Devlet her yıl eğitim yatırımı için ayırdığı kaynakların en az yüzde 63’ünü İHL için kullanıyor.
İsmail S. Gülümser/ Aktif Haber
Eskiden İmam Hatip yardım ve yaşatma dernekleri olurdu, devletin İmam Hatip Lisesi(İHL) yapmaktan kaçındığı dönemde bu dernekler vatandaştan toplanan paralarla bina yapar ve siyasilerden kendi beldelerine İHL açması için ricada bulunurdu. Oy kaygısıyla siyasiler bu okulların açılmasına ön ayak olur ve bölge halkının talepleri doğrultusunda her beldeye bir İHL açılması sağlanabilirdi.
Bugün Milli Eğitim Bakanlığının yeni yayınladığı 2017-2018 istatistikleri incelendiğinizde bakanlığın en önemli amacının İmam Hatip (İH) okullarını artırmak olduğunu görüyorsunuz. Adeta tüm bakanlık bir tek hedefe kilitlenmiş imam hatip yardım ve yaşatma derneği gibi çalışıyor.
En lüks semtlerde en merkezi okul binaları imam hatip okullarına veriliyor, devletin tüm imkânları seferber edilerek en modern görünümlü okul binalarında imam hatip okulları açılıyor. AKP tüm bakanlığı imam hatip sayısını artırmak üzere çalıştırıyor. Eğitimin birçok sorunu çözümsüz bekletilirken bakanlık tüm enerjisini ve eğitim yatırımı için ayrılan kaynakları İH okullarını artırmaya harcıyor.
2017-2018 İSTATİSTİKLERİNDE İHL SAYILARI
AKP iktidara geldikten sonra ilk yıllarda duyarlı kesimlerin reaksiyonu çekmemek için İHL ile ilgili hedeflerini gizledi, İHL dâhil meslek liselerinin önündeki katsayı engellini kaldırarak, öğrencilerin gelecek kaygısı taşımadan serbestçe dilediği okul seçmesini sağladı. İHL lerin normal yollarla öğrenci ve veli talepleri doğrultusunda gelişmesine imkân tanıdı ve 2002 den 2012 yılına kadarki dönemde tabii bir gelişme seyri izlendi;
-450 olan İHL sayısı 530 lara,
-70.000 lerde olan öğrenci sayısı da 290 binlere çıktı.
Rakamlar ilk on yıllık AKP iktidarı döneminde her yıl ortalama 7 civarında yeni İHL açıldığını çocuklarının mazbut ortamda eğitim görmesini isteyen sınırlı sayıdaki velinin engellerin kaldırılmasıyla bu okullara yöneldiğini ve öğrenci sayısının da velilerin taleplerine bağlı olarak belli düzeyde arttığını gösteriyor.
Ancak iktidarın siyasi hedeflerini açıktan ortaya koyduğu 2012 yılında 8 yıllık kesintisiz eğitim kesintili hale getirilerek İH ortaokullarının açılmasına imkân verildi. Bu tarihten sonra tüm bakanlığı İH okullarını artıracak çalışma yapmaya zorladı ve hızla İHL si ve İH ortaokulu açmaya başladılar.
2017-2018 istatistiklerine göre:
Okul say. Öğretmen say. Öğrenci sayısı
İmam hatip lisesi 1.605 42.000 627.000(112.000’i açık İHL)
İHL bünyesinde ortaokul 427 81.000
Müstakil İHL ortaokul 2.850 39.000 642.000
Toplam İH okulu 4.882 81.000 1.350.000
İmam Hatip ortaokulları dâhil okul sayısı 4.882 ye, öğrenci sayısı da 1.350.000 e ulaşmış durumda hiçbir okul grubunda olmayan son 6 yıldaki bu artışın normal olmadığını gösteren çok sayıda veri var.
-Geçen sene 1.452 İHL varken bu sene lise sayısı 1.605 e çıkmış yani 150 yeni lise açılmış,
-Geçen sene 2.326 bağımsız İH ortaokulu varken bu sene 2.850 ye çıkmış yani 524 bağımsız İH ortaokulu açılmış
-Geçen sene 345 İHL bünyesinde ortaokul varken bu sene sayı 427 çıkmış yani 82 İHL de yeni ortaokul açılmış
Bir yıl içinde açılan İmam hatip okul sayısı 756 ya çıkmış, iktidar partisi son 6 yılda tüm bakanlığı seferber ederek imam hatip okulu sayısını 4.882 ye kadar ulaştırmış, bu dönemde her yıl ortalama 650 yeni İH okulu açılmış.
