Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), merakla beklenen Eylül ayına ilişkin enflasyon verilerini dün açıkladı.
Tr724’ten Yusuf Dereli’nin haberine göre Temmuzda yüzde 11,76, ağustosta yüzde 11,77 olan TÜFE, eylül ayında yüzde 11,75 seviyesinde gerçekleşti. Enflasyon bir önceki yılın Aralık ayına göre ise yüzde 8.33 artmış. Eylül 2019’da TÜFE, yüzde 9,26 olarak açıklanmıştı. YEP’te açıklanan yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 10,5’ti.
TÜİK’in enflasyon oranları tartışmaları da beraberinde getirdi. Zira halkın hissettiği enflasyonla, TÜİK’in oranları arasında uçurum var. Muhalefete göre yıllık enflasyon oranı en az yüzde 30. Johns Hopkins Üniversitesi’nden Ekonomi Profesörü Steve Hanke ise Türkiye’de gerçek enflasyonun yüzde 37,97 olduğunu anlatıyor. Market, çarşı ve pazardaki fiyatlar da muhalefeti ve Hanke’yi doğruluyor.
‘TL’YE GÜVENİN’ MESAJI İŞE YARAR MI?
Ekonomistlere göre tıpkı pandemide olduğu gibi enflasyon konusunda da iktidar gerçek rakamları gizliyor. Prof. Dr. Veysel Ulusoy, “Türkiye’de saklanan enflasyon gerçeğini gözardı etmeyelim,” ifadelerini kullanıyor. Dr. Murat Kubilay ise, TÜİK’in bu oranları açıklayarak Merkez Bankası’nın (MB) yüklü bir faiz artırımından korumaya çalıştığını söylüyor. Amaç, insanların enflasyonun düştüğüne inandırıp, TL’ye geçmesini sağlamak! Peki TL’nin hızla değer kaybettiği, işsizliğin tırmandığı, istihdamın bir yılda 2 milyon kişi azaldığı bir ortamda rakamlarla oynayarak yapılan ‘algı’ operasyonu işe yarar mı?
Eylül ayı enflasyon verilerini açıklayan TÜİK yine tartışmaların odağında. Zira TÜİK’in açıkladığı oranlar Türkiye gerçekleriyle uyuşmuyor. TÜİK’e göre Türkiye’de tüketici fiyatları Eylül’de aylık yüzde 0.97, yıllık yüzde 11.75 artış kaydetti. Geçtiğimiz yılın eylül ayında söz konusu oran yüzde 9,26’ydı. Geçtiğimiz yıla göre enflasyon artmış. Eylül 2020’nin zam şampiyonu ise yüzde 18,65’le patlıcan oldu.
TÜİK’in rakamlarına göre ÜFE ise eylülde yıllık yüzde 14,33, aylık yüzde 2,65 yükseldi. ÜFE, ağustosta yüzde 11,53 olarak açıklanmıştı. Geçtiğimiz yıl eylül ayında ise yıllık artış yüzde 6,53 olarak kayıtlara girdi.
RAKAMLAR NE KADAR GERÇEKÇİ?
Eylül ayı enflasyon rakamları beklentilerin altında açıklandı. Geçtiğimiz haftaki Bloomberg anketine göre, Eylül ayı için aylık TÜFE beklentisi yüzde 1.55’ti. Yıllık TÜFE ise yüzde 11,77’den, 12,39’a çıkacaktı. Kaldı ki halkın yaşadığı enflasyonla TÜİK’in rakamları arasında çok ciddi bir fark var. İşte tüm bu nedenlerden dolayı TÜİK’in verileri gerçekçi bulunmuyor. Ekonomistlere göre tıpkı pandemide olduğu gibi enflasyon, işsizlik, istihdam gibi ekonomik konularda da rakamlar gizleniyor.
AVRUPA’DA BİRİNCİYİZ!
TÜİK’e göre yıllık enflasyon yüzde 11.77! Peki son bir yılda gıdadan, dayanıklı tüketim mallarına kadar her şeyin yüzde 20 ile yüzde 30 arasında zamlandığı bir ortamda bu oran ne kadar gerçekçi? Muhalefete göre enflasyon oranı en az yüzde 30. CHP’li Veli Ağbaba, “Tüm dünyada düşme eğilimindeki enflasyon, TÜİK’in rakamlarla oynamasına rağmen bu haliyle bile dünyada rekor kırıyor. Yüzde 11,75 olarak açıklanan enflasyonla Türkiye şu an Avrupa 1.’si, G20 ülkeleri arasında 2. sırada. Ne Damat Bakanla, ne TÜİK’le ne YEP’le enflasyon asla düşmeyecek,” yorumunu yaptı.
