Türkiye’de konut fiyatları hızla yükselirken, memur ve özel sektör çalışanlarının ev sahibi olması imkânsız hale geldi. 25 yıllık kıdem tazminatı veya emekli ikramiyesiyle ev almak hayal olurken, Türkiye konut almanın en zor olduğu ülkeler arasında ilk sıraya yerleşti. Nepal ve Endonezya gibi ülkelerde bile konut sahibi olmak Türkiye’den daha kolay.
Konut Fiyatları Hızla Yükseldi
Son yıllarda enflasyon ve maliyet artışları nedeniyle konut fiyatları hızla yükseldi. Türkiye’de memurlar, işçiler, özel sektör çalışanları ve emekliler için konut sahibi olmak giderek zorlaşıyor. Gelir düzeyi artış göstermezken, ev fiyatları hızla yükseldiği için sabit gelirli vatandaşlar ev almak için yeterli birikim yapamıyor.
İkramiyeler Konut İçin Yetersiz
Ekonomist Özgür Erdursun’un analizine göre, memur ve özel sektör çalışanlarının 25 yıllık çalışma süresi sonunda aldıkları ikramiyeler ya da kıdem tazminatları ile ev sahibi olmaları neredeyse imkansız hale geldi. Kamu çalışanlarının 25 yıllık hizmet süresi sonunda alacakları ikramiyeler şu şekilde hesaplandı:
Lise mezunu bir memur: 620 bin TL
Asgari ücretli 650 bin TL
Üniversite mezunu bir memur: 722 bin TL
Öğretmen, hemşire, avukat, din görevlisi, şube müdürü: 886 bin TL
Hekim, başmüfettiş, mühendis, mimar, genel müdür yardımcısı: 901 bin 855 TL
Kaymakam: 980 bin TL
1. sınıf vali yardımcısı, mülki idare amiri kaymakam: 1 milyon 5 bin TL
Genel müdür: 1 milyon 92 bin TL
Vali: 1 milyon 161 bin TL
Özel sektörde en yüksek kıdem tazminatı 1 milyon 166 bin 385 TL
Günümüzde bu ikramiyelerle sıfır daire almak neredeyse imkânsız hale gelirken, ikinci el konut alımı için bile yetersiz kalıyor.
Konutlar 5 Milyon Liradan Başlıyor
Özellikle büyükşehirlerde ortalama bir konut fiyatının 5 ila 10 milyon TL arasında değiştiği düşünüldüğünde, devletin üst düzey makamlarında görev yapan kişilerin bile bu ikramiyelerle konut almasının imkansız olduğu görülüyor.
Kredi Çekerek Ev Sahibi Olmak Da İmkansız Hale Geldi
Memurlar emekli olduklarında aldıkları maaşın, çalışırken aldıkları maaşa kıyasla büyük bir düşüş yaşadığını belirtiyor. Çalışırken kazançlarının yüzde 40-45’ine düşen emekli maaşları, kredi çekerek ev sahibi olmayı da imkânsız hale getiriyor.
Çekilecek Kredi Emekli Maaşlarının Üzerinde
Güncel verilere göre, memurların unvanlarına göre emekli maaşları şu şekilde:
Lise mezunu memur: 20 bin 590 TL
Üniversite mezunu memur: 23 bin 958 TL
Öğretmen, hemşire, avukat, din görevlisi, şube müdürü: 29 bin 417 TL
Uzman hekim: 59 bin 37 TL
Başmüfettiş: 41 bin 120 TL
Mühendis, mimar: 29 bin 921 TL
Genel müdür yardımcısı: 43 bin 359 TL
Kaymakam: 45 bin 963 TL
1. sınıf mülki idare amiri kaymakam, 1. sınıf vali yardımcısı: 46 bin 803 TL
Genel müdür: 63 bin 138 TL
Vali: 71 bin 5 TL
Ancak, Türkiye’deki mevcut konut fiyatları dikkate alındığında, bu maaşlarla emekli olan bir kişinin kredi çekerek ev sahibi olması mümkün görünmüyor. Kredinin geri ödemesi bile emekli maaşlarının tamamını aşabilecek seviyede olduğu için, memurlar emekliliklerinde ev alma hayallerini tamamen bırakmak zorunda kalıyor.