İngiliz Financial Times (FT) gazetesi, Londra ve Ankara’nın ortak yürüttüğü Türkiye’nin ilk yerli savaş uçağı projesi TF-X’in sallantıda olabileceğini yazdı.
FT’nin haberine göre, Ankara’nın projenin fikri haklarını talep etmesi sonucu ortaklık tehlikeye girdi.
Laura Pitel imzalı haberde, tarafların 5. nesil savaş uçağı projesinde yaşanan bir anlaşmazlığı çözmek için yoğun çaba sarf ettiği belirtildi.
TF-X uçaklarının, Kale Grubu ve İngiltere’nin otomotiv ve havacılık şirketi Rolls-Royce’un iş ortaklığında geliştirilmesi planlanıyordu.
Türkiye ise Rolls-Royce’un teklifini yetersiz bularak yeni kurulan yerli şirket “TR Motor” ile çalışmaya başlamıştı.
FT gazetesine göre Türk savunma yetkilileri Rolls-Royce’dan, BMC’nin büyük oranda kontrol ettiği savunma sanayi üreticisi şirket TR Motor ile hassas teknolojik verilerin transferini talep etti.
Rolls-Royce ise TR Motor’un programa ilişkin “tüm fikri haklara sahip olmasını” ve bu hakları yönetmesini istemedi. Şirket hem İngiliz hem de Türk bakanlara kaygılarıyla ilgili bilgi verdi.
FT’nin haberinde, TR Motor’a ait hisselerin yüzde 25’inin Ethem Sancak’a, yüzde 49.9’unun da Katar Ordusu’na ait olduğu belirtildi.
Gazeteye konuşan bir Türk yetkili ise şunları söyledi:
“Türkiye fikri haklara sahip olmak istiyor, işin özü bu. Biz bağımsız bir savunma sanayi üreticisi olmayı hedefliyoruz. Yabancıların kısıtlamalarına maruz kalmak istemiyoruz.”
Haberde şu ifadeler yer aldı:
“Erdoğan’ın geçen ay Londra’ya yaptığı ziyaret sırasında tarafların IP konusunu çözdüğü izlenimi verildi, teknoloji ve ihracat koşulları dahil anlaşmanın detaylarının 31 Temmuz’a kadar belirlenmesi yönünde bir niyet beyanı anlaşması imzalandı. Ancak Türk yetkililer daha sonra bir kez daha TR Motor’un programa sipervizörlük etmesi yönündeki talebi yineledi.
“Savunma Bakanı Gavin Williamson konuyu mevkidaşı Nurettin Canikli ile geçen haftaki Nato toplantısında görüştü. İki taraf uzlaşmaya varamazsa, Rolls-Royce programdan çekilmeye zorlanabilir. Bu da TUSAŞ ile 100 milyon sterlin değerinde kontrat imzalayan BAE Systems şirketinin projedeki rolünü sorgulatır. BAE şirketinden, hem İngiltere hem de Türkiye’de TAI ile birlikte çalışan mühendislerin sayısı 200.”
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Gazete, bir Türk yetkili’nin şu görüşlerine yer verdi:
“İngiltere hükümeti ihracat denetimini tamamen kaldırmak istemiyor. ‘Ya 10 yıl sonra başka bir ülkeyle büyük bir gerginlik yaşanır ve biz onlara satmak istemezsek’ diyorlar.”
TF-X, İngiltere ve Türkiye arasında 2017’de imzalanan 125 milyon dolarlık savunma anlaşmasıyla gündeme gelmişti. Anlaşmaya göre, BAE System ile TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ) TF-X Türk savaş uçağı geliştirmek için birlikte çalışacak.
İngiliz Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, iki ülke de çözüm arayışında. Rolls-Royce’tan bir ekip ise 24 Haziran seçimlerinden sonra Ankara’yı ziyaret edecek.
BBC Türkçe
