlüyor. Ülkede 2011’den beri kullanılan Demir Kubbe, “İsrail’in hayat sigortası” olarak nitelendiriliyor.
İsrail ayrıca 2014 yılından bu yana da hava savunmasına entegre etmeyi planladığı “Iron Beam” (Demir Işın) adı verilen başka bir sistem üzerinde çalışıyor. Bir lazer silahı olarak tasarlanan sistemin yakında faaliyete geçmesi bekleniyor.
Demir Kubbe nasıl çalışıyor?
Dünya kamuoyunun adını en çok duyduğu Demir Kubbe kendi içinde üç bölümden oluşuyor: Radar ünitesi, kontrol merkezi ve füze fırlatıcı.
Radar ünitesi, kısa menzilli füzeler ve top mermileri gibi yaklaşmakta olan tehditleri algılıyor ve bunların uçuş rotalarını oluşturarak kontrol merkezine iletiyor. Saniyeler içinde gerçekleşen bu işlemin ardından füze fırlatıcılar devreye giriyor.
Füze fırlatma sistemi her birinde 20 füzenin bulunduğu üç veya dört parçadan oluşuyor. Kurallara göre savunma füzesi, bir füzenin yerleşim bölgesine yönelik olduğu kesinleştiğinde fırlatılıyor. Havada manevra kabiliyeti olan bu füze gelmekte olan tehdide doğrudan çarpmıyor, yakınında infilak ederek hedefine ulaşmasını engelliyor. Ancak çarpma sonucu bölgeye düşen füze parçaları hasara neden olabiliyor.
Demir Kubbe, taşınabilir bir sistem olduğundan farklı bölgelerde konuşlandırılabiliyor. İsrail bu sistemden şu anda 10 adet kullanıyor. İsrail devletine ait silah üreticisi “Rafael Defence Systems” tarafından üretilen sistem tek bir batarya ile orta büyüklükteki bir şehrin korunmasını sağlayabiliyor. Sistem, 70 kilometreye kadar menzile sahip füzeleri yakalayabiliyor. Uzmanlara göre tüm ülkeyi korumak için 13 sistem gerekiyor.
Demir Kubbe ne kadar başarılı?
Üretici firmaya göre sistemin başarı oranı yüzde 90. Devlete ait silah şirketinin internet sitesinde “5000’den fazla füzenin önlendiği” belirtiliyor.
İsrail ordusunun verilerine göre, 7 Ekim 2023’te radikal İslamcı Hamas’ın İsrail’e düzenlediği terör saldırısında Gazze Şeridi’nden İsrail topraklarına toplam 3 binden fazla füze ateşlendi.
Nisan 2024’te diğer sistemlerin de etkinliğini gösterdiği belirtiliyor. İran, İsrail’in Şam’daki büyükelçiliğine düzenlediği hava saldırısına misilleme olarak 14 Nisan 2024 gecesi İsrail’e yaklaşık 300 füze, İHA (insansız hava aracı) ve seyir füzesi ateşledi. İsrail’in açıklamasına göre, hava savunma sistemi füzelerin yüzde 99’unu önledi. Ancak bu operasyonda Batılı müttefikler ve bazı Arap devletlerinin birlikleri de İsrail’e yardım etmişti.
Lazerli yeni savunma sistemi: Demir Işın
Demir Kubbe’nin etkinliği oldukça yüksek ancak maliyeti de öyle. Washington merkezli düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’ne göre tek bir Demir Kubbe ateşlemesinin fiyatı 40 bin ila 50 bin ABD doları arasında değişiyor.
Yüksek maliyet nedeniyle İsrail ordusu, Demir Kubbe sistemini yeni bir lazer savunma silahı olan Demir Işın ile tamamlamak istiyor. Yüksek enerjili lazerin yaklaşan küçük füzeleri, insansız hava araçlarını veya havan mermilerini imha etmek için kullanılması planlanıyor.
İçinde bulunduğumuz 2025’te kullanılmaya başlanması planlanan yeni lazer teknolojisinin olabildiğince erken devreye girmesi için çalışmalar devam ediyor. Şubat 2014’te İsrailli savunma şirketi Rafael Systems tarafından tanıtılan projeye 2022’den beri ABD’li savunma şirketi Lockheed Martin de katılıyor.
Öte yandan İsrail ordusu 28 Mayıs 2025’te, Lübnan’dan Hizbullah’ın hava saldırılarına karşı 2024 yılında benzer bir lazer savunma sistemi kullandığını doğruladı. Demir Işın’ın yıl içinde İsrail hava savunma sisteminin sabit bir bileşeni haline gelmesi bekleniyor.
Demir Kubbe’ye kıyasla avantajları, fırlatma başına maliyetinin çok daha düşük olması, teorik olarak sınırsız mühimmat stoğu ve daha düşük işletme maliyetleri gösteriliyor. Bir lazer fırlatmasının maliyeti sadece 2000 dolara kadar çıkıyor.
KAYNAK: DEUTSCHE WELLE TÜRKÇE