İmam hatip okulu sayısını ve okullardaki öğrenci sayısını artırmak için devlet anlayışıyla bağdaşmayacak çok sayıda hileli yöntem kullanılmış;
-Mahalledeki en iyi okullar İH ortaokulu yapılarak aileler yakınlarındaki bu okullara kayda zorlanmış,
-8 yıllık kesintisiz eğitim sadece İH ortaokullarını açmak için kesintili hale getirilmiş,
-Liselere giriş sistemi iHL lerine öğrenci kaydını artırmaya göre yeniden düzenlenmiş,
-İHL önünde engel olarak görülen çok sayıda Akademik lise grubu kapatılmıştır.
İH ORTAOKULU AÇMAK İÇİN EĞİTİM KESİNTİLİ HALE GETİRİLDİ
Okul sayılarına bakınca iktidarın ülke eğitimini neye göre yönlendirdiğini daha iyi anlıyorsunuz. 8 yıllık kesintisiz eğitim kaldırılıp ilk ve ortaokullardaki eğitimin kesintili hale getirilmesi sadece İH ortaokullarını açmak için yapılmış bir girişimdi. Bu düzenlemenin yapıldığı 2012 öğretim yılında bazı okul binalarını İH ortaokuluna çevirdiler ve her yıl sayıyı artırarak bugünkü rakama ulaştılar.
2012 de 730 bağımsız okul binasını İH ortaokuluna çevirerek işe başladılar;
-2013 de 216 İH ortaokulu açarak sayıyı 946 ya,
-2014 te 273 İH ortaokulu açarak sayıyı 1.219 a,
-2015 te 403 İH ortaokulu açarak sayıyı 1622 ye,
-2016 de 704 İH ortaokulu açarak sayıyı 2.326’ya…
-2017 de 524 İH ortaokulu açarak sayıyı 2.850 ye çıkardılar. Bunlara İHL bünyesinde açılan 427 ortaokulu da eklerseniz İH ortaokulu sayısı 3.277 ye ulaştı.
İH ortaokullarının açılmasının halkın talebine bağlı olduğunu söylemek mümkün değil. Bakanlığın istatistikleri, okulların önemli bir bölümünün boş olduğunu açıldıktan sonra doldurmak için her türlü yolun denendiğini gösteriyor.
Diğer ortaokullarda okul başına ortalama öğrenci sayısı 300’ün üzerinde, okul binaları ilkokul kısmıyla birlikte 500-600 arası öğrenciye hizmet verirken, İH ortaokullarında öğrenci sayısı diğerlerinin çok altındadır. İl bazında İH ortaokulundaki öğrenci sayısı incelendiğinde okulların ihtiyaçtan kaynaklanarak açılmadığını çok net ortaya çıkıyor.
Sadece İstanbul’da 325 İH ortaokulu açılmış. Afyon gibi küçük bir ilde 55 İH ortaokulu açıldığından, her okula ortalama 127 öğrenci, Yozgat gibi küçük bir ilde 63 İH ortaokulu açıldığından, okul başına ortalama 111 öğrenci düştüğü görülüyor.
Antalya gibi büyük bir ilde İH ortaokullarında okul başına ortalama 99 öğrenci düşerken; Kırklareli’nde 95, Bayburt’ta 93, Diyarbakır’da 90, Mardin’de 85, Burdur’da 85, Iğdır’da 84, Bolu’da 83, Tunceli’de 70, Bingöl’de 62, Gümüşhane’de 60, Bitlis’te 54, Ağrı’da 52 öğrenci düşmektedir. 13 ilimizde İH ortaokullarının ortalama öğrenci mevcudu 100’ün altındadır.
İzmir gibi büyük bir ilde İH ortaokullarında okul başına ortalama 187 öğrenci düşerken; Hakkâri’de 185, Muş’ta 183, Elazığ’da 180, Kütahya’da 170, Siirt’te 169, Bilecik’te 168, Sinop’ta 166, Kırıkkale’de 166, Çorum’da 163, Erzincan’da 158, Erzurum’da 157, Kayseri’de 153, Nevşehir’de 150, Aydın’da 149, Ordu’da 148, Eskişehir’de 144, Malatya’da 142, Isparta’da 131, Karabük’te 131, Niğde’de 126, Muğla’da 126, Giresun’da 125, Ardahan’da 124, Çanakkale’de 122, Amasya’da 119, Kırşehir’de 118, Adıyaman’da 113, Artvin’de 111, Van’da 104, Çankırı’da 101, Kastamonu’da 100, Kars’ta 100 öğrenci düşmektedir. Yaklaşık 33 ilimizde İH ortaokullarındaki ortalama öğrenci mevcudu 200 ün altındadır.
