Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 15 Temmuz’un ardından tutuklanan savcı ve hakimlerle ilgili Türkiye’den bilgi talep etti. Somut delil uyarısı yaptı.
AİHM, 546 savcı ve hakimin uğradıkları hukuksuzluklarla ilgili başvuruda bulunduğunu açıkladı. Buna göre, cemaat üyeliği suçlamasıyla görevden alınan ve tutuklanan hukukçuların başvurularıyla ilgili taraflara sorular yöneltildi.
Açıklamada, başvuru yapanların ‘terör örgütü üyeliği’ ile suçlandığı ve Türkiye’deki davalarının devam ettiği aktarıldı. 546 isim, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5. maddesi başta olmak üzere birçok maddeye atıfta bulunarak şikayette bulundu.
SOMUT DELİL VE GÜÇLÜ ŞÜPHE VURGUSU
AİHM, davacı hukukçularla davalı Türkiye’ye 2016’da yapılan Selçuk Altan başvurusu ile birlikte diğer 545 başvuru sahibi için dikkat çeken sorular yöneltti. Tutuklamaların somut delillere ve güçlü şüphelere dayanması gerektiği vurgulayan AİHM, bu koşulların sağlanıp sağlanmadığını sordu.
AİHM’in tarafsız ve bağımsız yargıya yönelik soruları dikkat çekti.
Ayrıca, hakim ve savcıların yargılamalarıyla ilgili iç hukukta güvence altına alınan sürece saygı gösterilip gösterilmediği sorusu da yöneltildi. AİHM, geçici tutuklama kararları veren hakimlerin, bu kişilerin özgürlüklerini ellerinden alınması kararına yönelik güçlü gerekçeler olup olmadığına açıklık getirilmesini istedi.
Geçici gözaltı süresinin, AİHS’nin 5. maddesinin 3. fıkrası uyarınca makul bir süre için olup olmadığı da yöneltilen sorular arasında yer aldı. Yine sözleşme gereğince, gözaltı sürecinin tarafsız ve bağımsız bir yargı süreciyle gerçekleşip gerçekleşmediği konusuna da açıklık getirilmesi istendi.
Öte yandan AİHM, geçici gözaltı kararına itirazla ilgili yasal güvencelerin yerine getirilip getirilmediğini de bildirilmesini talep etti.
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ MADDE 5
1. Herkes özgürlük ve güvenlik hakkına sahiptir. Yasanın öngördüğü usule uygun olmadan hiç kimse özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.
2. Yakalanan her kişiye, yakalanma nedenlerinin ve kendisine yöneltilen her türlü suçlamanın en kısa sürede ve anladığı bir dilde bildirilmesi zorunludur.
3. Yakalanan veya tutulan herkesin derhal bir yargıç veya yasayla adli görev yapmaya yetkili kılınmış sair bir kamu görevlisinin önüne çıkarılması zorunlu olup, bu kişi makul bir süre içinde yargılanma ya da yargılama süresince serbest bırakılma hakkına sahiptir.
4. Yakalama veya tutulma yoluyla özgürlüğünden yoksun kılınan herkes, tutulma işleminin yasaya uygunluğu hakkında kısa bir süre içinde karar verilmesi ve eğer tutulma yasaya aykırı ise serbest bırakılması için bir mahkemeye başvurma hakkına sahiptir.
5. Bu madde hükümlerine aykırı bir yakalama veya tutma işleminin mağduru olan herkes tazminat hakkına sahiptir.
