Üreticide 25 lira olan kırmızı et, tüketicide 75 lira!

Kırmızı etin tüketiciye gelene kadar fiyatının üç kat artmasının hikayesini kaleme alan Dünya Gazetesi yazarı Ali Ekber Yıldırım, Et ve Süt Kurumu’nun hayvan kesimi için 2019 Şubat ayına gün verdiğini hatırlattı ve 300 bin hayvanın kesimi beklediğini kaydetti. 

Özel kesimhanelerin ise, ‘talep yok’ diyerek kesim yapmadığını kaydeden Yıldırım, “Çiftçi hayvanını kestirecek yer bulamıyor. Kesim yapanlar ise fırsatçılık yaparak karkas etin kilosunu 25 liradan, bazıları daha da insafsız 23-24 lira teklif ediyor” diye yazdı.

Sorunu, “Çiftçi çaresiz. Hayvanını 23-25 liradan kestirse kiloda en az 6-7 lira zarar edecek. Kestirmese şubat ayı sonuna kadar hayvana vereceği yemin maliyeti daha yüksek olacak. Öylesine çaresiz ki, ‘bu işten bir kurtulsam bir daha asla hayvancılık yapmayacağım’ diyenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Belki de bunu söyletmek, bilinçli olarak hayvancılığı bıraktırmak istiyorlar” satırlarıyla özetleyen Yıldırım, gözlemlerini şöyle sürdürdü:

“ESK, kendi kombinalarında ve özel sektör kombinalarına fason olarak yerli besi hayvanları kilosu 29 liradan, ithal besi hayvanlarını ise kilosu 28 liradan kesiyor. Bunun için en az iki ay sıra beklenmesi gerekiyor. ESK’nın aynı zamanda tüketiciye ‘ucuz et’ sağlamak amacıyla 3 market zinciri (A101, BİM ve Migros) ile anlaşması var. Üreticiden 28-29 liradan aldığı karkas eti bu 3 market zincirine kilosu 20 liradan veriyor. Bu marketler eti işleyerek paketli olarak kıymanın kilosunu 29 liradan, dana kuşbaşının kilosunu 31 liradan satıyor.”

Pahalı etle ilgiliyse, ‘marketlerin üreticiden aldığı et çok ucuz. Fakat tüketiciye satılan et çok pahalı’ yorumunu yapan Yıldırım, etin hem üretici hem de market fiyatını da örnekler üzerinden okuyucusuyla paylaştı:

“Dana uzun but 26 lira, dana çeyrek kemikli 24, dana karkas 25, dana kemiksiz but 34 lira 50 kuruş, toptan dana kol kemiksiz 32 lira 50 kuruş. Kuzu karkasın kilosu toptan 37 lira, kuzu döş 28 lira.

Dün aynı market zincirinin İzmir’de tüketicilerin yoğun olarak alışveriş yaptığı bir mağazasındaki kırmızı et reyonundaki tüketici fiyatları ise şöyle:

Kıymanın kilosu 39 lira 95 kuruş. Dana döş rulo 51 lira 95 kuruş. Dana pirzola 78 lira 95 kuruş, Dana kontrfile 71 lira 95 kuruş. Dana antrikot için iki farklı fiyat var, birisi 87 lira 95 kuruş, diğeri ise 77 lira 95 kuruş. Dana bonfilenin kilosu ise 101 lira 95 kuruş.”