SEYAHAT ÖZGÜRLÜĞÜ EN TEMEL İNSAN HAKKIDIR
Bu durumun en temel insan haklarından olan seyahat özgürlüğüne aykırı olduğuna dikkat çeken aralarında Avrupa Parlamentosu üyeleri, Avukatlar, Uluslararası İnsan Hakları Savunucuları, Enes Kanter Freedom ve aktivistlerin yer aldığı bir çok Sivil Toplum Kuruluşu, İnterpol Genel Sekreteri Jürgen Stock’a açık bir mektup yazarak ” İnterpol, veri tabanlarının Türkiye Hükümeti Yetkilileri tarafından istismar edilmesine izin vermemelidir” çağrısında bulundu.
İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRİSİNE UYULMALI
Mektupta, İnterpol’un, Anayasası gereği siyasi nitelikte herhangi bir eylemde bulunmamak ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ne (İHEB) uymakla yükümlü olduğu hatırlatılarak, seyahat özgürlüğünün, İHEB ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde yer alan temel bir insan hakkı olduğu vurgulandı.
‘ERDOĞAN REJİMİ MUHALİFLERİN SINIR DIŞI EDİLMESİNİ SAĞLAMAK İSTİYOR’
Mektupta, Türkiye hükümetinin muhaliflerin sığındıkları ülkelerden sınırdışı edilmesini sağlamak ve seyahat özgürlüğünü engellemek için interpol veri tabanını mahkeme kararı olmaksızın kayıp ve çalıntı girişi yaptığı hatırlatılarak, “İnsan Hakları Evrensel Bildirisi Avrupa İnsan Hakları sözleşmesine en temel hakkı olan Seyahat özgürlüğü engellenemez. Türkiye’nin interpol veri tabanını kullanması askıya alınmalıdır.“ talebinde bulunuldu.
RED NOTİCE MONİTÖR DUYURDU
Interpol ile ilgili en son haberleri ve uzman analizlerini yayınlayan www.rednoticemonitor.com’da yer alan, İnterpol Genel Sekreteri Jürgen Stock’a gönderilen ve “Interpol, SLTD Veritabanının Türkiye tarafından kötüye kullanılmasını önlemek için harekete geçmeli” çağrısının yapıldığı mektup şöyle;
INTERPOL GENEL SEKRETERİNE AÇIK MEKTUP
INTERPOL, INTERPOL VERİTABANLARININ TÜRK YETKİLİLER TARAFINDAN İSTİSMARLARINI ORTADAN KALDIRARAK İNSAN HAKLARINI KORUMA KONUSUNDA DAHA SAĞLAM BİR YAKLAŞIM BULUNMALIDIR.
Sayın Genel Sekreter Stock,
Aşağıda imzası bulunan bizler, Türkiye’nin INTERPOL’ün Çalınan ve Kaybolan Seyahat Belgesi (SLTD) sistemini kötüye kullanmasından ve INTERPOL’ün bu tür kötüye kullanıma karşı korumalar uygulayarak insan hakları yükümlülüklerini yerine getirme becerisinden endişe duyuyoruz.
Türk Hükümeti’nin INTERPOL’ün SLTD veri tabanını resmi iade sürecini atlatmak ve INTERPOL’ün Bildirimler ve Yayılmalar üzerindeki kontrollerinden kaçınmak için kasıtlı olarak kötüye kullandığı yaygın olarak bildirilmektedir. Türk makamları, siyasi misillemelerle karşı karşıya kalacakları Türkiye’ye sınır dışı edilmelerini sağlamak amacıyla muhaliflerin pasaportlarını kayıp veya çalıntı olarak uygunsuz bir şekilde kaydederek veya iptal ederek veya geçersiz kılarak SLTD mekanizmasını kötüye kullanıyor.
Nordic Research Monitoring Network, Türkiye’nin Ulusal İstihbarat Teşkilatı’ndan sızan belgeleri yayınladı ve ülkenin, Türkiye’nin Kırmızı Bülten veri tabanına erişimine getirilen bir dizi kısıtlamayı aşmak için INTERPOL’ün SLTD sistemini kötüye kullandığını gösteriyor. [Ben]
INTERPOL, Anayasası gereği siyasi nitelikte herhangi bir eylemde bulunmamak ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ne (İHEB) uymakla yükümlüdür. Dolaşım özgürlüğü, İHEB ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde yer alan temel bir insan hakkıdır.
