Gazze’de yaşayan bir adam “İki çocuğum da ağlıyor çünkü dört gün oldu bir şey yemediler” diyor.
BBC‘ye konuşan bu kişi “Dağıtım noktasına gittim. Eve bir torba un alabilmeyi umuyordum. Fakat orada ne yapacağımı bilmiyordum” diye anlatıyor.
“Yaralıları mı kurtaracaktım, şehitleri mi taşıyacaktım ya da bir torba un mu bulmaya çalışacaktım? Yemin ederim eve tek bir torba un getirip, çocuklarımın karnının doyacağını bilsem, ölüme razı olurum.”
Gazze’deki yetersiz beslenme, açlık ve yardım dağıtım merkezleri yakınlarında insanların öldürülmesi giderek büyüyen bir sorun haline geliyor.
Halk gıda yardımı alabilmek için ABD’nin ve İsrail’in desteklediği tartışmalı Gazze İnsani Yardım Vakfına (GHF) bağımlı.
BM İnsan Hakları Bürosu Sözcüsü Thamin el Khetan “Gazze İnsani Yardım Vakfı’nın faaliyet göstermeye başladığı 27 Mayıs’tan bu yana Gazze’de yiyecek almaya çalışan 1000’den fazla Filistinli İsrail Ordusu tarafından öldürüldü” diyor.
Sözcü “21 Temmuz itibarıyla yardım almaya çalışırken öldürülen 1054 kişiyi kayıtlara geçirdik: 766’sı GHF merkezlerinin; 288’i de BM ve diğer yardım kuruluşlarının yardım konvoyları yakınlarında öldürüldü” ifadelerini kullanıyor.
Artan ölümler
GHF faaliyetlerine Mayıs sonunda başladı. Gazze’nin güneyi ve orta kesimlerinde bulunan çeşitli merkezlerde kısıtlı yardım dağıtılıyordu. Bundan önce Gazze 11 hafta süren İsrail ablukasına alınmış ve bu süreçte bölgeye hiç gıda yardımı girmemişti.
Gazze kentindeki Şifa Hastanesi’nin Başhekimi Dr. Muhamed Ebu Salmiya, bölge genelinde son 72 saat içinde 21 çocuğun yetersiz beslenme ve açlıktan öldüğünü söyledi.
Salmiya yaptığı açıklamada Gazze’deki 900 bin çocuğun açlık çektiğini, 70 bin çocuğun da klinik yetersiz beslenme yaşadığını belirtti.
Doktorlar giderek artan sayıda ölümle karşılaştıklarını şeker ve böbrek hastalıklarının özellikle risk altında olduğunu söylüyor.
Gazze Sağlık Sakanlığı Sözcüsü de son 48 saatte aralarında 12 çocuğun bulunduğu 33 kişinin öldüğünü kaydetti.
Bakanlık 2023’te İsrail saldırılarının başlamasından buyana da yetersiz beslenmeden ölen insan sayısının da 80’i çocuk, 101 kişi olduğunu ekledi.
‘Gazze’nin tamamı açlıkla karşı karşıya’
Dünya Gıda Programına (WFP) göre Gazze’nin tamamı açlıkla karşı karşıya.
WFP Pazar günkü yazılı açıklamasında “Yetersiz beslenme artıyor ve 90 bin kadın ve çocuğun acilen tedavi edilmesi gerek. Neredeyse her üç kişiden biri günlerdir bir şey yemiyor” dedi.
Kuruluş “Çoğu kişinin herhangi bir gıdaya ulaşabilmesinin tek yolu gıda yardımları. Yerel pazarlarda bir kilo unun fiyatı 100 doların üzerine çıktı” diye de ekledi.
Mart ayında İsrail Gazze’ye tüm geçişleri kapattı ve gıda, yakıt ve ilaç da dahil her şeyin girişini yasakladı. İki hafta sonra da Hamas’la iki aylık ateşkese son verip, saldırılarına yeniden başladı.
Abluka aynı zamanda, Gazze’nin zaten büyük bir yük altındaki sağlık sistemi için gereken ilaçların, aşıların ve tıbbi malzemenin girişine de engel oldu.
İsrail Dışişleri Bakanlığı 20 Temmuz’da, Mayıs ortasından bu yana İsrail’den Gazze’ye 4.400 kamyon dolusu insani yardım malzemesi girdiğini açıkladı. Bakanlık, 700 kamyonun da sınır geçişlerinin Gazze tarafında BM’nin alması için bekletildiğini de ekledi.
İsrail bölgede yardım malzemesi sıkıntısı olmadığında ısrar ediyor ve Hamas’ı militanlarına vermek ya da para kazanmak için gıda insani yardım malzemelerini çalıp, depolamakla suçluyor.
Pazartesi günü aralarında İngiltere, Kanada, Fransa’nın da bulunduğu 28 ülke Gazze’deki savaşa derhal son verilmesi çağrısı yaptı. Ayrıca sivillerin çektiği acıların “yeni boyutlara” geçtiği vurgulandı.
Ortak açıklamada, İsrail’in yardım dağıtım yönteminin tehlikeli olduğu söylenirken, “yardımın damla damla verilmesi ve sivillerin insani olmayan bir şekilde öldürülmesi” diye tanımladıkları durumu da kınadılar.
İsrail Dışişleri Bakanlığı, çağrıyı reddetti ve “gerçeklerden kopuk olduğunu, Hamas’a yanlış mesaj gönderdiğini” savundu.
