AKP’nin iktidara geldiği Kasım 2002’de Türkiye’de açlık sınırı 369 lira civarındayken aradan geçen 23 yılda bu miktar tam 70 kat yükselerek 26 bin 44 kuruşluk artışla Temmuz 2025’te 26 bin 413 liraya fırladı. Bu süre içinde 1.122 lira olan yoksulluk sınırı ise 85 kat artarak 86 bin 36 liraya kadar yükseldi.
ASGARİ ÜCRET ERİDİ
Nefes’ten Şehriban Kıraç’ın haberine göre, Kasım 2002’de uygulanan asgari ücret 184 lira iken AKP döneminde neredeyse 100 kat artmasına rağmen açlık sınırının üzerine bir türlü çıkamadı. 23 yıl önce asgari ücretle 6.8 çeyrek altın alınırken şu andaki 22 bin 104 TL olan asgari ücretle sadece 3 tane çeyrek altın alınabiliyor. 1974’te kişi başına GSYH’nin yüzde 80.6’sı düzeyinde olan brüt asgari ücret 2024’te kişi başına gelirin yüzde 46.5’ine düştü.
Özellikle 2021’in sonlarından itibaren kendini hissettiren yüksek enflasyon, asgari ücrete yapılan artışların kısa sürede erimesine yol açtı. Asgari ücret civarında ücret alanlar da dahil edildiğinde 8.5 milyon işçi, asgari ücret civarı ve altında ücretle yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Neredeyse tüm özel sektör işçilerinin yüzde 50’si asgari ücret komşuluğunda ücretlerle çalışıyor.
DOLARDA DEV ARTIŞ
DİSK-AR’a göre, Türkiye’de 11.5 milyon işçi (yüzde 66.1) asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret ile çalışırken, 14.5 milyon işçi (yüzde 80.1) ise en fazla asgari ücretin yüzde 50 fazlası ücrete çalışıyor. Türkiye’de 1.6 milyon işçi asgari ücretin yarısından daha düşük ücretle çalışmak zorunda bırakılıyor. Asgari ücretin iki katından fazla ücret alanlar ise işçilerin yalnızca 1.3 milyonunu oluşturuyor.
2002’de 1.5 TL olan dolar neredeyse 30 kat değerlenmeyle 2025 Ağustos ayı itibarıyla 40.85 liraya yükseldi.
ENFLASYON ZİRVEDE
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 24 Haziran 2018 seçimlerinden önce başkanlık sistemiyle birlikte Türkiye’nin hızlı bir kalkınma sürecine gireceği görüşündeydi. Ancak AKP iktidarı enflasyonu da 23 yılda devraldığı seviyenin çok üzerine çıkardı.
AKP’nin iktidara geldiği 2002’de ortalama enflasyon oranı yüzde 29.8’di. Başkanlık sistemine geçilen 2018’de bu oran yüzde 20.3 oldu. 2023’te Türkiye’de ortalama yüzde 64.77, 2024’te yüzde 44.38 oldu. Son 9 yıldır enflasyon çift hanede kalırken bu yılın temmuz ayında da enflasyon yüzde 33.52 oldu.
KAYNAK: NEFES – ŞEHRİBAN KIRAÇ