ABD Başkanı Donald Trump, İngiltere’nin eski başbakanı Tony Blair’in, savaşı sona erdirme amaçlı Amerikan planı kapsamında Gazze’yi denetleyen uluslararası kuruluşa katılmak istediğini söyledi.
Blair, Hamas’ın planı kabul etmesi halinde Gazze’nin yönetimini geçici olarak denetlemekle görevlendirilecek olan Trump başkanlığındaki yeni “Barış Kurulu”nun ilk üyesi olacak.
Trump, kurulda yer alacak “diğer ülkelerin liderlerinin” daha sonra belirleneceğini söyledi.
Kurul, İsrail ile Hamas arasında yaklaşık iki yıldır devam eden çatışmayı sona erdirmeyi amaçlayan 20 maddelik bir planın parçası.
Bu plan, Gazze’nin silahsızlandırılması ve yeniden inşası sürecini de kapsıyor.
Blair bu planın “iki yıllık savaş, sefalet ve acıya son vermenin en iyi yolu” olduğunu söyledi.
Ateşkes görüşmelerine yakın bir Filistinli kaynak BBC’ye yaptığı açıklamada, Hamas yetkililerine Beyaz Saray’ın 20 maddelik önerisinin iletildiğini söyledi.
Hamas’ın üst düzey yetkilisi BBC’ye yaptığı açıklamada, grubun Gazze’deki savaşı sona erdirebilecek her türlü öneriyi incelemeye açık olduğunu ancak herhangi bir anlaşmanın Filistin çıkarlarını koruması, İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesini sağlaması ve savaşı sona erdirmesi gerektiğini vurguladı.
Blair başbakanlığı döneminde 2003 Irak Savaşı’na İngiliz kuvvetlerini gönderme kararını almıştı.
Bu karar, savaşa ilişkin resmi soruşturmada ağır eleştirilere maruz kalmış ve Blair’in, Irak’ta kitle imha silahlarının üretildiğine dair kesin bilgiye sahip olmadan, hatalı istihbarata dayanarak hareket ettiği ortaya çıkmıştı.
Blair, ABD ve diğer taraflarla Gazze’nin geleceği üzerine üst düzey planlama görüşmelerine katıldı.
Blair ağustos ayında Trump ile Beyaz Saray’da Gazze’nin geleceği planlarını konuşmuştu. ABD Ortadoğu Temsilcisi Steve Witkoff görüşmeyi “çok kapsamlı” diye tanımlamış ancak başka bir ayrıntı verilmemişti.
Blair, 2007’de başbakanlıktan ayrılmasından sonra ABD, AB, Rusya ve BM’den oluşan güçlerin Ortadoğu Temsilciliği görevini yapmıştı.
Tony Blair, bu dönemde Filistin topraklarının ekonomik gelişmesine ve iki devletli çözüm için gereken koşulların yaratılmasına odaklanmıştı.
Plan ne içeriyor?
Plan metnine göre, “Gazze, Gazze halkına günlük kamu hizmetlerini ve belediyeleri sunmaktan sorumlu, teknokrat ve apolitik bir Filistin komitesinin geçici yönetimi altında yönetilecek.
“Bu komite, nitelikli Filistinliler ve uluslararası uzmanlardan oluşacak ve yeni bir uluslararası geçiş organı olan ‘Barış Kurulu’nun gözetim ve denetimi altında olacak. Kurula Başkan Donald J. Trump başkanlık edecek ve aralarında Eski Başbakan Tony Blair’in de bulunduğu diğer üyeler ve devlet başkanları açıklanacak.”
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Planda Hamas’ın yönetimde “doğrudan, dolaylı veya herhangi bir biçimde” hiçbir rolünün olmayacağı belirtiliyor.
Trump, Hamas’ın anlaşmayı reddetmesi halinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun “yapması gerekeni yapması için tam destek” alacağını söyledi.
Plan ayrıca, Filistin Yönetimi’nin kapsamlı reformlar gerçekleştirmesi halinde, nihai bir Filistin devletinin kurulmasına da kapı açıyor.