Türk Anayasa Mahkemesi, pasaportların Hükümet tarafından iptal edilmesinin veya geçersiz kılınmasının hukuka aykırı olduğuna, çünkü seyahat belgelerinin iptalinin yalnızca mahkeme kararıyla yapılması gerektiğine defalarca karar vermiştir. Kararlara rağmen, pasaportları anayasaya aykırı olarak iptal edildiği için 300 binden fazla Türk vatandaşının seyahat yasağı devam ediyor.
INTERPOL’ün SLTD veri tabanının mahkeme kararı olmaksızın bir pasaportun kaybolduğunu, çalındığını veya iptal edildiğini kaydetmek için herhangi bir şekilde kullanılması, INTERPOL Anayasası ve Kurallarını doğrudan ihlal edecektir. Aşağıda imzası bulunan bizler, acil bir öncelik olarak INTERPOL’ün SLTD veri tabanının kötüye kullanılmasını önlemek için önlemler almasını ve SLTD veri tabanındaki uyumlu olmayan tüm verileri derhal silmesini talep ediyoruz.
Avrupa Parlamentosu’nun İnsan Hakları Alt Komitesi tarafından yaptırılan 2019 tarihli bir araştırma, INTERPOL’ün RPD’nin 130 ve 131. Maddelerini uygulayarak NCB’leri Interpol kural ve düzenlemelerini yanlış uygulamalarından sorumlu tutmak için adımlar atması gerektiğini tavsiye etti. [ii] Bildirimler ve Yayılma Görev Gücü, birBildirimin uyumlu olup olmadığına karar vermek için NCB’lerden ek bilgi talep edebilir. INTERPOL’ü kötüye kullanımdan ve bireyleri insan hakları ihlallerinden korumak için SLTD veri tabanı için benzer bir inceleme mekanizmasının uygulanmasını tavsiye ediyoruz.
Ekte, Türkiye’nin INTERPOL’ün SLTD veri tabanını nasıl kötüye kullandığına dair ayrıntılı bir raporu ve bununla ilişkili riskleri ve insan hakları ihlallerini gösteren vaka çalışmalarını bulabilirsiniz. [iii]
Hareketler
1. INTERPOL’ün, Genel Kurul nihai bir karar verene kadar Türkiye’nin INTERPOL veritabanlarını kullanmasını askıya almasını talep ediyoruz. Bu yetki, KVKK’nın 130. maddesi uyarınca Genel Sekreterliğe verilmiştir.
2. INTERPOL’ün, daha fazla kontroller yapılana kadar Türkiye’nin SLTD veritabanını kullanmasını askıya almasını istiyoruz.
Tutuklanan Avukatlar Girişimi , Belçika
Patrick Breyer , Avrupa Parlamentosu Üyesi
Doktor Theodore Bromund ,
Küresel Magnitsky Adalet Kampanyası Başkanı William Browder
Nicola Canestrini , İtalyan insan hakları avukatı
Javier Cremades , Dünya Hukukçular Derneği Başkanı
Clare Daly , Avrupa Parlamentosu Üyesi
Rhys Davies , Birleşik Krallık Avukatı, Red Notice Monitor Editörü
Gunnar Ekeløve-Slydal , Norveç Helsinki Komitesi Genel Sekreter Yardımcısı
Michelle Estlund , ABD Savcısı
Enes Kanter Freedom , ABD
İnsan Hakları Vakfı , ABD
İnsan Hakları Savunucuları , Almanya
İtalyan İnsan Hakları Federasyonu (FIDU) , İtalya
Ben Keith , Birleşik Krallık Avukatı, Red Notice Monitor Editörü
Shaws KC’den Barones Kennedy , Birleşik Krallık Lordlar Kamarası Üyesi ve Uluslararası Barolar Birliği İnsan Hakları Enstitüsü Başkanı
Yuriy L. Nemets, Av. , ABD Avukatı
Dr Anna Oehmichen , Alman insan hakları avukatı
Profesör Laurent Pech , The Good Lobby, Belçika
Marie-Aimée Peyron , Başkan Yardımcısı Conseil National des Barreaux-Bâtonnier de Paris (2018-2019)
Roger Sahota , Birleşik Krallık Avukatı, Red Notice Monitor Editörü
İtalya İnsan Hakları Federasyonu Başkanı Profesör Antonio Stango
Eyalet İzleme , Birleşik Krallık
Norveç Helsinki Komitesi
Avrupa Parlamentosu üyesi Mick Wallace
Ali Yıldız , Brüksel merkezli insan hakları avukatı
[i] https://nordicmonitor.com/2021/08/turkey-set-a-plan-in-motion-to-manipulate-interpol-in-hunting-down-critics-opponents/ [ii] https:// www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/EXPO_STU(2019)603472
