Türkiye’nin en bilinen cemaatlerinden Menzil, son dönemde miras kavgasıyla gündemde. Cemaatin lideri Abdülbaki Erol’un iki buçuk sene önce ölmesinin ardından başlayan çatışmanın odak noktasında ise cemaatin 17 milyar TL’yi aştığı belirtilen serveti bulunuyor.
Bugün dinî bir yapıdan ziyade milyarlarca liralık serveti yöneten bir holdingi andıran cemaatin ticaretteki asıl atılımı 1990’ların sonunda başladı. Merkezi Adıyaman’ın Menzil köyündeki cemaat, kendisiyle özdeşleşen Semerkand Şirketler Grubu’nu 1997’de kurarak ticarete girdi.
Kurumun web sitesinde, geride kalan yaklaşık 30 yıllık şirketleşme süreciyle ilgili “Kısa zamanda bünyesine kattığı diğer şirketlerle girdiği sektörlerde büyüyerek şirketler grubu hâline gelmiştir” ifadeleri yer alıyor.
Ticaret Sicil Gazetesi kayıtlarına göre Semerkand’a bağlı ilk şirket 1997’de “Semerkand Konut Yapı Kooperatifi” adıyla kuruldu. Kurucuları arasında Mehmet Saki Erol da yer alıyor. Semerkand Vakfı’nın ülke genelinde 76 şehirde toplam 187 temsilciliği bulunuyor.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Daha sonra peşi sıra Semerkand Grubu’na bağlı şirketler aynı sene kuruldu. “Semerkand Gıda” şirketi, 2010’da “Nakış Toptan Gıda” adını aldı.
Nakış Toptan Gıda, 2020’de AKP’li Körfez Belediyesi’nden ve 2023’te yine AKP’li Şile Belediyesi’nden toplam değeri 1,5 milyon TL’ye yaklaşan iki ihale almıştı. Şirket, Eylül ayında Menzil Cemaati’nin İstanbul’daki merkezi sayılan Tuzla’daki Semerkand Kültür Merkezi’nden yine cemaatin Sancaktepe’deki yerleşkesine taşındı.
Covid-19 testleri Menzil’in şirketine
Şirketin belki de en çok bilinen ve devletten en çok ihale alan şirketi Techno Health Laboratuvar Diagnostik Sağlık Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi.
Şirket, bugüne kadar devletten 73 ihale aldı ve aldığı ihalelerin toplam tutarı 656 milyon TL. Şirket özellikle pandemi zamanı aldığı Covid-19 testleri ihaleleriyle dikkat çekmişti. İstanbul İl Sağlık Müdürlüğünün 2020’de düzenlediği iki farklı Covid-19 PCR testi hizmetleri ihalelerinden biri 55 milyon 812 bin TL, diğeri de 144 milyon 239 bin TL bedelle bu şirkete verilmişti.
Sağlık Bakanlığından 37 ihale
Yine İstanbul İl Sağlık Müdürlüğünün 2022’deki Covid-19 testi ihalesi 34 milyon 107 bin TL ile Techno Health’e verildi. Şirketin sadece Covid-19 testleri için aldığı ihalelerin toplamı 234 milyon 158 bin TL oldu. Şirkete, 2021’de de İstanbul İl Sağlık Müdürlüğünün laboratuvar hizmeti ihalesi 147 milyon 828 bin TL’ye verildi. Kurulduğu günden beri şirkete, Sağlık Bakanlığı tarafından 453 milyon TL değerinde toplam 37 ihale verildi.
Ticaret Sicili Gazetesi’nde yer alan bilgilere göre, milyonlarca liralık ihalelerin verildiği dönemde Techno Health Laboratuar Şirketi’nin iki ortağı vardı. Ortaklardan biri Cebrail Er, diğeri ise Ferhat Danışman’dı.
Menzil Cemaati’ne ait olduğu bilinen Emsey Hastanesi’nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre Ferhat Danışman, aynı zamanda da bu hastanede mali hizmetler koordinatörü olarak görev yapıyor. Techno Health’in müdürlüğüne geçen ay Hakan Gökçe getirildi ve “münferiden temsile yetkili” kılındı. Hakan Gökçe aynı zamanda Emsey Hastanesi’nin Genel Müdürü.
Emsey Hastanesi ise cemaatin en bilinen sağlık kuruluşu. Menzil şeyhi Abdülbaki Erol da tedavilerini Pendik Kurtköy’de bulunan Emsey Hastanesi’nde yaptırıyordu. Erol, 12 Temmuz 2023’te hayatını bu hastanede kaybetti. Geçtiğimiz günlerde hastane, çatısında çıkan yangınla tekrar gündeme geldi.
Beşir Derneği: 5 yılda 1 milyon TL bağış
Menzil Cemaati’ne bağlı ve gelirleri kağıt üzerinde ölçülebilen yapılardan biri Beşir Derneği. Tarikat çatısı altında kurulan ve 2011’de faaliyetlerine başlayan Beşir Derneği, iktidar tarafından sağlanan imtiyazlarla her geçen yıl gelirlerini artırmayı başardı.
