ABD merkezli demokrasi, insan hakları ve siyasi özgürlüklerin teşvik edilmesini amaçlayan düşünce kuruluşu Freedom House (Özgürlük Evi) “Dünyada Özgürlükler 2020” raporunu açıkladı.
Rapora göre Türkiye, son 10 yılda dünya genelinde özgürlüklerin en çok gerilediği ikinci ülke oldu.
ÖZGÜR ÜLKELERİN SAYISI YÜZDE 3 AZALDI
“Demokrasi İçin Lideri Olmayan Bir Mücadele” başlıklı raporda 195 ülke ve 15 bölge değerlendirildi. Raporda 83 ülke “Özgür”, 63 ülke “Kısmen Özgür”, 49 ülke ise “Özgür Olmayan” kategorilerinde sınıflandırıldı. Rapora göre, son 10 yılda özgür ülkelerin sayısı yüzde üç oranında azaldı. Kısmen özgür ülkeler yüzde 2, özgür olmayanlar yüzde 1 arttı.
TÜRKİYE EN ÇOK GERİLEYEN İKİNCİ ÜLKE
Amerika’nın Sesi’nin haberine göre, Türkiye, geçen yıl olduğu gibi gibi bu yıl da “Özgür Olmayan Ülkeler” kategorisinde yer aldı. 49 ülke arasında en kötü durumda olan 10 ülke Tacikistan, Libya, Somali, Suudi Arabistan, Ekvador Ginesi, Kuzey Kore, Türkmenistan, Güney Sudan, Eritre ve son olarak Suriye sayıldı. Türkiye son 10 yılda dünya genelinde özgürlüklerin en çok gerilediği ikinci ülke oldu. 10 yılda 31 puan gerileyen Türkiye’nin önündeyse 32 puan kayıpla Orta Afrika ülkesi Burundi yer aldı.
YEREL SEÇİM OLUMLU KARŞILANDI
Raporun Avrupa kısmında değerlendirilen Türkiye için son yerel seçim sonuçları, liberal demokrasi adına gelişme olasılığı olarak tanımlandı. Raporda, “Türkiye’deki seçmenler Ankara ve İstanbul belediye başkanlıklarında Adalet ve Kalkınma Partisi’ni yerinden etti” denildi.
2020’de yakından izlenecek 10 ülke arasında yer alan Türkiye için “Belediye seçimleri, zafer kazanan muhalefet için dönüm noktası olsa da temel insan haklarında kısıtlamalar sürdü. Suriye’nin kuzeyinde devletin düzenlediği harekata karşı seslerini yükseltenlere baskı uygulandı” ifadeleri kullanıldı.
Raporda, ABD’nin Suriye’nin kuzeyinden çekilmesiyle oluşan boşluğu Rusya ve Türkiye’nin doldurmasıyla, bölgedeki Kürt nüfusa karşı yeni bir kötü muamele dalgasının yayıldığı ve IŞİD’le mücadelenin tehlikeye girdiği de savunuldu. Suriye’nin peşi sıra Libya’da karmaşıklaşan çatışmalarda Rusya ve Türkiye’nin rollerine de raporda dikkat çekildi.
TRUMP YÖNETİMİNE ELEŞTİRİ
Raporda özgür ülkeler arasında olan ABD son 10 yılda 8 puan kaybetti ve Slovakya, Letonya ve Slovenya gibi ülkelerin de gerisine düştü.
ABD’ye sert eleştirilerin getirildiği raporda “Trump yönetimi demokrasi ve insan hakları ilkelerine dayalı bir dış politikaya sürekli bağlılık göstermekte başarısız oldu. Başkan Venezuela ve İran gibi ABD düşmanı ülkelerdeki otoriter suistimalleri açıkça kınasa da Türkiye ve Mısır gibi geleneksel güvenlik ortaklarının açık hak ihlallerini mazur gördü” ifadeleri kullanıldı.
Freedom House, Trump’ın diplomatik desteklerini kazanmak için Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ve Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un gibi otoriter liderleri hoş gördüğünü de yazdı. ABD’nin mültecilere ve sığınmacılara adil ve eşit muamelede gerilediğini de belirten Freedom House, Başkan Trump’ın azil sürecinde Beyaz Saray’ın eski ve hali hazırdaki çalışanlarına tüm Kongre celplerini reddetme emri vermesinin, Amerikan demokrasisini tehdit ettiğini belirtti.
ÖZGÜRLÜKLER 14 YILDIR DÜŞÜŞTE
Freedom House’un özgürlük raporuna göre 2019 yılı, tüm dünyada özgürlüklerin art arda giderek gerilediği 14’üncü yıl oldu. Rapora göre 2019’da 64 ülkede halkların siyasi hakları ve sivil özgürlüklerinde gerileme yaşandı; bu alanlarda sadece 37 ülkede ilerleme kaydedildi. 2018’de ilerleme kaydedilen ülke sayısı 50’ydi.
2019’un en fazla kayıpları da en büyük kazanımları da Afrika ülkelerinde kaydedildi. Sudan, Madagaskar ve Etiyopya, en çok demokratik kazanımı elde ederken, Benin, Mozambik ve Tanzanya ise seçimlerdeki yolsuzluklar ve devletlerin baskı politikaları nedeniyle en fazla gerileyen ülkeler oldu.
