Birgün’den Aycan Karadağ’ın haberine göre, otel ve tatil köylerine gitme imkanı olmayan milyonlarca vatandaşa bu yaz da plaj barikatı kuruldu. Anayasa’nın 43. maddesi “kıyılar, devletin hüküm ve tasarrufu altındadır, halkın eşit kullanımına açıktır” diyor; sermaye ise sahile bariyer, locaya fiyat etiketi dikiyor. Sahiller “özel işletme” tabelalarıyla parsellenirken “Kıyılar ortak varlığımızdır” diyen yurttaşlar tepki gösteriyor. Halkın ücret ödemeden denize girebileceği sahil yok denecek kadar az.
Şezlongun altında kumsal var
Muğla’daki Şezlongsuz Datça İnisiyatifi, “Kıyılar ortak varlığımızdır” diyerek kıyıların hukuksuz bir şekilde kiralanmasına karşı iki yıldır mücadele ediyor. İnisiyatiften Sedat Yağcıoğlu, “Hiçbir biçimde özel mülk konusu edilemeyecek olan kıyılar, günübirlik kullanım gibi kiralama yöntemiyle aslında özel-mülkleştiriliyor. Yoksullaşmanın gittikçe arttığı bir dönemde, şezlong, yiyecek içecek gibi adına hizmet denilen araçlarla, kıyıların işgali meşrulaştırılıyor” dedi.
Hareketlerinin bildirgesinde ‘şezlongsuzlaşma’ vurgusu yaptıklarını aktaran Yağcıoğlu, şunları söyledi: “Çünkü kıyı kullanımında, şezlong modernleşmenin ve hizmet sunumunun bir sembolü haline getirildi. Oysa şezlongların altında kumsal var, şezlongların altında kıyı canlılığı var, hayat var. O nedenle, öncelikle hukuki olarak kıyıların özel mülk konusu yapılamayacağını ve tüm kiralamaların hukuksuz olduğunu söylüyoruz. Dolayısıyla, kira sözleşmesi olsun ya da olmasın, hiçbir yurttaşın kıyılara havluları, sandalyeleri ile erişimi engellenemez. Bakanlıklar dahil olmak üzere, bunu kim engelliyorsa, açık anayasa suçu işleniyor.”
Öte yandan bu konuda pek çok mahkeme kararı olduğunu hatırlatan Yağcıoğlu, “Yargı, yurttaşların tüm kıyıları kullanma haklarının anayasal güvence altında olduğunu hükme bağlıyor. Bizler 2 yılı aşkın süredir eylemliliklerimizle, bu bağlamda bir kamuoyu bilinci artırmaya çabalıyoruz” dedi.
Giriş ücreti avroya endeksli
Ege ve Akdeniz’deki plaj tarifeleri zamlandı. Geçen yıla göre artış Çeşme ve Bodrum’da yüzde 200’ü aşarken birçok işletme döviz kurunu gerekçe gösterip tarifelerini avro ve dolara endeksliyor. Bodrum’daki lüks bir kulüp kişi başı 225 avro (yaklaşık 10 bin lira) talep ediyor. Böylece dört kişilik bir ailenin tek günlük deniz masrafı asgari ücretin üstüne çıkıyor.
Halk plajının sadece adı var
Kültür ve Turizm Bakanlığı, “beş yıldızlı hizmet kalitesinde” dediği ücretsiz halk plajı sayısını haziran sonunda 19’a çıkardığını açıkladı. Ancak bu rakam, Ege ve Akdeniz kıyı şeridindeki özel tesisler yanında sembolik kalıyor. Belediyelerin işlettiği Ilıca, Marmaris Merkez ve Kaş Belediyesi plajlarına giriş hâlâ ücretsiz ancak şezlong paketi 750 ila 900 lira arasına tırmandı; yurttaş kum üzerinde havlusuyla baş başa kalmak zorunda.
Yüzde 300’e dayandı
• Çeşme: Geçen yıl 500 ila 3 bin 500 lira arasında değişen ücretler, 2025’te 7 bin lira tavanını gördü. Artış yüzde 100 ile yüzde 300 arasında değişti.
• Bodrum: Geçen yıl kişi başı 225 avro olan paket, kur farkıyla 10 bin liraya dayandı.
• Foça: Geçen yıl hafta içi 450, hafta sonu 750 lira olan giriş ücretleri 2025’te bin liraya çıktı.
• Marmaris: Bin liralık harcama limiti konan plajlarda, bu rakam bu yıl 2 bin liraya kadar yükseldi.
• Kaş: Geçen yıl kişi başı bin 200 liralık minimum harcama limiti bin 500 -2 bin lira aralığına yükseldi.
• Ayvalık (Sarımsaklı): 400 liralık şezlong-şemsiye seti 750 bin lira aralığına ulaştı.