Ancak İsrail ve ABD destekli GHF’nin Mayıs sonunda yardım dağıtmaya başlamasından bu yana, neredeyse her gün yardım arayan Filistinlilerin öldürüldüğü haberleri geliyor.
‘Muhtaç haldeyiz’
Alaa Muhammed Bekhit açıklamasında “Bugün bir kilo un pazarda 90 dolara satılıyordu…ve muhtaç haldeyiz. En temel ihtiyaçları bile gideremiyoruz” diyor.
Aynı zamanda, yardım merkezleri etrafında toplananların günlük karşılaştığı saldırılardan bahsediyor.
“Genç bir adam benim yanımda oturuyordu ve birden başından vuruldu” diyor.
“Merminin nereden geldiğini bile bilmiyorduk. Hayatta kalmak için oradaydık ama kendimizi kanın içinde bulduk. Bugün bir torba un alan herkese kurşun atıldı.”
İsrail ordusu geçen ay Gazze’de GHF’nin işlettiği yardım dağıtım merkezlerine yaklaşan sivillerin “zarar gördüğü” yönündeki haberlerin incelendiğini söylemişti.
Yazılı açıklamada “zarar görüldüğü söylenen olayların incelendiği” ve yasalardan ve ordu direktiflerinden sapıldığı iddialarının kapsamlı bir şekilde araştırılacağı, gerekirse başka adımların da atılacağı” ifade edildi.
İsrail Gazze’deki Hamas yönetimini ölen Filistinlilerin sayısını abartmakla suçlarken, “yakın bir tehditi etkisiz hale getirmek için uyarı ateşi açıldığını” kabul etti.
Son saldırı
Bu hafta, İsrail tankları ilk kez Gazze’nin orta kesimlerindeki Deyr el Balah’a ilerledi ve bu sivillerin yeniden yerlerinden edilmesine yol açtı.
Pazar günü İsrail Ordusu, Deyr el Balah’ın güneyindeki yedi mahalleye derhal tahliye verdi ve binlerce aile evlerinden kaçmak zorunda kaldı.
Bölge sakini siviller nereye gideceklerini bilmediklerini söyledi.
Deyr el Balah, 21 aydır süren İsrail’in Hamas ile savaşında büyük bir kara operasyonuna girişmediği birkaç yerden biri.
İsrail kaynakları, ordunun Deyr el Balah bölgesinden uzak durmasının nedeninin, Hamas’ın elindeki rehineleri burada tuttuğundan şüphelenilmesi olduğunu söylüyor. Gazze’de tutulan 50 rehinenin en az 20’sinin hayatta olduğuna inanılıyor.
BM, Deyr el Balah’taki tahliye emrinin on binlerce Filistinliyi etkilediğini ve “insani yardım çalışmalarına bir yıkıcı darbe daha vurduğunu” açıkladı.
Buradaki mahallelerde yerlerinden olan ailelerin yaşadığı onlarca kamp, yardım depoları, sağlık kuruluşları ve kritik su altyapısı bulunuyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) İsrail’in Deyr el Balah’taki operasyonunda tesislerine saldırıldığını duyurdu. WHO, personel konutlarının üç kez saldırıya uğradığını ve çocukların da bulunduğu konut sakinlerinin “travmatize” olduğunu bildirdi.
BM kuruluşu, İsrail Ordusu’nun konutlara girdiğini ve erkek çalışanları kelepçe taktıkta sonra soyup, sorguladıklarını, dört kişiyi de gözaltına aldıklarını bildirdi. Bunların üçünün daha sonra serbest bırakıldığı da eklendi.
İsrail ordusu, henüz bu olaylarla ilgili bir açıklama yapmadı.
‘İnsan eliyle’ facia
BM, yeni bir saldırı başlatılmasına karşın, kritik altyapının korunması için çalışanlarının Gazze’de kalacağını ve bunlar arasında bir tuzlu su arıtma tesisinin olduğunu kaydetti.
BM Filistinli Mültecilere Yardım Kurumu UNRWA’nın İletişim Direktörü Juliette Touma “Gazze’de yaşanan, insan eliyle oluşmuş bir facia” dedi.
Touma, İsrail’in UNRWA’nın Gazze’deki faaliyetlerini yasaklamasının 6 bin kamyon yardım malzemesinin dağıtılmasını engellediğini söyledi.
“Son 24 saatte personelimiz, bazı UNRWA çalışma arkadaşlarımızın görev yaptıları sırada açlıktan bayıldığını söyledi.
“Gazze halkını topyekun cezalandırmak için kasten alınan bir siyasi karar nedeniyle oluşan bir açlık. Aralarında 1 milyon çocuk da var.”
Kasım 2024’te Uluslararası Ceza Mahkemesi yargıçları, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın “açlığı bir savaş yöntemi” olarak kullanmakta “cezai sorumlulukları” olduğuna inanmak için “makul sebepler” olduğuna karar verdi.
Fakat İsrail açlığı bir savaş aracı olarak kullandığını reddediyor. Netanyahu da iddialara “yanlış ve absürt suçlamalar” diyor.
Gazze’deki sağlık bakanlığı İsrail’in Ekim 2023’te saldırılarına başlamasından bu yana ölü sayısının 59 bini geçtiğini söylüyor.
Saldırı, Hamas’ın 7 Ekim 2023’te 1200 kişiyi öldürdüğü ve 251 kişiyi rehin aldığı saldırıya misilleme olarak başlatılmıştı.
Hamas, aralarında ABD, İngiltere ve İsrail’in de bulunduğu ülkelerce “terör örgütü” olarak görülüyor.
