Uluslararası Gazeteciler Federasyonu’nun (IFJ) bu ayın başlarında paylaştığı verilere göre, geçtiğimiz yıl dünya genelinde 104 gazeteci öldürüldü.
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından hazırlanan bir başka rapora göre ise bu rakam 54. Ancak RSF’nin metodolojisi yalnızca gazetecilerin mesleki faaliyetleriyle “doğrudan ilişkili” olduğu düşünülen cinayetleri içeriyor.
Her iki örgüt de Filistin’in gazeteciler için dünyadaki en ölümcül yer olduğunu ortaya koyuyor. IFJ tarafından bildirilen 104 cinayetin yarısından fazlası (55) Gazze’deki Filistinli medya çalışanlarıydı, altısı ise Lübnan’da öldürüldü.
IFJ’ye göre, İsrail ile Hamas arasındaki savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana Gazze’de en az 138 gazeteci hayatını kaybetti ve bu da ülkeyi “Irak, Filipinler ve Meksika’nın ardından modern gazetecilik tarihinin en tehlikeli ülkelerinden biri” haline getirdi.
Sınır Tanımayan Gazeteciler, Gazze’de işlenen cinayetleri “eşi benzeri görülmemiş bir katliam” olarak nitelendirdi.
İsrail herhangi bir gazeteciyi kasıtlı olarak hedef aldığını kesin bir dille reddediyor ancak Gazze’ye yönelik hava saldırılarında bazı gazetecileri öldürmüş olabileceğini kabul ediyor.
IFJ tarafından bildirilen toplam 104 cinayet, 1990’dan bu yana gazeteciler için en kanlı yıl olarak kabul edilen 2023’e göre küçük bir düşüş anlamına geliyor. 2023 yılında 129 gazeteci öldürülmüştü.
Dünyanın diğer bölgelerinde durum nasıl?
IFJ’ye göre Asya Pasifik, Orta Doğu’dan sonra gazeteciler için dünyanın en tehlikeli ikinci bölgesi.
Bölgede 2024 yılında 20 ölüm kaydedildi ve bunların yüzde 70’i güney Asya ülkeleri Pakistan, Bangladeş ve Hindistan’da gerçekleşti.
IFJ’ye göre, bölgede şiddet olaylarında 2023’e kıyasla artış yaşandı.
Afrika, beşi savaşın parçaladığı Sudan’da olmak üzere sekiz ölümle gazeteciler için en tehlikeli üçüncü bölge oldu.
Güney, orta ve kuzey Amerika’da öldürülen gazeteci sayısı son iki yılda keskin bir düşüş göstererek, 2022’de 30 iken 2023’te altıya geriledi. 2024’te de altı olarak kaldı.
Gazetecilik icra etmek için dünyanın en ölümcül yerlerinden biri olarak kabul edilen Meksika’da, özellikle uyuşturucu kaçakçılığı konusunda haber yaptıkları için gazetecilere yönelik “tehdit, gözdağı, adam kaçırma ve cinayetler” devam ediyor.
Parmaklıklar ardındaki gazetecilerin sayısı artıyor
IFJ’nin 10 Aralık tarihli tahminlerine göre, dünya genelinde 520 gazeteci cezaevinde bulunuyor: bu sayı 2023 (427) ve 2022 (375) yıllarına kıyasla oldukça fazla.
Hong Kong dahil olmak üzere Çin, parmaklıklar ardındaki gazetecilerin çoğunu oluştururken, onu İsrail ve Myanmar takip ediyor.
IFJ, rakamların bağımsız basının ne kadar “kırılgan” olduğunu ve gazetecilik mesleğinin ne kadar “riskli ve tehlikeli” hale geldiğini gösterdiğini belirtiyor.
