Türkiye günlerdir orman yangınlarıyla mücadele ediyor. Binlerce hektarlık alan yok olurken yangın söndürme uçak sayısının yeterli olmaması nedeniyle iktidara tepki gösteriliyor.

Yangınla mücadele eden Türk Hava Kurumu’nun (THK) 2019 yılında ihale dışı bırakılmasıyla ilgili eleştiriler sürerken, Avrupa’dan üç uçak gönderilmesi kararıyla tartışmalar yeni bir boyut kazandı.


Avrupa Komisyonu, devam eden yangınlarla mücadeleye destek olmak amacıyla Hırvatistan’dan 1, İspanya’dan ise 2 Bombardier (Canadair) CL-415 uçağının Türkiye’ye gönderilmesi kararı aldı. Sosyal medyada, Türkiye’nin elinde de ‘aynı tip’ uçak olduğu belirtilerek bunların havalandırılmamasına tepki gösterildi.

9 ADET CL-215 SÖNDÜRME UÇAĞI VAR


Türk Hava Kurumu’na ait Ankara Etimesgut’ta park halinde bekleyen Canadair CL-215 yangın söndürme uçakları

Edinilen bilgiye göre, Avrupa Komisyonu’nun gönderdiği uçakların üçü de Canadair CL-415 modelinden oluşuyor. Türk Hava Kurumu (THK) Gökçen Havacılık’ın sitesinde yer alan bilgilere göre ise Türkiye’de yangın söndürme uçak filosunda 11 adet M-18 Dromader, 9 adet de Canadair CL- 215 model yangın söndürme uçağı bulunuyor.

THK’nin eski yöneticilerine göre Avrupa Komisyonu’nun gönderdiği CL-415 tipi uçaklar ile onarılmadığı için kullanılmayan Türkiye’deki CL-215 modeli uçaklar arasında çok fazla fark bulunmuyor. Yöneticiler bir an önce gerekli adımların atılıp Türkiye’deki CL-215 modeli uçakların yangınlarla mücadelede devreye sokulması gerektiğini belirtiyor.

BOMBARDİER (CANADAİR) YANGIN SÖNDÜRME UÇAKLARI


Bombardier (Canadair) CL-215 Scooper yangın söndürme uçağı

CL-215 Scooper model uçaklar daha eski ve aldığı su kapasitesi daha düşük olanlar. CL-415 model uçaklar ise deniz veya göle indiklerinde 6 tondan fazla suyu (6 bin 137 litre) 12 saniye içerisinde doldurup yeniden havalanabiliyor. Su alabilmek için 1.5 km’lik bir su pistine ihtiyaçları olan bu uçaklar, su doldurma işlemini 130 kilometre hızla giderken yapabiliyor. Suyu aldıktan sonra istenirse içerisine yangın söndürme ve soğutmada kullanılan kimyasalları da katabiliyor. CL-415’ler 3 saat havada kalabiliyor.

1990’da üretimi durdurulan CL-215’ler ise daha az su taşıma kapasitesine sahip (4 bin 900 litre) ancak manevra kabiliyeti daha yüksek. Daha kısa su pistlerine ihtiyaç duyuyorlar.

Daha yüksek su alma kapasitesine sahip ve yeni olan Bombardier (Canadair) CL-415 uçakların yaklaşık maliyeti 35 milyon dolar değerinde.


Canadair (Bombardier) CL-415 Superscooper yangın söndürme uçağı

ARALARINDA ÇOK FARK YOK

THK eski Merkez Denetleme Kurulu Başkanı Bayram Duman’a göre Avrupa Komisyonu’nun Türkiye’ye gönderdiği uçaklar ile THK bünyesinde olan fakat gerekli adımlar atılmadığı için havalanamayan uçakların arasında kapasite anlamında çok fark bulunmuyor.

CL-415’in, CL-215’in bir üst modeli olduğunu hatırlatan Duman, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Bizdeki Candair CL-215’ler ile Avrupa Komisyonu’nun gönderdiği CL-415 arasında çok bir fark yok. Aynı tiptir. Motor gücü farkı vardır. İkisinin işlemi aynıdır. Aldığı su miktarları farkı da hemen hemen aynıdır… CL- 415’ler jet motorlu, CL-215’ler de piston motorludur… Bizim elimizdeki CL-215’ler de düşük masraflarla CL-415’e çevrilebilir. CL-415’in motorları takılabilir. Elimizdeki CL-215’e ‘antika’ diyorlardı ama bunlar birbirine yakın uçaklar.”

“TALİMAT VERİLİRSE İKİ UÇAK BEŞ GÜNDE UÇUŞA HAZIR OLUR”

THK bünyesinde yer alan 9 adet CL-215 tipi uçakların 2’sinin havalandırılması için talimat verildiği yönünde duyum aldığını belirten Duman, “Yangın çıkalı beş gün oldu. Benim aldığım net bilgi, iki uçağımız talimat gelirse beş gün içerisinde havada olur” ifadelerini kullandı ve elde olan CL-215 model uçakların havalanması için gerekli sürelere dair şunları kaydetti:

“İki uçak beş gün içerisinde talimat verildiği anda kontrolleri yapılıp uçuşa hazır hale gelir. Bir uçak, parçaları geldiği anda yedi günde uçuşa hazır olur. Üç uçak yıllık bakıma hiç girmedi, bunların da sisteme girmesi için parçaları geldiği anda 20 ile 30 gün içerisinde uçuşa hazır hale gelir. Üç uçak da motor ve iniş takımları takıldığı anda, o biraz sürer, altı yedi ay içerisinde onarılır uçar hale gelir. Bu sayede dokuz uçağımız olur. “

BEŞ GÜNDE HAVALANABİLECEK UÇAKLARI NEDEN HAVALANDIRMADINIZ?

Sosyal medyada yangın uçaklarına ilişkin dile getirilen tepkilerin haklı olduğunu belirten Duman, “İnsanların, ‘Elimizde uçak varken neden Avrupa’dan aldık’ tepkisi haklı. Elimizde uçak var. Beş günde havalanabilecek uçakları neden havalandırmadınız? Elinde bir hafta içinde havalanabilecek üç uçak varken beş gündür neden havalandırmadınız? Bu inatlaşma niye? Elimizdeki uçaklar neden faal edilmiyor?” ifadelerini kullandı ve bir an önce adım atılması gerektiğini söyledi.