Türkiye’de yargının ‘iktidar güdümünde’ hareket ettiği iddiaları 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin ardından verilen hükümlerle ayyuka çıkmış durumda.
Bir süre önce de, Anayasa Mahkemesi ‘hak ihlali var’ tespitinin ardından gazeteci-yazar Mehmet Altan ve Şahin Alpay’ın tahliye edilmesine hükmetmişti. Yerel mahkeme ise kararı tanımadığını açıklayarak tahliyeyi gerçekleştirmemişti.
Tüm bu tartışmalı uygulamalar, Türkiye’nin hukukun üstünlüğü ilkesine bağlılığıyla ilgili yakıcı tartışmaları beraberinde getirirken, yerel ve uluslararası raporlar Türkiye’nin adalet ve hukukun üstünlüğü konusunda yaşadığı hızlı gerilemeyi gözler önüne seriyor.
Son olarak, Dünya Adalet Projesi, 113 ülkede hukukun üstünlüğüne uygunluk bakımından hazırladığı raporunda, Türkiye’de durumun kırmızı alarm seviyesini bile geçtiğini ortaya çıkardı.
Rapora göre, Türkiye hukukun üstünlüğüne uyum konusunda geçen yılki rapora göre iki sıra daha gerileyerek, 113 ülke arasında 101’inci sırada yer aldı.
VOA Türkiye’nin haberine göre, 110 bin hane halkı ve 3 bin uzman anketini temel alarak hazırlanan 194 sayfalık raporda ülkeler, hukukun üstünlüğüyle bağlantılı sekiz kategoride performans değerlendirmesine tabi tutuldu.
“Hükümetin yetkileri üzerindeki kısıtlamalar, yolsuzlukla mücadele, açık hükümet, temel haklar, düzen ve güvenlik, düzenleyici uygulamalar, medeni hukuk ve ceza hukuku” belli başlı kategorilerden.
Genel sıralamada 113 ülke arasından 101. sıraya gerileyerek en kötü performans sergileyen ülkelerden biri olan Türkiye, Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesinde 13 ülke arasında sonuncu, üst orta gelirli ülkeler arasında da 36 ülke arasında sonuncu, Venezuela’nın önünde 35’inci sırada yer aldı.
Aynı kuruluşun geçen yıl hazırlanan raporunda ise Türkiye 99. sırada yer alıyordu.
Temel haklar konusunda 107. sırada yer alan Türkiye, geçen yıla oranla “güvenlik ve düzen” alanlarında büyük bir gerileme kaydetti.
Dünya Adalet Projesi, dünyada hukukun üstünlüğüne uyum konusunda en kapsamlı verileri içeren raporunda Ekim 2016’daki son rapora göre ülkelerin yarısından fazlasının insan hakları, hükümet yetkilerinin denetimi, medeni hukuk ve ceza hukuku alanlarında gerilediğini açıkladı.
En büyük gerileme, temel haklar alanında yaşandı. Bu kategoride 113 ülkeden 71’inin puanları düştü. İkinci en büyük gerileme de hükümet yetkileri üzerindeki kısıtlamalar alanında oldu. Bu kategoride de 113 ülkenin 64’ünde düşüş gözlendi.
