Tam 27 yıl önceydi… 25 Şubat 1992’de Rusya’nın desteğiyle Ermenistan birlikleri 1991’in son günlerinde kuşatmaya aldıkları Hocalı’ya saldırdı.
Azerbaycan Askeri Savcılığı’nın, Ermenilerin 26 Şubat 1992’de gerçekleştirdiği Hocalı Katliamı’yla ilgili soruşturma dosyası, katliamın 27’nci yılında, yaşanan dehşeti bir kez daha gözler önüne serdi.
2 BİN 213 KİŞİNİN İFADESİ ALINDI
AA’da yer alan habere göre katliamdan kurtulmayı başaran 2 bin 213 kişinin soruşturma dosyasındaki ifadesi, 800’den fazla ekspertiz raporu ve diğer kaynaklardan edinilen bilgiler, Ermenilerin sadece işgalle yetinmediğini, sivilleri toplu şekilde katlettiğini kanıtlıyor.
613 SİVİL KATLEDİLMİŞTİ
Soruşturma dosyasında Hocalı katliamını yapan Ermenistan ordusu subaylarının yanı sıra, Sovyet ordusunun o zaman bölgede bulunan 366. Motorize Alayı’nın çoğu Ermeni kökenli 38 üst düzey subayının da ismi yer alıyor. Dosyada ismi geçen subaylar savaş suçları işlemekten sorumlu tutulurken Azerbaycanlılar, savunmasız 613 sivili katleden canilerin adalet önünde hesap vermesini talep ediyor.
RUSYA’NIN DESTEĞİYLE ÜÇ KOLDAN SALDIRDI
Soruşturma dosyasında, insanlık tarihine kara bir leke olarak yazılan katliama giden süreç de anlatılıyor. Ermeniler, Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1991’in son günlerinde ablukaya aldıkları, bölgenin tek havaalanına sahip ve stratejik önem taşıyan Hocalı’yı ele geçirmek için harekete geçti. Aylar süren saldırılarını 1992’nin 25 Şubat’ında yoğunlaştıran Ermeniler, gece, Sovyet ordusunun o zaman Hankendi’de bulunan 366. Motorize Alayı’nın da yardımıyla üç koldan saldırdı.
ÖLENLERİN 70’İ YAŞLI, 63’Ü ÇOCUKTU
Ermeniler, sivilleri toplu şekilde katletti, esirlere acımasızsa işkence yaparak 20. yüzyılın en kanlı katliamlarından birine imza attı. 7 bin kişinin yaşadığı Hocalı’da savunmasız durumdaki 106’sı kadın, 70’i yaşlı, 63’ü çocuk 613 Azerbaycan vatandaşı hayatını kaybetti.
150 KİŞİDEN HÂLÂ HABER YOK
Katliamdan 76’sı çocuk 487 kişi ağır yaralı olarak kurtuldu, Ermeni güçleri bin 275 kişiyi esir aldı, bunların 150’sinden bugüne kadar haber alınamadı. Katliamda 8 aile tamamen yok edildi, 25 çocuk her iki ebeveynini, 130 çocuk ise ebeveynlerinden birini kaybetti. Azerbaycan devletinin işgal nedeniyle uğradığı zarar ise 170 milyon doları buldu.
AKILALMAZ İŞKENCELER YAŞANDI
Katledilenlerin adli tıp muayeneleri ve şahit ifadeleri, Hocalı sakinlerinin kafa derisinin soyulması, kurak, burun, cinsel organlarının kesilmesi, gözlerin çıkartılması gibi kadın, yaşlı ve çocuk ayrımı yapılmaksızın akılalmaz işkencelere maruz kaldığını açıkça kanıtlıyor. Katliam kurbanları arasında boynu vurularak, yakılarak katledilenlerin yanı sıra karnı süngülenen hamile kadınlar da var. O dönemde çekilen görüntüler ve fotoğraflar da katliamın büyüklüğünü ortaya koyuyor.
İNSANLIK SÖZLEŞMESİNİ İHLAL EDİYOR
Azerbaycan’a göre, Hocalı’da yaşananlar, 1949 Cenevre Sözleşmeleri’nin, Birleşmiş Milletler’in (BM) Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Sivil ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Onur Kırıcı Muamele veya Cezaya Karşı Sözleşmesi, Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi çok sayıda sözleşmenin ciddi ihlali anlamına geliyor.
AİHM, “SAVAŞ SUÇU” OLARAK GÖRÜYOR
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 22 Nisan 2010 tarihli kararında, Hocalı’da yaşananlar, savaş suçları veya insanlık aleyhine suçlarla eşdeğer eylemler olarak görülüyor.