İllerimizin birçoğunda İH ortaokullarının öğrenci mevcudu diğer ortaokulların %33 ü kadardır. Valilikler ve Bakanlık kadroları en iyi bölgelerde en iyi okul binalarını İH okuluna çevirmek ve bunları doldurmak için seferber olmaktadır.
Ortaokula başlayacak çağdaki öğrenciler veli yönlendirmesine açıktır. Bakanlık veli isteklerine cevap verecek yönde okul açma yerine onların tercihlerine ipotek koyarak okullara öğrenci doldurma gibi etik ve ahlaki olmayan bir yola girmiştir. Önce ailelerin en yakınındaki en modern görünümlü okul binaları İH ortaokuluna dönüştürülmekte ve veliler evlerine en yakın bu okullara kayda mecbur edilmektedir.
İHL LERİNİ DOLDURMAK İÇİN LİSELERE GİRİŞ SİSTEMİ DEĞİŞTİRİLDİ
İktidar partisi 2012 yılından itibaren bir yandan hızla yeni İHL açarken bir yandan da tüm bakanlığı İHL lere öğrenci kaydını artırmak için çözüm geliştirmeye sevk etmiş ve bu amaçla liselere giriş sitemi birçok kez değiştirilmiştir. Eğitim sistemini tamamen alt üst eden son değişikliğin tek amacı İHL lerin öğrenci adedini artırmaktır.
Yapılan değişiklikle, akademik eğitimin verildiği birçok liseye öğrenci alımı durdurulmuş kademeli olarak kapatılma sürecine girmiştir. Bakanlığın projesine göre lise sayısı ile İHL sayısı eşitlenmesi öngörülmüş hızla İHL açılırken genel lise sayısı sınırlandırılmış, sınavda bir okula yerleşemeyen öğrencilerin tümü meslek lisesi veya İHL den birini tercih zorunda bırakılmıştır.
Son 6 yıllık dönemde vatandaşların talepleri hiç dikkate alınmadan devletin eğitim yatırımlarına ayırdığı payın önemli bir bölümü İHL sayısını artırmak için harcanmakta, vatandaşın vergileriyle elde edilen gelirler siyasi ve ideolojik hedefler için kullanılmaktadır.
İlk on yıllık dönemde sadece 537 İHL varken;
-2012 de 170 yeni İHL açılarak sayı 708 e,
-2013 de 144 yeni İHL açılarak sayı 854 e,
-2014 te 163 yeni İHL açılarak sayı 1.017 a,
-2015 te 132 yeni İHL açılarak sayı 1.149 a,
-2016 da 303 yeni İHL açılarak sayı 1.452 ye,
-2017 de 152 yeni İHL açılarak sayı 1.604 e ulaşmıştır.
Son dönemde ortalama her yıl 150 den fazla İHL açılmış ve bunları doldurmak için öğrenci velilerini kayda zorlayacak hileli yöntemler geliştirilmiştir. Bu rakama açılan İHL ortaokullarını da eklerseniz devlet eğitim yatırımları için ayırdığı kaynakların her yıl ortalama 652 yeni imam hatip okulu binası açmada kullanılmıştır.
Okulların açılış amacı sadece AKP nin kendi ideolojik hedefleri doğrultusunda gençlik yetiştirmektir. Lise düzeyinde okulların öğrenci mevcutları 500-600 civarında seyrederken bazı illerde İHL lerinin öğrenci sayısı bunun çok altında olduğu görülmektedir. Bu durum okulların açılışının ihtiyaçtan kaynaklanmadığının açık delilidir.
Bazı illerin İHL lerinde ortalama öğrenci sayıları; Tunceli 71, Ardahan 122, Kırklareli’nde 126, Artvin 140, Bilecik 145, Çanakkale 151, Muğla 158, Edirne’de 160, Kırşehir 160, Aydın 162, Uşak 162, Gümüşhane 175, Eskişehir 191, Burdur 194, yani toplam 14 ilimizde bu okulların ortalama öğrenci sayısı 200 ün altındadır. Sadece bu rakamlar okul açılışında tamamen siyasi kaygılarla hareket edildiğini göstermektedir.
