Ekonomide Türkiye gerçeği

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ekonomik sebepler yüzünden yaşanan intiharların toplam intiharlar içindeki payı 2018’de yüzde 7.3 iken 2019’da yüzde 9.4’e yükseldi. turkishminute.com’un aktardığına göre medyanın yoksulluk nedeniyle intihar edenlere sansür uyguladığı Türkiye’de sosyal medyada hemen her gün yoksulluk nedeniyle intihar eden birine ait paylaşımlar bulmak mümkün. Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 19,75 oldu. Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 16,16 olarak hesaplandı. Türkiye gıda fiyatlarındaki artışta OECD ülkeleri arasında lider, dünyada ise Arjantin’in ardından ikinci konumda.

İntiharlar ve halkın hissettiği yoksulluğa rağmen, Türkiye pandemi döneminde esnafa ve halka doğrudan destek vermek yerine, ucuz kredi sağlama yöntemi seçti. Kredilerde patlama yaşanırken, desteksiz kalan binlerce işletme ise kapandı.

KAPANANLARIN SAYISI KATLANIYOR

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre 2020 Ocak-Kasım döneminde 2019’un aynı dönemine göre kapanan şirket sayısı yüzde 11 artarak 12 bin 206’ya çıktı. Kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı da yüzde 14.39 artışla 19 bin 665’e fırladı.

Batık kredi miktarı 150 milyar TL’yi aşarken icra dairelerindeki icra ve iflas dosya sayısı ise 22 milyon 127 bine çıktı. İcra dairelerine günlük gelen dosya sayısı ise 17 bin civarında.

2020 Haziran ayı sonrası ucuzlatılan ve yıllık 1 trilyon lirayı aşan kredi genişlemesinin geri ödemelerinde ciddi sıkıntı bekleniyor. Bankalar yeni yılla birlikte pandeminin ilk dalgasında verilen kredileri tahsile başlayacak ve bu zorda olan işletmelerin iflasa sürüklenmesi anlamına geliyor.

Covid-19 etkisiyle revize edilmiş geniş tanımlı işsiz sayısı ve iş kaybı Ekim 2020’de 10 milyona yaklaştı. Bu yıl işsiz sayısının katlanarak artması bekleniyor.

BATIK KREDİLERDE HIZLI TIRMANIŞ

Pandeminin ilk dalgasında en çok borçlanan kesim Küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) oldu. Ancak borçları çeviremeyen işletmeler hızla iflasa sürükleniyor. Batık KOBİ kredisi miktarı Kasım 2020 itibarıyla 57 milyar 875 milyon TL’ye çıktı. Takipteki KOBİ sayısı ise 285 bine dayandı.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre bankacılık sektöründe Kasım 2020 itibarıyla batık kredi miktarı 150 milyar TL’yi aşıyor. En fazla batık kredinin olduğu sektör 25 milyar TL ile imalat sanayii olurken ikinci sırada 25 milyar liralık batıkla inşaat, üçüncü sırada 24 milyar TL ile toptan ve perakende ticaret geliyor. Batık kredi oranı en hızlı artan sektör ise enerji. Sektörün 15 milyar TL’yi aşkın takipteki kredisi bulunuyor. Batık krediler nedeniyle 2021’de ise ciddi iflas dalgası bekleniyor.

KAMU KURUMLARI İFLASIN EŞİĞİNDE

Krizin etkileri kamu kurumlarında da görülüyor. Demiryollarındaki trenleri işleten ve Devlet Demiryolları’na bağlı olarak hizmet veren TCDD Taşımacılık, 2019 yılında 1 milyar 87 milyon 52 bin 678 TL zarar etti. Kurumun personeline maaş ödeyecek durumunun olmadığı Sayıştay raporlarına yansıdı.

Buna rağmen kamu kuruluşları borçlanmayla da olsa yüksek harcamalara devam ediyorlar. En dikkat çeken harcamalar ise Erdoğan’ın yeni saraylarında. 2021 Yılı Yatırım Programı’na göre; Cumhurbaşkanlığı, 2021 yılında yazlık ve kışlık iki yeni saray inşa edecek. Deniz kıyısındaki Marmaris yazlık sarayı 640.5 milyon ve Bitlis Ahlat’taki kışlık saray 99 milyon liraya mâl olacak.

Ekonomi yönetiminin tercihlerinin sonuçlarını merkezi yönetim bütçesi açığı rakamlarında görmek mümkün. 2020’de bütçe açığı yüzde 38,5 arttı ve 172 milyar 743 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

FAİZLER YÜKSELİYOR

2020’yi döviz kurundaki rekorlarla tamamlayan ekonomi yönetimi, yeni yılda kur şokları yaşamamak için düşük faiz politikasından vazgeçti. Yeni politika doğrultusunda bankalar faizleri farklı kredi dilimlerinde yükselttiler. En önemli artış otomotiv kredisinde geldi.

Taşıt kredisi faiz oranı, geçen hafta beş puana yakın artarak yüzde 20 seviyesinin üzerine çıktı. Ticari kredilerin faizi yüzde 20’yi aşarken, ihtiyaç kredilerinin faizi yüzde 23’ün üzerini gördü.

-4 DERECEDE UCUZ MEYVE KUYRUĞU

Halkın hissettiği ekonomik krizin etkilerini ise rakamlarda değil sokakta görmek mümkün. Türkiye’nin en büyük iki kenti İstanbul ve Ankara’da ucuz ekmek kuyrukları her geçen gün uzuyor.

CHP Kayseri Milletvekili Çetin Arık yoksulluğa dikkat çekmek için Kayseri’den fotoğraflar paylaştı. Markette kilosu 5-6 lirayı olan elmayı 2,5 liradan almak için -4 derece soğukta kuyrukta bekleyenlerin fotoğraflarını paylaşan Arık, Türkiye’nin gerçek fotoğrafının bu olduğunu söyledi.