Blair, duyuruya yanıt olarak şunları söyledi: “Başkan Trump, eğer kabul edilirse savaşı sona erdirebilecek, Gazze’ye acil yardım getirebilecek, halkı için daha parlak ve daha iyi bir gelecek şansı yaratabilecek, İsrail’in mutlak ve kalıcı güvenliğini ve tüm rehinelerin serbest bırakılmasını sağlayabilecek cesur ve akıllı bir plan ortaya koydu.
“Bu, bize iki yıllık savaş, sefalet ve acıyı sona erdirmek için en iyi fırsatı sunuyor ve Başkan Trump’a liderliği, kararlılığı ve bağlılığı için teşekkür ediyorum.
“Özellikle, yeni Gazze’yi denetlemek üzere Barış Kurulu’na başkanlık etme isteği, Gazze’nin geleceğine, İsrailliler ve Filistinlilerin barışa giden bir yol bulma olasılığına ve aşırılıkçı güçlere karşı koymak ve uluslar arasında barış ve refahı teşvik etmek için daha geniş bir bölgesel ve küresel ittifakın potansiyeline yönelik büyük bir destek ve güven sinyalidir.”
Pazartesi günü açıklanan plan, Trump yönetiminin daha önce ortaya attığı fikirlerden bir sapmayı işaret ediyor. Trump, Şubat ayında ABD’nin Gazze Şeridi’ni ele geçirip “Orta Doğu Rivierası” inşa edeceğini açıklamıştı.
Bu fikir, Filistinlilerin bölgede zorla yerlerinden edilmesini ve uluslararası hukukun ihlalini içeriyordu; Blair’in ofisi ise bu adımı desteklemeyeceğine söz verdi.
İsrail ordusu, Hamas’ın 2023 yılında güney İsrail’e düzenlediği ve yaklaşık 1.200 kişinin öldüğü, 251 kişinin rehin alındığı saldırıya yanıt olarak Gazze’ye operasyon başlattı.
Hamas’ın kontrolündeki Gazze Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarında o tarihten bu yana en az 66 bin 55 kişi hayatını kaybetti.
BM destekli bir kuruluş, yakın zamanda Gazze’de kıtlık yaşandığını doğruladı. Bu ayın başlarında, BM soruşturma komisyonu, İsrail’in Gazze’de soykırım yaptığı sonucuna vardı; İsrail bunu şiddetle reddediyor.
Donald Trump, şimdilik vazgeçilmiş gibi görünen planlarından bahsetmiş ve ABD’nin “Gazze’nin uzun vadeli sahibi konumunu” alması gerektiğini, bölgenin “Ortadoğu’nun Rivierası” olabileceğini söylemişti.
Planlara göre Gazze’de yaşayan Filistinliler zorla yerlerinden edilecek ve böylece uluslararası hukuk da ihlal edilecekti. Fakat ABD ve İsrail “gönüllü” göç olacağını savundu.
Reddedilen Arap planı
Mart’ta ABD ve İsrail, Gazze’deki 2,1 milyon Filistinlinin yerlerinde kalacağı savaş sonrası yeniden inşa programı öneren Arap planını da reddetmişti.
Filistin Yönetimi ve Hamas, Arap planını memnuniyetle karşılamıştı. Planda Gazze’nin geçici olarak bağımsız uzmanlardan oluşacak bir komite tarafından yönetilmesi ve uluslararası barış gücü askerlerinin de konuşlandırılması öneriliyordu.
İngiltere bu hafta Fransa, Kanada, Avustralya ve diğer birçok ülkeyle birlikte Filistin topraklarını devlet olarak tanıdı ve iki devletli çözüm çağrısı yaptı.
İsrail ve ABD ise tanıma hamlesini “Hamas’a ödül” diye tanımlayarak karşı çıktı.
İsrail ordusu, Hamas’ın 7 Ekim 2023’te İsrail’in güneyine düzenlediği ve 1200 kişinin öldüğü, 251 kişinin de rehin alındığı saldırısından sonra Gazze yoğun bir saldırı başlattı.
Gazze Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre şu ana dek İsrail saldırılarında 65.419 kişi öldü.
BM’nin bir soruşturma komisyonu, İsrail’in Gazze’de soykırım suçu işlediğine karar verdi. İsrail ise suçlamayı reddetti.
