Kamu İhale Kanunu’nda AKP iktidarları boyunca yapılan değişiklikler 200’ü aştı. 2018 yılında yapılan değişiklik ise “İhalesiz ve denetimsiz” harcamaların kapısını araladı. Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra ihalesiz istisna alımları yapılmasına olanak sağlayan madde yeniden düzenlendi.
Birgün’den Mustafa Bildircin’in haberine göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da istisna kapsamındaki alımlara karar vermesinin yolu açılınca kamu kaynakları ile yapılan savunma amaçlı harcamalarda devasa artış yaşandı.
YÜZDE 85’İ İHALESİZ
2025 yılının ilk yarısına yönelik Kamu Alımları Raporu, Cumhurbaşkanlığı’nca gerçekleştirilen kamu alımlarının toplam tutarının yüzde 85’inin, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamının dışında gerçekleştirilen harcamalardan oluştuğunu ortaya koydu. Cumhurbaşkanlığı, toplam 679 mal ve hizmet alımının yalnızca 39’unu ihale yoluyla yaptı.
Cumhurbaşkanlığı Ocak-Haziran 2025 döneminde 2 milyar 913 milyon 21 bin TL’lik mal ve hizmet alımına imza attı. Alımların yalnızca 359 milyon 306 bin TL’lik bölümünü ihale ile yapılan alımlar oluşturdu.
Cumhurbaşkanlığı’nın kamuoyunda, “Rant aktarma aracı” olarak kullanıldığı gerekçesiyle eleştirilen istisna kapsamında ise 2 milyar 494 milyon 324 bin TL’lik alım gerçekleştirdiği bildirildi. İhalesiz alım yollarından biri olan Doğrudan Temin yoluyla gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarının toplam tutarı ise kayıtlara, 59 milyon 402 bin TL olarak geçti.
İSTİSNA İLE 2,4 MİLYAR TL
İhale yapılmaksızın, istisna yöntemiyle Cumhurbaşkanlığı’na yapılan alımlarda yıllar itibarıyla yaşanan çarpıcı artış da dikkati çekti. Ocak 2019 – Haziran 2025 döneminde yıllara göre, şöyle sıralandı:
- 2020: 25 milyon 985 bin TL
- 2021: 13 milyon 788 bin TL
- 2022: 727 milyon 798 bin TL
- 2023: 1 milyar 308 milyon 434 bin TL
- 2024: 4 milyar 652 milyon 235 bin TL
- 2025 (Ocak-Haziran): 2 milyar 494 milyon 324 bin TL
KAYNAK: BİRGÜN – MUSTAFA BİLDİRCİN