Türkiye’nin İdlib ve Libya’da yürüttüğü operasyonlar ve yaşanan can kayıpları ile birlikte ülkede haber alma hakkına ve gazetecilere yönelik baskı ve soruşturmalar artış gösterdi.
Sosyal medya kısıtlamaları, site engellemeleri ile birlikte son bir haftada en az 25 gazeteci hakkında soruşturma başlatıldı veya gözaltına alındı, 4 gazeteci ise çıkarıldıkları mahkemeler tarafından tutuklandı.
28 Şubat tarihinde İdlib’de 33 askerin hava saldırısı sonucu hayatını kaybetmesinin ardından sosyal medyaya yönelik engellemeler yaşanırken, Oda TV’ye yönelik BTK tarafından erişim engeli kararı alındı. İdlib’de yaşanan can kayıpları ve gelişmeler ardından Türkiye’nin mültecilerin geçişlerini engellemeyeceğini açıklaması ile birlikte Edirne’de gelişmeleri takip eden gazeteciler gözaltına alındı. Ayrıca Libya’da yaşandığı belirtilen can kayıplarını haberleştiren gazeteciler de haklarında başlatılan soruşturmalar nedeniyle gözaltına alındı ve tutuklandı.
Bilgiye erişim kısıtlandı
İdlib’de yaşanan çatışmalar Rusya’da Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan ile Rusya Lideri Putin arasında gerçekleşen görüşme sonrası açıklanan mutabakat ile azalırken, bu süreçte yaşanan en büyük can kaybı 28 Şubat’ta ortaya çıktı. 28 Şubat Perşembe akşamı İdlib kırsalında gerçekleştirilen hava saldırısı sonucu 33 askerin hayatını kaybettiğine dair bilgiler ilk olarak sosyal medyadan yayılmaya başladı. Can kayıplarına ilişkin resmi açıklamanın hemen öncesinde Türkiye’de ise Türkiye’de özellikle Twitter, Facebbok ve Youtube gibi sitelere ve mesajlaşma uygulaması Whatsapp’a erişim kısıtlandı. Bilgiye ulaşımı zorlaştıran bu uygulama 29 Şubat Cuma günü akşam saatlerine kadar devam etti.
İnternet erişiminde kısıtlamaların devam ettiği saatlerde ise çeşitli illerin savcılıkları da yaptıkları açıklamalarla sosyal medya paylaşımları hakkında soruşturmalar başlatıldığını duyurdu.
Sputnik gözaltıları ve Dursunoğlu’na tutuklama
İdlib yaşananlar ile birlikte Türkiye ile Rusya arasında siyasi alanda yaşanan gerilimden gazeteciler de etkilendi. Rusya merkezli Sputnik Haber Ajansı’nın İngilizce servisinde yayınlanan Hatay konulu bir haber ardından Sputnik Ankara bürosunda çalışan üç gazetecinin evlerine kimliği belirsiz kişilerce saldırılar düzenlendi. 1 Mart tarihinde evlerine yönelik saldırılar ardından gittikleri karakolda gözaltına alınan üç gazeteci daha sonra serbest bırakıldı. 1 Mart tarihinde Sputnik’in İstanbul’da bulunan bürosuna düzenlenen polis baskını ardından da Sputnik Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Mahir Boztepe de gözaltına alındı. Boztepe de ifade vermesinin ardından serbest bırakıldı.
Yakın Doğu Haber sitesi genel yayın Yönetmeni Alptekin Dursunoğlu da 29 Şubat günü sosyal medya paylaşımları gerekçesi ile gözaltına alındı. Dursunoğlu 1 Mart tarihinde çıkarıldığı mahkemede sosyal medya paylaşımları gerekçesi ile tutuklandı.
Sınırda gazetecilere gözaltı
28 Şubat akşamı İdlib’de yaşanan can kayıpları ardından Türkiye’nin ülkede bulunan mültecilerin Avrupa’ya geçişlerinin engellemeyeceği ilan edildi. Haberin duyulması ile birlikte mültecilerin sınıra yürüyüşü gece saatlerinde başladı. 29 Şubat tarihinde ise sınırda yaşana gelişmeleri takip etmek üzere gazeteciler Türkiye-Yunanistan sınırının bulunduğu Edirne’ye gitti. Edirne’de mültecilerin durumunu takip eden ve aralarında Mezopotamya Ajansı muhabirleri İdris Sayılğan ile Naci Kaya, Rudaw Türkçe muhabiri Ravin Sterk Yıldız, kameraman Mehmet Şirin, Nar Photos’dan Tolga Sezgin, EPA’dan Sedat Suna’nın da bulunduğu en az 9 gazeteci gözaltına alındı.
Gözaltına alınan isimlerden olan Mezopotamya Ajansı muhabiri Naci Kaya tutuklanmasının ardından yapılan itiraz ile serbest bırakıldı. Öte yanda yedi gün boyunca gözaltında tutulan ve yasak bölgede çekim yaptığı gerekçesi ile gözaltına alınan Rudaw muhabiri Ravin Sterk Yıldız ise sosyal medya paylaşımları gerekçesi ile tutuklandı.
‘MİT haberi’ soruşturma ve tutuklamaları
Türkiye’nin İdlib dışında sınır ötesinde operasyon yürüttüğü bir diğer ülke olan Libya’ya dair haberler yapan ve bu haberleri yayınlayan gazeteciler de soruşturmaların hedefindeydi.
Türkiye’nin Libya’da yürüttüğü operasyonlar sırasında MİT mensubu olduğu belirtilen bir albayın hayatını kaybettiğine dair bilgileri haberleştiren Odatv Haber Müdürü Barış Terkoğlu ve muhabir Hülya Kılınç evlerine düzenlenen polis baskını ile gözaltına alındı ve tutuklandı.
Terkoğlu’nun tutuklanmasının ardından Odatv Genel Yayın Yönetmeni Barış Pehlivan da savcılık tarafından ifadeye çağrıldı. Tutuklama talebi ile mahkemeye sevk edilen Pehlivan hakkında da tutuklama kararı verildi.
Pehlivan ile aynı gün içinde savcılık tarafından ifadeye çağrılan gazeteci ve Yeniçağ yazarı Murat Ağırel de savcılık ifadesinin ardından tutuklanma talebiyle mahkemeye sevk edildi. Mahkeme Ağırel’in adli kontrol şartıyla serbest bırakılmasına karar verdi.
Öte yandan MİT konulu haberlere gazetede yer verdikleri gerekçesi ile ifadeye çağrılan Yeni Yaşam gazetesi Yayın Yönetmeni Ferhat Çelik, Yazı İşleri Müdürü Aydın Keser ile gazete çalışanı Semiha Alankuş da savcılıkta ifade verdi. Savcılık, Çelik ve Keser’i tutuklama talebi ile mahkemeye sevk etti. Gazete çalışanı Alankuş ise savcılık tarafından serbest bırakıldı.
Tutuklanma talebi ile mahkemeye sevk edilen Çelik ve Keser de adli kontrol şartı ile serbest bırakıldı.
Gazeteciler hakkında yurtdışına çıkış yasağı uygulanması ve karakola giderek imza verme kararı uygulanmasına hükmedildi.
Türkiye’de böylelikle yedi günde en 25 gazeteci gözaltına alınırken, 5 gazeteci hakkında tutuklama kararı verildi. Tutuklanan gazetecilerden Mezopotamya Ajansı muhabiri Naci Kaya’nın avukatlarının itirazı üzerine tahliye edilmesi ile tutuklanan gazeteci sayısı 4’e indi.
