AKP ve MHP ısrarla “olmayacak” dese de muhalefet erken seçim olasılığını gün aşırı dillendiriyor. Peki meclis aritmetiği ne durumda, erken seçimin şartları neler?
Türkiye, tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden biriyle boğuşuyor. Enflasyon yüzde 36,08’le son 20 yılın en yüksek seviyesine çıkarken, başta akaryakıt olmak üzere, elektrik, doğalgaz ve gıda ürünlerine de neredeyse günlük zamlar geliyor.
Vatandaş enflasyon ve hayat pahalılığı altında ezilirken, muhalefet partileri sık sık erken seçimi dillendirip, Türkiye’nin bu ekonomik darboğazdan ancak bu şekilde çıkacağını belirtiyor. Cumhur İttifakı ortakları AKP ve MHP ise ısrarla “erken seçim olmayacağını” belirtiyor. Son genel seçimler 24 Haziran 2018’de yapıldı. Erken seçime gidilmemesi durumunda seçimler Haziran 2023’te yapılacak. Peki Türkiye’de erken seçimin şartları neler, Meclis aritmetiği ne diyor?
CUMHUR İTTİFAKI’NIN MİLLETVEKİLİ SAYISI KAÇ?
Cumhurbaşkanlığı hükümet Sistemi’nde erken seçime gitmek için Cumhurbaşkanının kararı veya Meclis’in beşte üç çoğunluğu gerekiyor. TBMM’de erken seçim kararı almak için en az 360 milletvekilinin onay vermesi şart. Meclis’in mevcut sandalye dağılımı hiçbir partiye bu imkânı vermiyor. İktidar bloğunu oluşturan Cumhur ittifakının ortakları AKP, MHP ve BBP’nin milletvekili sayısı da bu rakama ulaşmıyor. AKP’nin 286, MHP’nin ise 48, BBP’nin ise 1 milletvekili bulunuyor. Üç partinin toplam vekil sayısı 335’te kalıyor.
HANGİ PARTİNİN KAÇ MİLLETVEKİLİ VAR?
Muhalefet partilerinden CHP’nin TBMM’deki milletvekili sayısı 135, HDP’nin 56, İYİ Parti’nin 36, TİP’in 4, Memleket Partisi’nin 3, Demokrat Parti’nin 2, Zafer Partisi’nin 2, DEVA Partisi’nin 1, DBP’nin 1, Saadet Partisi’nin 1, Yenilik Partisi’nin 1 milletvekili bulunurken, 5 milletvekili de Bağımsız olarak görev yapıyor. Meclis’te toplam 582 milletvekili bulunuyor. Yeni sistemde 600 milletvekili TBMM’ye girmeye hak kazanıyor.
Meclis’te temsilcisi bulunan partilerden CHP, HDP, İYİ Parti, Saadet Partisi, DEVA Partisi ve Demokrat Parti erken seçim istiyor.
MECLİS ALMAZSA ERDOĞAN ERKEN SEÇİM KARARI ALABİLİR AMA ADAYLIĞI TARTIŞMALI
Meclis’ten erken seçim kararı çıkması için Cumhur İttifakı’nın muhalefet partilerinden destek bulması şart. Bunun mümkün olmadığı düşünüldüğünde geriye tek seçenek kalıyor, o da Cumhurbaşkanının erken seçim kararı alması. Erdoğan’ın erken seçim kararı alması durumunda ise kendisinin 3. kez aday olamayacağı senaryosu da muhalefet tarafından dile getiriliyor.
ERDOĞAN VE BAHÇELİ “ERKEN SEÇİM YOK” DİYOR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 10 Ocak 2022’de katıldığı bir yayında, “Bizim seçimimiz 2023 Haziran’dır. Bizim bundan sapmamız söz konusu değildir” ifadelerini kullandı. MHP lideri Devlet Bahçeli ise 8 Ocak’ta partisinin Siyaset ve Liderlik Okulunun eğitim faaliyetlerini tamamlaması dolayısıyla, düzenlenen 16. dönem sertifika töreninde, “Sandık diyorsanız 2023 Haziran ayını bekleyeceksiniz” dedi.
