Türkiye’yi sarsan Maraş merkezli 7.7 ve 7.6 depremlerde can kaybı artarken, on binlerce ev yıkıldı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un açıkladığı rakamlara göre 927 bin binada inceleme tamamlandı. Bu binalardan 118 bini yıkık, acil yıkılacak ya da ağır hasarlı durumda. Türkiye Barolar Birliği, milyonlarca kişiyi etkileyen depremle ilgili yurttaşlara hak arama yolunu gösteren bir rehber hazırladı.
Independent Türkçe’den Mehmet Altunkılıç’ın haberine göre rehberdeki önemli başlıklar şöyle:
Ceza hukuku
Müteahhitlerin, mühendislerin, yapı denetçilerin, binalara ruhsat, yapı kullanma belgesi veren görevli ve yetkililerin, her aşamada denetim görevini yerine getirmeyen ilgili belediye, bakanlık yetkililerinin uygulanması gereken mevzuata ve kriterlere uymak zorunda olduğu ve denetimlerin yeteri kadar yapılmamasının tespiti hâlinde cezai sorumluluğu söz konusu olabileceği belirtildi.
Enkaz kaldırılmadan önce binalardan bilirkişi eşliğinde beton, demir, kolon, kiriş numunelerinin alınması, hasarlı binaların fotoğraflanması, videoya alınması, uydudan yapıyı bulup koordinat, adres, tarih eklenerek fotoğrafların arşivlenmesi gerektiği vurgulanarak aksi durumda delillerin yok olabileceği bildirildi.
“Ölüm meydana gelmişse, ölenin ya da yaralananın eşi, çocukları, eğer bunlar yoksa yakınları, suçun işlendiği yerin cumhuriyet başsavcılığına, başka bir il/ilçeye gitmeleri halinde bulundukları yer il/ilçe başsavcılığına şikayet dilekçesi vermelidir” denildi.
Tazminat davaları
Depremzedeler tazminat davalarını kimlere açabilecek?
Rehberde, depremde ölüm, yaralanma gerçekleşmesi halinde ölenlerin mirasçılarının maddi ve manevi tazminat isteme hakkına dair de açıklamalarda bulunuldu.
Yapının imar kurallarına ve bilimsel kurallara aykırı biçimde yapılması ve zarar görmesi halinde eserin “ayıplı” olduğu sonucuna varılabileceği, eğer binada oturan veya işyeri sahibi kişilerin, yapının taşıyıcı kısımlarına zarar vermesinin “müterafik (birlikte) kusur” sayılacağı, yapının kötü yapımıyla zarar arasındaki nedensellik bağının kesileceği ve bu durumda sorumluluk doğmayacağı vurgulandı. Nedensellik bağının kesilmediği sonucuna varılması halinde ancak tazminata hükmedilebileceği belirtildi.
Enkaz altında kalan kişilerin kurtarılması konusundaki faaliyetlerin idarenin sorumluluğunda olduğu belirtilerek, “Zamanında, bilimsel ve teknik kurallara uygun biçimde yerine getirilmemesi sebebiyle gerçekleşen ölüm ve yaralanma durumlarında zarar gören kişilerin de maddi ve manevi tazminat isteme hakkına sahip oldukları” açıklandı.
Kiracı – mülk sahibi
Depremde zarar görenin kiracı olması halinde “kira sözleşmesine dayanarak kiraya veren kişiye karşı tazminat davası açabilir” denildi.
Zarar gören konut veya işyerini satın alanların “Satış sözleşmesine dayanarak satın aldığı kişiye karşı ya da eser sözleşmesine dayanarak yükleniciye (müteahhit) karşı tazminat davası açabilir” vurgusuna yer verildi.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Binası yıkılan kişinin konut veya işyeri sahibi olması durumunda Yapı Denetimi Hakkında Kanun gereğince yapı denetim kuruluşları, denetçi mimar ve mühendisler, proje müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı yüklenicisine karşı tazminat davası açabileceği duyuruldu.
Borçlanmalar nasıl ödenecek?
Depremde evleri, işyerleri yıkılan veya hasar gören afetzedelere verilecek destekler de TBB’nin hukuk rehberinde geniş yer buldu.
Söz konusu desteğin “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunu”n 29. maddesine göre yapılacağı belirtildi.
Yıkılan, ağır hasara uğrayan veya uğraması muhtemel binaların imar planları gereğince kamulaştırılmasında zorunluluk bulunan yerlerdeki binalarda oturan ailelere “hak sahibi” olmaları şartıyla konut yaptırılacağı, kredi verileceği veya evini kendisi yaptıracak olanlara yardım edileceği dile getirildi.
Afete uğramasıyla ekonomik ve sosyal hayatı kesintiye uğratan dükkan ve fırın gibi binalar için de sahiplerine, borçlandırma hükümleri dairesinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenecek esaslara göre inşaat kredisi verileceği aktarıldı.
Hukuk rehberine ulaşmak için TIKLAYIN
