Ekonomiyi uçuracağı, ülkeyi daha ileriye götüreceği söylenen başkanlık sisteminin üzerinden yaklaşık bir yıl geçti. Başkanlık sistemi tüm alanlarda sınıfta kaldı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak, 24 Haziran 2018 seçimleri ile hayata geçen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin bir yıllık bilançosunu değerlendirdi.
EKONOMİ HIZLA YERE ÇAKILDI
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Parlamenter sistem istikrarı tehdit ediyor” diyerek rejimi değiştirdiğini hatırlatan Budak, “Tek adam rejimi halkın önüne getirirken, ‘karar alma süreci hızlanacak, ekonomi uçacak’ dediler. Bırakın uçmayı, ekonomi tam anlamıyla uçuruma sürüklendi ve hızla yere doğru çakıldı” dedi.
DEVLETİN VE EKONOMİNİN DENGESİNİ BOZDULAR
Geride kalan bir yılda hem devletin hem de ekonominin dengesinin bozulduğunu söyleyen Budak, parlamenter sistemden uzaklaşan Türkiye’nin aynı hızla, insan hakları, hukukun üstünlüğü gibi temel ilkelerden de uzaklaştığına dikkat çekti. Budak, “Çok değil geçen bir yıllık süre içinde geldiğimiz noktada ne istikrar var, ne yatırım var ne de güven var. Siyasi hırs ve rant uğruna 100 yıllık bir Cumhuriyeti ve onun kazanımlarını yerle bir ettiler. Liyakatı yok ettiler, içeride de dışarıda da ekonomi yönetimine en ufacık bile güven bırakmadılar. Acı tablo ortada” diye konuştu.
Budak’ı hazırladığı bir yıllık başkanlık sistemi bilançosu:
DÖVİZ VE FAİZ KONTROLDEN ÇIKTI
AKP Genel Başkanı, 24 Haziran seçimlerinden beş gün önce yaptığı konuşmada, “Bu kardeşinize yetkiyi verin faizle nasıl uğraşılır göreceksiniz” demişti. Faizde düşüş yerine gerek faizde gerekse kurda ciddi yükselişler yaşandı. Geçen bir yıl içinde sadece bir gecede (10 Ağustos 2018) TL’nin yüzde 10’dan fazla değer kaybettiği dönemler yaşandı. Mevduat faizi yüzde 30’u, kredi faizi yüzde 40’ı geçti.
DÖRT GENÇTEN BİRİ İŞSİZ
Yeni sistem istihdama da fayda sağlamadı. Son 1 yıl içinde işsiz sayısı 1 milyon 334 bin kişi artarak 3 milyon 210 binden, 4 milyon 544 bine yükseldi. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 22, gerçek işsiz sayısı ise 6 milyon 818 bin oldu. Her 4 gençten birisi işsiz hale geldi.
AKP’NİN BÜYÜME MASALI BİTTİ
Geçen yıl 3. çeyrekte yüzde 1.8 büyüyen Türkiye ekonomisi, 4. çeyrekte yüzde 3, bu yılın ilk çeyreğinde ise yüzde 2.6 küçüldü.
ÇEK VE SENET ÖDEME ARACI OLMAKTAN ÇIKTI
2018 Haziran’dan bu yana 19 milyar 873 milyon lira tutarında 911 bin 624 senet protesto edildi. 31 milyar 671 milyon lira tutarında, 1 milyon 250 bin 649 çek karşılıksız çıktı.
ÜLKE RİSK PRİMİ ZİRVE YAPTI
22 Haziran 2018’de 295.19 olan Türkiye’nin risk primi (CDS) yeni sisteme geçildikten hemen sonra yani 03 Eylül 2018’de 574.28 puana çıkarak zirve yaptı. 11 Haziran 2019’da 463.85 puan olurken, geçen yıla göre artış oranı yüzde 57.1 oldu.
EKONOMİK GÜVEN GERİLEDİ
Mayıs ayı itibarıyla, ekonomik güven endeksi yüzde 17.3 azalarak 93.8 puandan, 77.5 puana geriledi.
DIŞ TİCARET AÇIĞI BÜYÜDÜ
Son 11 ayda kur seviyesinin getirdiği tüm avantaja rağmen, 29 milyar 620 milyon dolar dış ticaret açığı verildi.
KONUT SATIŞI GERİLEDİ
2018 Mayıs ayına göre satılan konut sayısı yüzde 31.25 azalarak 82 bin 252’ye geriledi.
VATANDAŞ BORÇ SARMALINA SÜRÜKLENDİ
Vatandaş taşıt ve konut almaktan vazgeçti. Son 1 yılda konut kredisi yüzde 2.7, taşıt kredisi yüzde 17.8 azalırken, kredi kartı borcu yüzde 13.7, ihtiyaç kredisi yüzde 2.9 arttı.
KREDİ BORCUNU ÖDEYEMENLERİN SAYISI ARTTI
Son 1 yılda tahsili gecikmiş alacakların oranı 1.1 puan artarak yüzde 3’ten yüzde 4.1’e yükseldi.
TL’YE GÜVEN YERLE BİR OLDU
Son bir yılda yabancı para mevduatı 196.8 milyar lira, TL mevduatı 16.6 milyar lira arttı. Yabancı paranın, toplam mevduat içindeki payı yüzde 28.3’ten yüzde 36.4’e yükseldi.
ŞİRKETLER İFLAS BAYRAĞI ÇEKTİ
Firmalar son bir yılda sadece mevcut borcu yapılandırma ve batık şirketleri satın almak için kredi talep ettiler. Yatırım amaçlı kredi talebi eksiye düştü. Mayıs ayı itibarıyla son 1 yılda 108 bin 593 esnaf kepenk kapattı.
SATINALMA GÜCÜ AVRUPA’NIN YÜZDE 35 ALTINDA
Satınalma Gücü Paritesi’ne göre kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) endeksi 2018’de 28 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalaması 100 iken, Türkiye için 65 oldu ve AB ortalamasının %35 altında kaldı.