İHL SİNİN ÖNÜNDE ENGEL GİBİ GÖRDÜKLERİ AKADEMİK LİSELERİ KAPATIYORLAR
Bugüne kadar İH okullarının önünde engel olarak gördükleri;
-Süper liseler,
-Anadolu öğretmen liseleri,
-Genel liseler,
İH okulları önünde en büyük engel gibi gördükleri
-2016 da bin cemaat okulu,
Son liselere giriş sistemi değişikliğiyle
-2018 de binden fazla Anadolu Lisesi,
Dershanelerin dönüşümü için verilen süre dolduğu gerekçesiyle
-2019 da bin Temel liseyi de kapatıyorlar.
Lise grubunda sınavla öğrenci alan başarılı okullar kapatıldı, genel liseler önce mahalle mektebi denilerek itibarsızlaştırıldı, sonra büyük çoğunluğu ortadan kaldırılarak öğrenciler İHL veya meslek lisesini seçmek zorunda bırakıldı.
2018 yılı verilerinde hala 2,500 civarında genel lise(Anadolu Lisesi) görünse de bu okulların sadece 1.400 üne yeni öğrenci kaydı yapılmaktadır. Bugün çocuğuna akademik eğitim aldırmak isteyen velilerin elinde sadece sınavla öğrenci alan 400 kadar fen ve sosyal bilimler lisesi ile 1.400 civarında genel lise (Anadolu Lisesi) kalmıştır. Akademik lise sayısı 4 binlerden 1.800 lere düşürülürken Meslek Lisesi ve İHL sayısı toplamda 5.500 lere kadar çıkarılmıştır.
Şimdi her yerleşim bölgesinde öğrencileri 3 okuldan birini tercihe zorluyorlar. Sadece liselere giriş sınavda başarılı olmuş ilk %10 luk dilimdeki öğrencilerin akademik liselere girişine izin veriyorlar. Kalan tüm öğrencileri parası varsa özel okullarda okumaya, parası yoksa meslek lisesi veya İHL sinden birini seçmek zorunda bırakıyorlar.
Türkiye’de akademik eğitim kurumları AKP nin ideolojik manevralarının paletleri altında her geçen gün yok olmaya doğru sürüklenirken yerine parti politikalarını yaymada kullanacakları, arka bahçe gibi gördükleri İH okulları açıyorlar.
EĞİTİM YATIRIMLARI İÇİN AYRILAN KAYNAKLAR SİYASİ-İDEOLOJİK TERCİHLERDE KULLANILIYOR
Devletin 2017 yılında programındaki eğitim yatırımlarıyla ilgili liste çok önemli veriler içeriyor.
Eğitim yatırımlarına ayrılan kaynakların dağılımı açısından baktığınızda;
Çoğu 2015-2016-2017 yılları eğitim yatırım programında olan 200 yeni akademik lisenin yapımı için 2,3 milyarlık kaynak ayrılırken, nerdeyse aynı orandaki 2,2 milyarlık kaynağın 178 yeni imam hatip okulu binası için ayrıldığı anlaşılıyor. Buna büyük çoğunluğu İHL ye dönüştürülen pansiyonlu okullardaki okul pansiyonu yapımı ve bu okullara spor salonu yapmak için ayrılan kaynakları da dâhil ederseniz, İH okulları için kullanılan miktar 3 milyar lirayı geçiyor.
Meslek lisesi memleket meselesi sloganıyla çok pahalı bir yatırım olan 300 meslek lisesi için ayrılan kaynak tutarıyla İHL için ayrılan nereyse birbirine denk. Bu veriler sadece toplam yatırıma ayrılan kaynaklardan hareketle ortaya çıkan rakamlar.
2018 yılından itibaren birçok Anadolu Lisesi binası kapatılıp diğer okul türlerine dönüştürülüyor, böylece genel liseler için ayrılan yatırımların bir bölümü de İHL binasına kaydırılıyor. Aslında bakanlığın yeni yatırımlar için ayırdığı 10 milyar civarındaki kaynağın 3 milyarlık (%30 luk) kısmı doğrudan İHL yapımında kullanılırken Akademik liseler için ayrılan 2 milyarlık kaynak da okulların çoğu kapatılarak adeta İHL kullanımına açılıyor.