CHP Sözcüsü Faik Öztrak ise, “Milletin cüzdanındaki yangın büyürken, devletin rakamlarına bu yangın nedense bir türlü yansımıyor. TÜİK’in enflasyonu ile vatandaşlarımızın yaşadığı gerçek enflasyon arasındaki makas her geçen gün biraz daha fazla açılıyor,” dedi.
GERÇEK ENFLASYON YÜZDE 37!
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Ekonomi Profesörü Steve Hanke de Türkiye’de gerçek enflasyonun TÜİK verilerinin aksine, yüzde 37,97 olduğunu söylüyor. Hanke, “Benim baz aldığım yüksek frekanslı veriler ve PPP prensiplerine (satın alma gücü paritesi) göre resmi olarak açıklanan bu oran, gerçek enflasyon oranının üçte biri bile değil,” paylaşımında bulundu.
SAKLANAN ENFLASYON GERÇEĞİNİ UNUTMAYIN!
Prof. Dr. Veysel Ulusoy da dün açıklanan enflasyon rakamlarının ardından benzer ifadeler kullandı. Ulusoy, “Türkiye’de saklanan enflasyon gerçeğini gözardı etmeyelim. Akaryakıt zammı, ÖTV artışı ve bilgisayar zammının oldukça yüksek olduğu bir ayın enflasyonunun yüzde 0.97 gerçekleşmesi gerçeklerden uzak bir orandır,” ifadelerini kullandı.
FİYATLARDAKİ ARTIŞ SÜRECEK
Ekonomist Mustafa Sönmez’e göre ise fiyatlardaki artış önümüzdeki dönemde de sürecek: “Sanayiciler otomotiv fiyatlarını yıllık yüzde 25’e kadar artırdılar, dayanıklı mallarda yıllık artışlar yüzde 20’ye yaklaşıyor. Ortalama YÜFE artışı %14,3. Bunun çarşı pazara tüketici fiyatlarına yansıması önümüzdeki aylarda daha çok gözlenecek.”
FAİZ ARTIŞININ ÖNÜNE GEÇMEK İSTİYORLAR
Dr. Murat Kubilay, TÜİK’in bu oranları vererek Merkez Bankası’nı yüklü bir faiz artırımından korumaya çalıştığını söylüyor. Kubilay, “TÜİK hesapladığı bu enflasyonla, TCMB’yi yüklü faiz artırımından korumaya çalışmış gibi. Bizim buna ikna olup TL mevduata geçmemizi bekliyorlar. Dövize talebin nedenini hala anlayamamışlar, kolayca çözebileceklerini düşünüyorlar. Hala yastık altına kaçışın nedeninden bihaberler,” diyor.
DOLARIN DÜŞMESİYLE, ÇIKMASI BİR OLDU!
Ekonomistlere göre rejim, vatandaşların TL’ye yönelmesini istiyor. Ancak enflasyon rakamlarının yüzde 30’larda, faizin ise yüzde 10,25 olduğu bir ortamda bunun olması mümkün değil. İşte bu yüzden iktidar enflasyon oranını düşük göstererek vatandaşları ‘ikna’ etmeye çalışıyor. Peki bu işe yarar mı? Dolar dün güne 7.76 seviyelerinde başladı. Enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından tıpkı Murat Kubilay’ın söylediği gibi düşüşe geçti. Birkaç saat içerisinde 7.72’ye geriledi. Ancak söz konusu düşüş uzun sürmedi. Sadece 1 saat içerisinde yeniden başladığı noktaya döndü.
MB FAİZ ARTIRACAK, BAŞKA YOLU YOK!
TÜİK ne kadar gizlemeye çalışırsa çalışsın; kura bağlı olarak enflasyon önümüzdeki dönemde daha da artacak. ÜFE’deki artış da gösteriyor ki, her şey zamlanacak. Dolayısıyla MB’nin pozitif reel faiz sağlaması için faizleri artırmaktan başka çaresi yok. Zira enflasyonun TÜİK’e göre bile yüzde 12’ye dayandığı bir ortamda yüzde 10,25 politika faizi vererek hiç kimseyi TL’ye çekemezsiniz.
Kaynak: Tr724