Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 28 Şubat Salı günü çalışmalarına kaldığı yerden devam edecek. 4,5 milyona yakın kişinin gözü kulağı emeklilikte yaşa kakılanlar (EYT) kanun teklifinde olacak.
“EYT’de ilk maaş ne zaman banka hesaplarına aktarılacak?’ sorusu cevap bulurken, teklife depremzedeler için yeni bir madde ilave edilmesi bekleniyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) borç yapılandırması kanun teklifi ile SGK ve Bağ-Kur prim borcu olanların da EYT ile kolay emekli olmasının önü açılacak.
“PRİM GÜN SAYISI 5 BİN GÜNE İNDİRİLSİN”
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Meclis Genel Kurulu’nda EYT kanun teklifi müzakere edilecek. Milyonlarca EYT’linin beklediği 4 maddelik teklif 2 Şubat’ta Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilmişti.
Ancak 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş Depremleri sebebiyle TBMM çalışmalarına ara verilince EYT düzenlemesinin Genel Kurul gündemine alınması da gecikti.
Yürürlülük maddeleriyle 4 maddeden müteşekkil EYT kanun teklifi için Genel Kurul’da bazı değişikliklerin olabileceği belirtiliyor. Bunların başında da SSK’lılar için kademeli prim şartının 5 bin güne indirilmesi geliyor.
Kısmî emeklilik için de yaş şartının 8 Eylül 1999 öncesinde olduğu gibi kadınlarda 50, erkeklerde 55 olması isteniyor. Ancak AKP kaynakları herhangi bir değişikliğin olmayacağını ifade ediyor.
EYT’YE DEPREM AYARI
EYT’li olarak çalışmak isteyenlerin işe başlaması için tanınan 10 günlük sürenin uzatılabileceği iddia edildi. İşverenler sürenin 3 aya çıkarılmasını talep ediyor.
Depremde hayatını kaybedenler için de harekete geçildi. Depremde hayatını kaybeden EYT’lilerin aileleri miras yolu ile aynı haklardan faydalanabilecek.
EYT’liler gerekli prim gün sayısı ve yılı dolduran, ancak yaşının dolmasını bekleyenlerden oluştuğu için herhangi bir yasal düzenlemeye gerek kalmaksızın vefatın kesinleştirilmesinin ardından SGK’da yapılacak işlemler sonucunda yasal hak sahiplerine emekli maaşı bağlanabilecek.
EYT’DE İLK EMEKLİ MAAŞI NİSANA KALDI
Komisyondan geçen düzenleme ile 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış vatandaşlar primlerini tamamladıklarında yaş şartı olmadan emeklilik hakkı kazanacak. İlk safhada 2 milyon 250 bin kişinin emekli olacak. Kademeli olarak 4,5 milyona yakın sigortalının emekli olması bekleniyor.
Emeklilik işlemlerinin başlatıldığı aydan sonraki ay başından itibaren maaş hesabı yapılacak. Mart ayında yapılacak bir başvuru sonunda ilk maaşlar 1 Nisan’dan itibaren hesaplanacak.
Deprem dolayısıyla yasanın geç çıkmasıyla kaybolan hak geri verilebilir. Bu durumda maaşların yine daha önce açıklandığı gibi 1 Mart’tan itibaren başlaması da sağlanabilir.
MAAŞ HESABINDA 3 DÖNEM DİKKATE ALINACAK
EYT kanununun Resmî Gazete’de yayımlanmasının akabinde yaş şartı haricindeki şartları tamam olanların; örneğin primi ve sigortalılık süresi tamam olanların maaş hesapları, diğer tüm emekli aylığı bağlananlar gibi üç dönem üzerinden yapılacak.
1999 yılı öncesi, 1999 yılı-2008 arası ve 2008’den sonraki dönem olmak üzere 3 ayrı hesaplama söz konusu olacak. Üç dönemdeki hesaplar yapılıp birleştirilerek emeklinin maaşı ortaya çıkacak.
Emekli maaşı hesaplaması yapılırken, sigortalılık dönemindeki bütün kazançlar dikkate alınacak. Kişilerin çalıştıkları yıllar, aylık kazançları, çalışma süreleri, yaş beklerken ödenen fazla primler ve işe ara verip vermemiş olmaları emekli maaşı hesaplanırken ödenecek tutarı ortaya çıkaracak.
BÜYÜME ORANI MAAŞ HESABINA DÂHİL
Maaş hesaplanırken ilk olarak 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınacak ve aylık bağlama oranı ile çarpılacak. Burada çıkan rakam bugüne güncellenecek. Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılacak.
Büyüme oranı devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine farklı bir aylık bağlama oranı ve büyüme hızının yüzde 30’u alınacak. Bir önceki yılın enflasyon oranı da maaş hesaplamasında ve güncellemesinde kullanılacak. Böylece üç hesap toplanarak emekli maaşı oluşturulacak.
KİMLER YÜKSEK EMEKLİ MAAŞI ALACAK?
EYT’ye tabi olanlar da temelde bütün emekliliğe hak kazanmışlar gibi prim gün sayısının çok olmasına bağlı olarak değil, SGK’ya bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak.
Başka bir ifade ile brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak. Ayrıca üç döneme ilişkin farklı aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayılarıyla sebebiyle bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alacak.
EYT’LİLER BAYRAM İKRAMİYESİ DE ALACAK
Mart ayında başvuran EYT’liler emeklilik hakkı kazanacakları için nisan ayında ödenecek Ramazan Bayramı ikramiyelerini de alabilecek. Emeklilere ödenen 1.100 TL bayram ikramiyesinin bu yıl artırılması da bekleniyor.
Bütün çalışma hayatı asgari ücret üzerinden bildirilenler ise daha düşük maaş alacak. Burada üç ayrı hesaplama yapıldığı için tüm kazançlar önem kazanıyor. Yani son yıllar değil ilk çalışma hayatınızdan bu güne kadar tüm kazançlarınıza bakılıyor.
PRİM BORÇLARINA YAPILANDIRMA
TBMM gündeminde olan bir diğer kanun tasarısı ise borç yapılandırmaya dair. Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı borç yapılandırmasını içeren taslak ile milyonlarca kişinin kamuya olan tüm borçları yapılandırılacak.
Söz konusu kanun teklifi EYT’lileri de yakından ilgilendiriyor. Hükûmete yakın çizgide yayın yapan ve “yandaş” diye nitelenen Sabah’ın haberine göre, prim borcu olduğu için emekli olamayan EYT’liler yapılandırmaya başvurarak borçlarının faizlerini sildirecek.
Borçlar taksite bölünebilecek ve EYT’liler kolay ödemelerle borçtan kurtulup emekli olabilecek.
Yine borçlanma yapmak isteyen EYT’liler bunun sonunda emekli olabilecekse kredi imkanına da kavuşabilecek. Daha önceki yapılandırma yasalarında emekli olabilecek durumdaki sigortalılar için borçlanma miktarları ya da borçları kadar kamu bankaları kredi açmış ve geri ödemeleri emekli maaşından karşılanmıştı.
Yeniden aynı imkân getirilirse birçok EYT’li askerlik ve doğum borçlanması ile emekli olabilecek.
