Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde bebek ölümleri binde 3’lerdeyken, ülkemizde binde 9’un üzerinde. Aynı şekilde 5 yaş altı çocuk ölümlerinde de benzer tablonun olduğunu ve bu durumun nedenlerini öğrenmek için Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın yanıtlaması istemiyle TBMM’ne soru önergesi veren CHP Bursa Milletvekili Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Pala, soru önergesine yanıt alamadığını söyledi. Koca, özellikle sosyoekonomik düzeyin bu ölümlerde etkili olabileceği belirterek “Şu bir gerçek ki yoksulların çocukları daha çok ölüyor” dedi.
TÜİK’in son açıkladığı verilerde bebek ölüm hızı, 2022 yılında binde 9,2 oldu. Doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme olasılığını ifade eden beş yaş altı ölüm hızı ise binde 11,2 olarak kaydedildi. Sağlıktaki eşitsizliklerin, insanların sağlığını olumsuz etkilediğini belirten Prof. Pala, bebek ile çocuk ölüm hızlarını sosyal sınıflar ve il bazında Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya sorduğunu, ancak soru önergesine yanıt alamadığını söyledi.
İLLER ARASI FARKLILIK
Prof. Pala, Türkiye’de sağlıkta eşitsizliklerle ilgili ciddi problemler olduğunu ve bu durumun insanların sağlığını olumsuz etkilediğini vurgulayarak “Türkiye’de başta bebek ölüm hızı ve 5 yaş altı çocuk ölüm hızı olmak üzere sağlık göstergeleri incelendiğinde iller ve sosyal sınıflar arasında sağlıkta büyük eşitsizlikler söz konusudur” dedi. Pala, şöyle devam etti: “Bazı illerde, dünyaya bir yıl içinde gözünü açan her bin bebekten 5’inden daha az hayatını kaybeden bebek varken, bazı illerde bu binde 16 düzeyine kadar çıkıyor. Dolayısıyla her bin bebek içerisinde 10’dan fazla bebek bazı ilerde daha fazla hayatını kaybediyor. 5 yaş altı çocuk ölümlerinde de benzer bir durum var. Dolayısıyla Bakanlığa hem illler arasındaki hem de sosyal sınıflar arasındaki farklılığı sorduk; çünkü Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması sonuçlarına göre, yüzde 20’lik en düşük sosyal ekonomik düzeydeki hanelerde doğan bebeklerin bir yaşını görmeden ölme hızları, yüzde 20’lik en yüksek ailelerle kıyaslandığında çok daha yüksek. Sağlık Bakanlığı’na bunların nedenlerini sorduk ancak yanıt alamadık. Takipçisi olacağız.”
SORUMLULUK BAKANLIĞIN
Ölen her bebeğin sorumluluğunun Sağlık Bakanlığı’nda olduğunu kaydeden Pala “Bebek ölümleri AB ülkelerinde binde 3 civarında. Türkiye’de halen binde 9’un üstünde olmasının nedenlerini ortaya koyarak bebek ve çocuk ölümlerini engellememiz gerektiği kanısıydayım. Örneğin TÜİK verilerine göre, 2022 yılında Çanakkale’de dünyaya gözlerini açan her bin bebekten yalnızca 4,1’i bir yıl içerisinde yaşamını yitirmişken, Siirt’te her bin bebekten 16,8’i yaşamını yitirmiştir. Yoksulların çocukları daha fazla ölüyor. Çanakkale’de bebek ölümleri çok düşük ama Çanakkale’nin kendi içerisindeki sosyal sınıflarına baktığımızda en düşük sosyal ekonomik düzey ile en yüksek sosyal ekonomik düzey arasındaki bebek ölümümüz acaba farklı mı değil mi? Aynı şey Siirt ya da Urfa, ya da Gaziantep için de sorulabilir. Bakanlığın bebek ölümlerine yol açan etmenleri ne kadar inceleyip incelemediğini öğrenmek istiyoruz. Hangi nedenlerle bu bebeklerimiz hayatını kaybediyor” diye konuştu.
***
EYLEM PLANI VAR MI?
Pala, Bakan Koca’nın yanıtlaması istemiyle özetle şu soruları yöneltti:
• Türkiye’de bebek ölüm hızı en son on yılda yüzde 20’lik hane halkı refah düzeyine göre sosyal sınıflar arasında nasıl bir değişim göstermiştir?
• 2022 yılında sosyal sınıflar arasında il bazında bebek ölüm hızı değerleri nedir?
• Benzer biçimde 2022 yılında 5 yaş altındaki çocuk ölüm hızının hane halkı refah düzeyine göre il bazında dağılımı nedir?
• Ülkemizde TÜİK verilerine göre, bebek ölüm hızının 2022 yılında binde 9,2’dir ve binde 3,4 olan AB ortalamasına göre çok yüksektir. Bakanlığınızın bebek ölüm hızını azaltmak amacıyla bu konuda herhangi bir çalışması veya planlaması bulunmakta mıdır?
• Türkiye’de iller arasında bebek ölüm hızında önemli farklılıklar söz konusudur. Örneğin TÜİK verilerine göre, 2022 yılında Çanakkale’de dünyaya gözlerini açan her bin bebekten yalnızca 4,1’i bir yıl içerisinde yaşamını yitirmişken, Siirt’te her bin bebekten 16,8’i yaşamını yitirmiştir. Bakanlığınızın bebek ölüm hızının yüksek olduğu illerdeki bebek ölümlerini azaltmak için herhangi bir eylem planı var mıdır? Varsa nelerdir?