Meslek liseleri için 3,5 milyar,
Halk eğitim merkezleri için 300 milyon,
Özel eğitim okulları için 370 milyon,
Öğretmen evleri için 150 milyon,
Meslek liselerine ek atölye yapımı için 455 milyon,
Fen liseleri için 173 milyon,
Sosyal bilimler-güzel sanatlar-spor liseleri için 400 milyon,
Fen-sosyal bilimler-meslek lisesi pansiyonu için 118 milyon,
Fen lisesi-meslek lisesi spor salonları için 36 milyonluk yani toplamda 5,3 milyarlık kaynağı hariç tutarsanız.
Eğitim yatırımları için devletin 2017 yılında ayırdığı yaklaşık 10,3 milyarlık kaynağın 3 milyarlık kısmı (%29) unun doğrudan, 2 milyarlık (%19) kısmının da okulların dönüştürülmesiyle toplamda en az 5 milyarlık (%48) kaynağın İHL yatırımları için kullanıldığı sonucu ortaya çıkıyor. Sadece son üç yıllık yatırım dönemine ait bu veri eğitim için ayrılan kaynakların ideolojik amaçlarla nasıl kullanıldığını göstermesi açısından çarpıcı.
Bina maliyetleri açısından baktığınızda;
Devletin yatırım listesindeki rakamlara göre 30 derslikli bir okul binasının 10-15 milyona mal edildiği görülüyor. En düşük rakamdan bile alınsa her yıl yeni açılan 650 İH okulunun için toplamda 6,5 milyarlık kaynak kullanıldığı anlamına geliyor.
Her ne kadar yeni açılan İH okullarının bir bölümü farklı okul binalarının dönüşümüyle açıldığından harcamalar kayıtlarda İH okulu yapımı olarak görünmese de, 2017 yılı örneğinden hareketle devletin eğitim için ayırdığı kaynağın (10,3 milyar liralık kaynağın 6,5 milyarı) %63 lik kısmının doğrudan ya da dolaylı yoldan İH okulları için kullanıldığı ortaya çıkıyor.
Yatırımların sayısı açısından baktığınızda;
Devlet yatırım programına göre 2015-2016-2017 yılındaki eğitim yatırımları;
11 fen lisesi,
198 Akademik Lise,
178 İHL
111 Öğrenci pansiyonu,
88 spor salonu,
300 meslek lisesi,
53 halk eğitim merkezi,
61 Özel eğitim okulu,
20 Öğretmen evi toplamda 1.020 birimlik yatırım planlanmış (meslek liselerine ek atölye yapımı hariç).
Listede yer alan 2014 ve öncesine ait 76 yatırımı çıkararak son üç yılda yapılan 944 yatırımın ortalaması alınırsa her yıl 315 yeni yatırıma kaynak ayrıldığı söylenebilir.
2017 yılındaki yeni yatırım sayıları incelendiğinde; 40 genel lise, 30 pansiyon, 50 spor salonu, 50 İHL, 60 meslek lisesi, 15 halk eğitim merkezi, 20 özel eğitim okulu, 15 öğretmenevi, 15 atölye dâhil 295 projeye kaynak ayrıldığı görülüyor. İki farklı veriden hareketle Bakanlığın her yıl ortalama 315 civarında yeni yatırım yapabildiği anlaşılıyor.
Son 6 yılda her yıl açılan yeni İH okulu sayısının ortalama 650 olduğu düşünülürse, bakanlık tüm eğitim yatırımlarının 2 katından fazla İH okulu yaptığı ancak farklı okul binalarının dönüşümüyle yapılan bu işlemin gözlerden saklandığı ortaya çıkıyor.
2017 örneğinde görüldüğü gibi sadece 50 yeni İH okulu inşaatı planlanmış, geri kalan 600 İH okul ise mevcut ortaokul ya da Akademik lise binalarının dönüştürülmesiyle açılmış. Bu açıdan bakanlığın her yıl yaptığı tüm yatırımların 2 katından fazla İH okullarına kaynak ayırdığı netleşiyor.
İktidar partisi Ziya Selçuk gibi bir eğitimciyi vitrine koyup eğitimde iyi görüntü oluşturmada kullanırken kendisi arka planda eğitimin ihtiyaçlarıyla hiç örtüşmeyen planını uygulamaya devam ediyor okulları hızla imam hatipleştiriyor. Eğitimin sorunlarını unutmuş tüm sistemi yeni İH açmaya göre yeniden kurguluyor.