Avrupa Konseyi raporuna göre 2022’de adalete Avrupa’da kişi başına ortalama 85,4 avro (yaklaşık 3 bin 168 lira) harcanırken Türkiye adalete kişi başı 15 avro (yaklaşık 559 lira) harcandı.
DW Türkçe‘nin aktardığına göre Avrupa Konseyi’ne bağlı ‘Adaletin Etkinliği İçin Avrupa Komisyonu’ (CEPEJ), Avrupa ülkelerinin adli sistemlerine ilişkin periyodik değerlendirme raporunu bugün Strasbourg’da yayınladı.
Rapor göre Avrupa ülkeleri 2022’de adli sistemler için kişi başına ortalama 85,4 avro harcadı. Kişi başına ortalama harcama 2014’te 59,1 avroyken, 2020’de 78,09’a yükselmişti.
Rapordan öne çıkan bulgular şunlar:
- Gelir düzeyi yüksek ülkeler, diğer ülkelere göre adli sistemlerine daha fazla para ayırıyor.
- Adalet için kişi başına en fazla pay ayıran ülkelerin başında 245,6 avroyla İsviçre, 217,4 avroyla Monako ve 193 avroyla Lüksemburg var.
- Adalete en az kaynak ayıranlarsa 14,5 avroyla Gürcistan, 15,6 avroyla Türkiye ve 15,8 avroyla Arnavutluk oldu.
- Avrupa, adalete ayrılan bütçenin üçte ikisini mahkemeler, yüzde 25’ini savcılıklar, kalanınıysa adli yardım için harcıyor. Avrupa’da 2022’de adli yardıma kişi başına ortalama 10 avro harcandı.
- Türkiye aynı dönemde adli yardıma kişi başına 1,15 avro harcadı. Adli yardıma en fazla pay ayıran ülkelerse kişi başına 59,35 avroyla Britanya, Galler ve Kuzey İrlanda oldu.
- Avrupa’da 2022 sonunda 100 bin kişiye ortalama 22 hakim düştü. Türkiye’de 2012’de 10,7 ve 2018’teyse 15,6 olarak kaydedilen bu oran, 2022’de 17,4 olarak tespit edildi. Raporda hakim sayısındaki farklılıklar her ülkenin kendine has yargı sistemine sahip olmasıyla açıklandı.
- Avrupa’da 100 bin kişiye düşen savcı sayısıysa 12,2. Türkiye’de 2012’de 5,8 olarak hesaplanan bu oran 2022’de 8,7 oldu.
- Türkiye’de 2012’de sadece yüzde 7 olan kadın mahkeme başkanı oranı 2022’de yüzde 15’e yükseldi.
- 2022 sonu itibarıyla 12 Avrupa ülkesinde kadın avukat sayısı çoğunlukta. Türkiye’de 100 bin kişiye yaklaşık 205 avukat düşüyor. Kadınların bu meslek içindeki oranı yüzde 47.
- Türkiye’de birinci derece mahkemelerde bakılan hukuk ve ticaret davalarında 2020’de 513 gün olan dava görülme süresi 2022’de 397’ye geriledi. 2020’de 230 gün olan idari dava görülme süresi 167’ye düşerken, 2020’de 387 gün olan ceza davası görülme süresi 2022’de 264 güne geriledi. Dava sürelerinin kısalmasında dijitalleşmenin ve yeni teknolojilere yatırımın etkisi olduğu ileri sürüldü.