Makine Kimya Enstitüsü (MKE) 1990’lı yıllarda ilk 10 sanayi devi arasındaydı. 2012’den bu yana ilk 100’e dahi giremedi. 2014’ten beri özel bir şirket ise hızla yükseliyor: Erdoğan’a yakınlığı ve sevgisiyle bilinen Ethem Sancak’ın BMC’si.
Türkiye’nin silah sanayi bugün Ethem Sancak’ın BMC’si ve Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar’ın şirketleri eliyle yürütülüyor. MKE azalan kârlılığı ve satışlarıyla gittikçe küçülüyor, çalışan sayısı azalıyor.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
BirGün’den Ozan Gündoğdu’nun haberine göre, 1993 yılında Türkiye’nin en büyük 10’uncu sanayi kuruluşu olan MKE yıllar içinde listedeki yerini kaybetti. 2012 itibariyle ilk 100 listesinden de çıkan MKE, 2018’de Türkiye’nin en büyük 133’üncü sanayi kuruluşu olabildi.
İSO500 listesine göre 1993 yılında MKE, Türkiye’nin en büyük 10’uncu sanayi kuruluşuydu. O yıllarda en büyük 10 sanayi kuruluşunun yedisi kamuya aitti. MKE de Türkiye’nin devleriyle anılıyordu ve 11 bin 293 çalışanı bulunuyordu.
Zaman içindeki özelleştirme politikaları en büyük ilk 10’da hiç kamu şirketi bırakmadı, bu tahribattan MKE de payını aldı. MKE’nin bugün 5 bin 579 çalışanı bulunuyor. Üstelik çalışan sayısı azalmaya devam ediyor.
MKE 2000’li yıllarda da büyümeye devam etti. Ancak 2012 ile 2015 arasında satışlarından elde ettiği gelirler de azalmaya başladı. Azalma üstelik enflasyona rağmen lira cinsinden yaşandı. İSO500 listesindeki sırası da gerilemeye başladı.
Kurum 2012’den sonra hiç ilk 100’e adını yazdıramadı. Üretimden satışlarla elde ettiği gelirler de hem çözüm sürecinin etkisi hem de özel şirketlerin teşvik edilmesiyle azalmaya başladı.
Bu yıllar arasında ise özel şirketlerin silah sanayii büyüme başladı. Ancak çözüm süreci bittikten sonra da kurumun gelirleri 2000’li yıllardaki seviyesine dönemedi.
2011 satış geliri: 762,8 milyon lira
2012 satış geliri: 720,4 milyon lira
2013 satış geliri: 738,4 milyon lira
2014 satış geliri: 658 milyon lira
2014’te iktidara yakın Star ve Akşam Gazeteleri’nin patronu olan Ethem Sancak, o yıl Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) elinde olan BMC’yi ihaleye tek başına girerek satın aldı. Sancak’ın o dönem BMC için TMSF’ye ödediği bedel sadece 752 milyon liraydı.
BMC, Ethem Sancak tarafından satın alındıktan sonra yükselişe geçti. 752 milyon liraya üzerindeki arsanın da altında bedelle satın alındığı iddia edilen BMC’nin 2018 yılındaki satış geliri tam olarak 2 milyar 676 milyon TL olarak gerçekleşti. Sadece 752 milyon liraya alınan şirketin aktif büyüklüğü ise 6 milyar 869 milyon liraya ulaşmış durumda.
İSO500 listesine 2016’da 137’nci sıradan hızlı giriş yapan BMC, yıllar içinde zirveye yükselmeye başladı. Kamuya ait MKE her geçen gün gerilerken, Saray’a olan aşkını her fırsatta dile getiren Ethem Sancak’ın BMC’si İSO500 sıralamasında 2017’de 79’uncu, 2018’de ise 61’inci sıraya yükseldi. Aynı yıllarda TSK’ye silah üretmek için kurulan MKE listede her yıl geriledi.