ÖZDAĞ: ZAMANINDA SEÇİMDE ERDOĞAN ADAY OLAMAZ
Eski AKP’li, şimdiki Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Selçuk Özdağ, Anayasa’ya göre Erdoğan’ın Haziran 2023’te 3. kez aday olamayacağını kaydederek, seçim o tarihe kalırsa “anayasanın ilga edileceğini” savunuyor.
Özdağ, “Yüksek Seçim Kurulu (YSK) zamanında seçim için Erdoğan’ın başvurusunu kabul eder mi?” sorusuna ise “Hayır asla edemez” yanıtını vererek ekliyor: “YSK’nın 11 üyesi de yüksek hâkimdir. Anayasanın 101. Maddesi çok açık ve nettir. ‘Bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilir’ hükmünü AKP iktidarı 2007 yılı referandumu ile anayasaya koydu. 2010 ve 2017 anayasa değişikliklerinde bu hüküm aynen kaldı. Erdoğan ise 2014 ve 2017’de iki kez seçilerek bu görevi tamamladı. Bu anayasal hüküm karşısında tek bir hâkim bile Erdoğan’ın başvurusuna olumlu yanıt veremez.”
Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Selçuk Özdağ
KILIÇDAROĞLU: EYLÜL AYINDA SEÇİM BEKLİYORUM
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise erken seçim için bu kez “tarih” verdi. Habertürk TV’de katıldığı yayında Kılıçdaroğlu, “Seçim bekliyor musunuz” sorusuna, “Devlet endişe ile yönetilmez. Önümüzdeki Eylül ayında seçim bekliyorum. Ekonomiyi götüremezler” yanıtını verdi.
HDP ERKEN SEÇİM ÖNERGESİ İÇİN MUHALEFETİ GEZDİ
HDP ise İYİ Parti hariç muhalefet partilerinin liderleriyle Eş Genel Başkan düzeyinde ziyaret ederek erken seçim çağrısını yineledi. HDP, Meclis’teki muhalefet partisi temsilcilerinin de deste vereceği ortak bir “erken seçim önergesini” gündeme getirerek, destek verilmesini istedi.
HDP, Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik dar boğaz başta olmak üzere, hukuk alanında yaşanan sorunlar, hak ihlalleri ve anayasızlaşma sürecinin sona ermesi için erken seçimin şart olduğunu savunuyor.
ANAYASA PROFESÖRÜ YAZICI: ERDOĞAN KARAR VERİRSE ADAY OLAMIYOR, MECLİS VERİRSE OLUYOR
Euronews’e konuşan Gelecek Partisi İnsan Hakları Başkanı ve Anayasa Hukuku Profesörü Dr. Serap Yazıcı ise erken seçim iddiaları için, “Eğer Cumhurbaşkanı Erdoğan, Haziran 2023’ten önce TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar verirse kendisi için bir kez daha aday olma şansı doğmayacaktır. Ancak eğer TBMM, üye tam sayısının beşte üçüyle Haziran 2023’ten önce Cumhurbaşkanının seçimlerinin yenilenmesine karar verirse Erdoğan, üçüncü kez aday olabilecektir” yorumunda bulunuyor.
Türkiye 18 ay bekleyebilecek durumda değil. Muhalefet erken seçim için 81 ilde mitinglere başlamalıdır.
Her gün 4-5 ilde miting yapılarak milletle bütünleşmeli, erken seçim gündeme alınmalıdır.
Sonunda iktidar erken seçim ilan edecektir!..
— Fikri Sağlar (@dfikrisaglar) January 12, 2022
Eski Kültür Bakanı Fikri Sağlar’a göre ise Türkiye’nin 2023 Haziran’ına kadar bekleyemeyeceğini kaydederek, muhalefetin “erken seçim mitinglerine” gitmesi gerektiğini savunuyor.
