İzmir’de iki vatandaş ile bekçiler arasındaki kimlik tartışması yargıya taşındı.
İzmir 35. Asliye Mahkemesi, bekçilerin kimlik sorma yetkisinin olmadığına karar verdi. Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) ise yönetmeliğe dayanarak, ‘bekçilerin şüpheli kişilere kimlik sorma yetkisi olduğunu’ savundu.
Peki, bir kişinin ‘şüpheli’ olup olmadığına kim ve neye göre karar verecek? ‘Bekçilerin görevleri Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nunda düzenleniyor ve 3. maddeye göre kimlik sorma yetkileri yok. Kanunda bu yetki yok, EGG ise ‘yönetmelikte var’ diyor. EGM’nin atıf yaptığı yönetmelikte ‘hüviyetini araştırır’ diyor. Muğlak bir ifade! Tartışma devan ederken, roplumsal bir sorun haline gelen bekçilerin sayıları ise hızla artıyor. 2017 yılında sayıları 4 bin 500 civarındaydı. Bugün ise 21 bini aştı! AKP rejimi, bekçi sayını kısa vadede 30 bine çıkarmayı hedefliyor. Muhalefet ise yeni nesil bekçilerin AKP’nin milis gücü olduğunu savunuyor.
‘Huzuru tesis etme’ vaadiyle 3 yıl önce yeniden uygulamaya alınan bekçilik müessesesi, tam anlamıyla toplumsal bir sorun haline geldi. Bekçilik, AKP rejimi tarafından 2008 yılında ‘artık ihtiyaç kalmadığı’ gerekçesiyle kaldırılmıştı. O tarihte hizmeti sürdüren 8 bin 152 bekçi ise polis yapıldı. Tartışmalı 15 Temmuz’dan sonra AKP rejimi 14 Ağustos 2017’de bekçilik sistemini yeniden hayata geçirdi. Kasım 2017’de bekçi sayısı bizzat İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafından 4 bin 537 olarak açıklandı. Bugün bekçi sayısı 21 bin 349!
MAHKEME: KİMLİK SORAMAZ!
Yeni nesil bekçiler, rejimin bekçiliğini yapmakla suçlanıyor. Özel Harekat’tan eğitim alan ve kimlik bunalımı yaşayan rejimin bekçileri, önüne gelene kimlik soruyor, göstermeyenleri darp ediyor ve kendisini ‘polis’ gibi görerek önüne gelene tehditler savuruyor. Bekçi terörünün bir örneği geçtiğimiz yıl İzmir’de yaşanmış ve olay yargıya taşınmıştı. İzmir 35. Asliye Ceza Mahkemesi, iki gencin sanık, iki bekçinin ise şikayetçi olduğu davada ‘beraat’ kararı verdi. Mahkemenin gerekçeli kararında ‘bekçilerin kimlik sorma yetkisi olmadığı’ belirtildi. Çarşı ve Mahalle Bekçileri Hakkındaki Kanunu’nun 3. maddesinde bekçilerin görevlerinin yazıldığı hatırlatıldı: “Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu’nun polise verdiği kimlik sorma (…) gibi yetkiler çarşı ve mahalle bekçileri için verilmemiştir. Yani böyle bir yetkileri yoktur.”
EGM: KİMLİK SORABİLİR
Mahkemenin kararı üzerine Emniyet Genel Müdürlüğü, yazılı bir açıklama yaptı. ‘Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin Vazifeleri İle İlgili Olarak Riayet Etmeleri Gereken Hususları Gösterir Yönetmeliğin 16’ncı maddesindeki ‘Bekçiler bölgeleri içinde dolaşan şüpheli şahısları takip eder ve hüviyetlerini araştırırlar’ hükmüne göre Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin kişilere kimlik sorma yetkileri mevcuttur.” denildi. Yönetmelikte ‘hüviyetlerini araştırır’ diyor. Yani aslında burada da kesin bir ifadeyle ‘kimlik sorma yetkisi’ verilmiyor. Ayrıca, bir kişinin şüpheli olup olmadığını kim ve nasıl karar verecek?
BEKÇİLER: HUZURSUZLUK KAYNAĞI
Bekçilik sistemi ilk gündeme geldiğinde de tartışılmıştı. Özellikle muhalefet, iktidarın söz konusu sistemi ‘siyasi’ amaçları için kullanacağı endişesini yükses sesle dile getirmişti. CHP Ankara Milletvekili hukukçu Ali Haydar Hakverdi, söz konusu dönemde yaptığı açıklamada, ‘bekçilik’ sistemini direkt bireysel yaşama müdahale olarak yorumladıklarını belirtmişti.
REJİMİN İSTİHBARAT AĞI
İstanbul Barosu’nun eski başkanlarından hukukçu Prof. Dr. Yücel Sayman bekçilik müessesiyle ilgili olarak şunları söylüyor: “Bence daha çok istihbarat ağı kurma peşinde olunacaktır. Bekçiler insanlar hakkında bilgi depolamaya yarayan araçlar haline gelecektir. Siyasi iktidar bir mahallede yapmak istediklerini, örgütlenme gücü olan otoriteler kullanarak yapabilir. Bekçi de bunlardan birisi.”
Yazılı yetmez, sözlü mülakat şart!
Bekçi olabilmek için başvurular Polis Akademisi’nin https:/pa.edu.tr internet adresi üzerinden e-Devlet kapısı şifresi ile giriş yaparak gerçekleştiriliyor. Şartlar ise genel olarak şöyle: En az 1,67 cm boyunda olmak. En az lise veya dengi okul mezunu olmak. Askerliğini yapmış olmak. TC vatandaşı olmak. Bulunduğu mahallede en az bir yıldır ikamet ediyor olmak. 31 yaşından küçük olmak. Memuriyete engel bir halinin bulunmaması. Adaylar Çarşı ve Mahalle Bekçiliği sınavına girmeden önce müracaatı alındıktan sonra ön sağlık komisyonu tarafından ön sağlık kontrolünden geçiriliyor. Çarşı ve Mahalle Bekçiliği giriş sınavı, yazılı sınav, fiziki yeterlilik sınavı ve sözlü sınavı şeklinde yapılıyor.
KAYNAK: Tr724
