Türkiye’de sınır dışı edilmesine karar verilerek, idari gözetim kararı bulunan yabancıların tutulduğu geri gönderme merkezlerindeki sorunlar endişe verici noktaya ulaşmış durumda. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) hazırladığı rapor, daha önce birçok kez insan hakları ihlali iddialarıyla gündeme gelen İçişleri Bakanlığı’na bağlı merkezlerdeki tabloya ayna tuttu. Atamaları AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından gerçekleştirilen TİHEK’in “İstanbul Tuzla Geri Gönderme Merkezi Ziyaret Raporu”na göre, merkezde ciddi hijyen sorunları mevcut. Ayrıca işkence ve kötü muamele iddiaları da raporda değinilen konular arasında.
ODALAR HAŞERE DOLU
Rapora göre, Tuzla Geri Gönderme Merkezi’nde toplam 388 göçmen tutuluyor. Göçmenler, 42 metrekarelik küçük prefabrik odalarda kalıyor. Odalar oldukça kirli ve hijyenden uzak. Bununla birlikte haşare problemleri de yaşanıyor. Raporda, şu tespitlere yer verildi: “Ziyaret sırasında kapılar açıldığında odalardan ağır bir koku geldiği, zemin döşemelerinin tahrip olduğu ve bu problemlerin insan sağlığı için sorunlu olduğu görüldü. Yabancılar, temizlik malzemesi ve temizlik fırçaları olmadığı için bu durumdan rahatsız olduklarını dile getirdi. Odalarda canlı ve ölü böceklerin olduğu tespit edildiği için Merkez’de haşerat sorunu olduğu görüldü.”
YATAKLAR KIRIK
Raporda, göçmenlere verilen yatakların ‘‘kullanılamaz’’ durumda olduğu kaydedildi: “Odalarda nevresimlerin, yastıkların ve battaniyelerin eksik olduğu görüldü. Bazı yatakların ise kırık ve yatılamaz durumda olduğu tespit edildi. Yabancılar tarafından mevcut nevresim ve battaniyelerin kendileri geldiğinde değiştirilmediği ve önceki kullanan yabancıdan kalan eşyalar olduğu belirtildi. İdare, çarşaf eksiklerinin olduğunu kabul ederek temin edileceğini belirtti. Ziyaret esnasında çarşaf şikâyeti olan yabancılara temiz çarşaf verildiği görüldü.”
***
JANDARMANIN KULLANDIĞI ‘ŞÜPHELİ’ GİYİNME ODASI
İşkence ve kötü muamele iddialarına yer verilen TİHEK raporunda, bu kapsamda iki personele soruşturma açıldığı anımsatıldı. Jandarma personeli tarafından kullanılan giyinme odası için ‘‘şüpheli oda’’ tanımlaması yapılan raporda, şöyle denildi: “Kendileriyle görüşüldüğünde bazı yabancılar kötü muamele gördüklerini dile getirildi. İddialardan birine konu olan ve kapısında ‘Tadilattadır’ yazan bir oda heyet tarafından incelendi. Bu odadaki kameranın naylonla ve bantla kapatılmış olduğun görüldü. Kameranın neden kapalı olduğunun sorulması üzerine söz konusu odanın jandarma personeli tarafından giyinme odası olarak kullanıldığı öğrenildi. Heyet tarafından bu durumun odanın kapısında belirtilmesi gerektiğinin değerlendirildiği ve uygun bir noktaya odaya giriş ve çıkışları gösterecek bir kamera yerleştirilmesinin uygun olacağı bildirildi.”
TERCÜMAN BİLE YOK
Raporda ayrıca bir göçmenin kelepçeyle müdahaleye maruz kaldığı, bu nedenle bileklerinde ciddi şişlik olduğu ancak tedavi edilmediği bildirildi. Raporda heyetin sorunlara ilişkin diğer gözlemleri şöyle:
•Göçmenler, kayıt işlemlerinden önce soğuk havada 1 saat boyunca bekletiliyor.
•Merkezde tercüman, psikolog gibi önemli personeller eksik.
•Göçmenlerin çamaşırhaneyi kullanamadığı öne sürülüyor.
•Göçmenlerin dışarıda geçirebildikleri süre yemeklerden sonra sadece yarım saat.