Derneğe 2013’te Bakanlar Kurulu kararıyla “kamu yararı gözeten dernek” statüsü verildi. 2018’de ise “izin almadan yardım toplama hakkı” verildi. Bu imtiyazlar sonrası derneğin mal varlığı 10 yılda 75 kat arttı. Derneğin 2015 yılı mali tablo değerlendirmesinde “dönen ve duran mal varlıkları” toplamı 5,5 milyon lira olarak açıklanırken 2024’te bu tutar 414 milyon 646 bin TL’ye çıktı.
Derneğe son 5 yılda neredeyse 1 milyon TL “bağış” yapıldı. Derneğin web sitesindeki 2024 yılı mali tablosuna göre dernek geçen yıl 240.9 milyonu “bağış” olmak üzere 332.7 milyon gelir elde etti.
TÜMSİAD, GENÇ-KON: Cumhur İttifakı’na destek
2005 yılında İstanbul’da kurulan Tüm Sanayici ve İşadamları Derneği, kısa adıyla TÜMSİAD da Menzil ile bağlantılı.
TÜMSİAD, son faaliyet raporunu 2018’de kamuoyuna açıkladı. Buna göre TÜMSİAD’ın 12 bin 35 üyesi ve 50 şubesi bulunuyor. 10 farklı ana sektörde faaliyet yürüten bağlı şirketlerde 650 bin işçi çalıştırılıyor. Bu şirketlerin gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içerisindeki payı ise yüzde 4.
Tarikatın gençlere yönelik faaliyetlerinden sorumlu Gençlik Eğitim ve Kültür Konfederasyonu (GENÇ-KON) adında bir yapı da mevcut. Bu yapı da Semerkand Vakfı’nın Sancaktepe’deki merkezinde yer alıyor.
TÜMSİAD, GENÇ-KON, Semerkand Vakfı ve Beşir Derneği, Mayıs 2023’teki cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinden önce ortak bir basın toplantısı düzenleyerek Cumhur İttifakı’na destek verdiklerini açıklamışlardı. Aynı oluşumlar, Mart 2024’teki yerel seçimler öncesinde de ortak bir yazılı açıklama yaparak yine Cumhur İttifakı’nı destekledikleriniduyurmuşlardı.
Cemaatin mal varlığı biliniyor mu?
Gıda, inşaat, sağlık, medya başta olmak üzere neredeyse her iş kolunda faaliyet gösteren ve milyarlarca liralık bir ekonomiyi yöneten tarikatın mal varlığı net olarak bilinmiyor. Servetlerin ve gayrimenkullerin büyük kısmının müritlerin üzerine kayıtlı olduğu düşünülüyor.
Öte yandan tarikatın kalbi Semerkand Vakfı da gelirlerini açıklamıyor.
Ancak geçtiğimiz yıllarda sosyal medyada yayılan bir video, cemaatin mal varlığıyla ilgili fikir sahibi olunmasını sağlayabilir. Gazeteci İsmail Arı’nın 13 Kasım 2024 tarihinde sosyal medya hesabından paylaştığı videoda Menzil Cemaati’nin 2023’te ölen lideri Abdülbaki Erol’un en büyük oğlu Muhammed Saki Erol, “en az 17 milyar TL’lik bir servetten” bahsediyor.
Söz konusu videoda Erol’un şu sözleri duyuluyor:
“17 milyarlık değer var burada. Bunlar gerçek değerler değil. Kesinlikle altı değil üstüdür. Bu 17 milyardan 10 milyarı onların elinde, 7 milyarı bizim elimizde. Avrupa hariç. Avrupa komple onların elinde.”
Menzil Cemaati içindeki kavganın ne kadar daha büyüyeceği ve nasıl sonuçlanacağı bilinmese de tarikat, özellikle maddi gücünü her gün artırmaya devam ediyor.
Menzil Cemaati’nde liderlik ve miras kavgası
Nakşibendi Tarikatı’nın Hâlîdiye koluna bağlı Menzil Cemaati, 1970’lerden beri Türkiye’nin gündeminde. Son dönemde ise cemaat hakkındaki tatışmaları “miras kavgası” şekillendiriyor. Abdülbaki Erol’un ölümünün ardından cemaatin 17 milyar TL’den fazla olduğu ifade edilen serveti, üç kardeş arasında uyuşmazlığa neden oldu.
Abdülbaki Erol, varisi olarak doğrudan bir kişiyi göstermediği için en büyük oğlu Muhammed Saki Erol’un liderliği diğer kardeşler tarafından kabul görmedi. En fazla müride sahip olduğu belirtilen kardeşlerin en büyüğü Muhammed Saki Erol, babasının ölümünde kısa süre sonra cemaatin mevcut dernek ve vakıflarıyla ilişiğini kesti. Semerkand Vakfı’ndan ayrılan Muhammed Saki Erol, Serhendi Vakfı ile Nezir Derneği’ni kurdu.
Muhammed Mübarek Erol ve Muhammed Fettah Erol ise ağabeylerine karşı birlikte hareket etmeye başladı. Menzil Cemaati’nin mevcut dernek ve vakıfları da bu iki kardeşin yönetimine bırakıldı. Farklı liderler etrafında gruplaşan tarikat mensupları arasında sık sık kavga yaşanıyor.
KAYNAK: DEUTSCHE WELLE TÜRKÇE – OKAN YÜCEL
