Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko kendisine ömür boyu cezai kovuşturmadan muafiyet tanıyan yasayı imzaladı. Yeni yasa ayrıca sürgündeki muhalif liderlerin gelecekteki seçimlerde Belarus başkan adayı olmasını engelliyor.
Çıkarılan yasa teoride tüm Belarus devlet başkanlarını ve aile üyelerini kapsarken gerçekte sadece 69 yaşındaki Lukashenko’yu ilgilendiriyor. Yaklaşık 30 yıldır Belarus’u tek başına yöneten Lukashenko, 2000’li yılların başında Avrupa’nın son diktatörü olarak tasvir ediliyordu. Belarus’ta Lukashenko’nun ilk kez başkan seçildiği 1994 yılındaki seçimler ülkedeki ilk ve son adil seçim olarak tanınıyor.
Yeni çıkarılan yasa ile başkanlık seçimlerinde sadece ülkede en az 20 yıldır daimi olarak ikamet eden ve başka bir ülkede oturma izni olmayan Belarus vatandaşları aday olabiliyor. Bu yasa ile beraber son yıllarda komşu ülkelere kaçan muhalefet liderlerinin önümüzdeki seçimlerde aday olması engellenecek.
Yeni yasaya göre Lukashenko iktidardan ayrılması halinde “başkanlık yetkilerini kullanırken işlediği fiillerden dolayı sorumlu tutulamayacak”. Ayrıca cumhurbaşkanına ve aile üyelerine ömür boyu devlet koruması, tıbbi bakım, hayat ve sağlık sigortası sağlanacak. Devlet başkanı görevden ayrıldıktan sonra aynı zamanda parlamentonun üst kanadının ömür boyu daimi üyesi olabilecek.
Lukashenko’nun emekli olduktan sonra ayrıca maaşının %100’üne eşit aylık ödenek, ömür boyu devlet emekli maaşı, ve devlete ait seçilmiş bir konutun mülkiyetini edinme hakkı da olacak.
2025 yılında tekrar başkanlık seçimi yapılacak olan Belarus’da 2020 yılındaki seçimleri Lukashenko yüzde 80’in üzerinde bir oy oranı ile kazanmıştı. Agustos ayında yapılan seçimlerin ülkedeki muhallifler ve batılı ülkelerce özgür ve adil olmadığı iddia edilmiş, binlerce insan seçim sonuçlarını protesto etmek için sokaklara dökülmüştü. Lukashenko, protestoları kanlı bir şekilde bastırmış, 35 binden fazla insan gözaltına alındığı, gözaltındakilerin işkenceye uğradığı iddia edilmişti. Lukashenko’nun toplum üzerinde baskısı artmış ve binlerce muhalif ülkeyi terketmişti. Ülkeyi terkedenlerin arasında 2020 devlet başkanlığı seçimlerinde aday olan ve yüzde 10’dan fazla oy alan muhalif lider Sviatlana Tsikhanouskaya da bulunuyor.
2020 yılında Belarus’u terketmek zorunda kalan ve Mart 2023’te gıyabında 15 yıl hapis cezası verilen muhalif lider Sviatlana Tsikhanouskaya, yeni çıkarılan yasa ile ilgili “Binlerce Belaruslunun kaderini mahveden Lukashenko uluslararası hukuka göre cezalandırılacak ve hiçbir dokunulmazlık onu buna karşı koruyamayacak, bu sadece bir zaman meselesi” dedi. Aralarında Nobel Barış Ödülü sahibi Ales Bialiatski’nin de bulunduğu yaklaşık 1.500 siyasi mahkûmun hâlâ parmaklıklar ardında olduğunu hatırlatan Tsikhanouskaya “Diktatörün adalet önüne çıkarılmasını sağlayacağız” dedi.
Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko, ayrıca Ukrayna’da Rus işgali altındaki kasabalardan Belarus’a yasadışı çocuk transferine karışmakla da suçlanıyor.
