Dünyanın düşük karbon ayak izine geçiş sürecinde doğal gazın talebi desteklemede kilit bir rol oynaması bekleniyor. Dahası, yapay zeka (artificial intelligence-AI) kullanımındaki büyük artış da doğal gazın elektrik üretiminde kullanımını teşvik ediyor.
Nisan ayının ortasından bu yana, Orta Doğu’da artan jeopolitik gerilimler, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD’) azalan üretim, Norveç’teki arz kesintileri ve artan talep beklentileri nedeniyle ABD doğal gaz vadeli fiyatları yaklaşık yüzde 62, Hollanda doğal gaz vadeli fiyatları ise yüzde 18 oranında yükseltti.
Doğal gaz talebinin artması bekleniyor
S&P Global Commodity Insights’a göre, “küresel enerji talebi, veri merkezi talebi de dahil olmak üzere önümüzdeki 10 yıl içinde üçte bir oranında artacak” ve “doğal gaz baz yük enerji kaynağı olarak önemli bir rol oynayacak.”
Doğal gazın 2024 ve 2035 yılları arasındaki dönemde yılda 47 gigawatt eklemesi bekleniyor.
Bazı kaynaklar, artan nüfus, endüstriyel gelişim ve bu yüzyılın sonuna kadar fosil yakıtlardan karbonsuzlaştırmaya geçiş nedeniyle gaz talebinin özellikle Asya’daki gelişmekte olan pazarlarda artacağını belirtmiştir. Artan sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yatırımları kısa vadede arzı artıracak olsa da uzun vadeli talebi karşılamak için yeni projelere ihtiyaç duyulacak.
Bloomberg’in verilerine göre, doğal gazın düşük maliyetleri ve petrole kıyasla daha küçük karbon ayak izi nedeniyle Çin’in LNG yakıtlı ağır hizmet kamyonları bu yılın ilk dört ayında 2023’ün aynı dönemine kıyasla yüzde 459 arttı. Mart ayında, Çin Ulusal Petrol Şirketi Ekonomi ve Teknoloji Araştırma Enstitüsü, elektrikli araçların ve LNG ile çalışan kamyonların bu yıl Çin’deki dizel ve benzin tüketiminin yaklaşık yüzde 10 ila yüzde 12’sinin yerini alacağını tahmin etti.
Wells Fargo analistleri, ABD’deki elektrik talebinin, yapay zekanın artan güç gereksinimleri nedeniyle 2030 yılına kadar yüzde 20’ye kadar artacağını tahmin ediyor. Yapay zeka veri merkezi altyapısının 323 terawatt saat elektrik talebi yaratması bekleniyor ki bu da New York’taki mevcut yıllık tüketimden yedi kat daha fazla.
Amazon, Alphabet, Microsoft ve Meta gibi büyük teknoloji şirketleri, büyük miktarda enerji tüketimi gerektiren veri merkezi altyapısında başarılı; ancak yenilenebilir enerjinin tek başına son yıllarda artan talepleri karşılayamayacak olması, doğal gazı elektrik arzı için vazgeçilmez bir kaynak haline getiriyor.
Goldman Sachs’a göre, yapay zekanın ihtiyaç duyduğu enerjinin yüzde 60’ını doğal gaz, geri kalanını ise yenilenebilir enerji sağlayabilir.
Kısa vadeli arz sıkıntısı
Arz tarafında, Norveç’teki üretim kesintileri ve ABD’deki üretimin azalması da son birkaç ayda doğal gaz fiyatlarındaki artışa katkıda bulundu.
Haziran ayı başında, Norveç’teki Nyhamna gaz işleme tesisindeki kesinti nedeniyle Hollanda doğal gaz vadeli işlemleri megavat-saat başına 36,01 euroya yükselerek Aralık 2023’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Ukrayna-Rusya savaşının başlamasından bu yana Norveç ve ABD, Avrupa’nın başlıca doğal gaz tedarikçileri olarak Rusya’yı geride bıraktı. 2023 yılında Norveç AB’deki gaz arzının yüzde 30’unu, ABD ise yüzde 19’unu temsil ediyordu. Bu arada, Rusya’dan gelen LNG arzı da 2021’e göre yüzde 40 artarak yüzde 16’ya yükseldi. Gaz ithalatına olan bağımlılık bölge için önemli riskler teşkil etse de bu arzın dörtte biri Asya’ya aktarılıyor.
Atlantik’in diğer yakasında, ABD gaz üretimi, sondaj faaliyetlerinin azalması ve kuyu projelerinin ertelenmesi nedeniyle 2024 yılında yaklaşık yüzde 9 oranında düştü. Nisan ayında günlük 98,1 milyar fit küp olan gaz üretimi Mayıs ayında günlük ortalama 96,9 milyar fit küpe geriledi.
Gelecekte Kuzey Yarımküre’de sıcak bir yaz, hanelerdeki soğutma talebi ve sanayi tesislerindeki erken hazırlıklar nedeniyle talepte daha fazla artışa neden olabilir. Geçtiğimiz hafta fiyatlarda görülen gerilemeye rağmen, doğal gaz önümüzdeki aylarda da yukarı yönlü baskı ile karşı karşıya kalabilir.
