ABD’li papaz Andrew Brunson’ın yaklaşık 2 yıllık tutukluluğun ardından serbest bırakılmamasıyla ivmelenen ABD-Türkiye geriliminin de etkilediği kur krizi, yem ve mazot fiyatlarında da artışa sebep oldu.
Kurban Bayramı’na günler kala, hayvan pazarlarının yolunu tutan besiciler de kurdaki dalgalanmadan ve hayat pahalılığından şikayetçi.
Gazete Duvar’dan Serkan Alan’ın Ankara’daki Mühye Köyü’ndeki besicilerle yaptığı görüşmelerin ardından kaleme aldığı haber şöyle:
“Yıllardır Mühye Köyü’nde kurulan hayvan pazarında bu yıl hem satıcı hem de alıcı az. Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’ndeki hayvan sahipleri yüksek nakliye ücretleri ve geçtiğimiz yıl masraflarını karşılayamamaları nedeniyle bu yıl Ankara’ya gelmedi. Ankara’ya yakın illerden pazara gelen esnaf ise dertli. Yüksek maliyetlere ekonomik krizin de eklenmesiyle belirsizlik yaşadıklarını söyleyen besiciler özellikle bir çuval yemin 50 TL’den 75 TL’ye çıkmasının kendilerini olumsuz etkilediğini belirtiyor.
“Bir küçükbaştan 100 lira kâr ediyorsun onu da çok görüyorlar”
Ankara Bala’dan 200 küçükbaş hayvanıyla pazara gelen Musa Coşan geçen yılki kalabalığın bu yıl olmadığını belirterek, “Bir yılım çok eziyetle geçti. Yağmuru, havası ayrı dertken hepsi masraf. Hayvan fiyatı çok pahalı diyorlar ama masrafları görmüyor insanlar. Her şeyin fiyatı artarken hayvanınki mi artmayacak? Bir küçükbaştan 100 lira kâr ediyorsun onu da çok görüyorlar. Yem parasını çadır parasını kimse düşünmüyor” dedi.
Küçükbaş hayvanların bin 500-2 bin lira arası olduğu, büyükbaş hayvanların da ortalama 10 bin TL’ye satıldığı pazarda besicilerin bir diğer sorunu yüksek olan yer ücretleri. Belediyeye 3 bin 500 TL yer parası, çadır kurulumu için 3 bin lira ve nakliye için de 3-4 bin lirası ücret ödeyen besicinin satışa başlamadan önceki net maliyeti 10 bin TL’yi bulabiliyor. Yıl boyunca yapılan masrafları da hesaba katınca emeklerinin karşılığını alamadıklarını söyleyen Mehmet Uslu, “Seneye bir daha yapmayacağım. Şu mala 100 bin lira para bağlamışım. 80 bin lira masrafım var. Masrafını çıkarıyorum ve senede bana kalan para 20 bin lira oluyor. Burada dursam, boyacılık yapsam daha iyi kazanırım. Hiç olmazsa çoluk çocuğum eziyet çekmez. Eziyete değmez. Bunları yaşıyorken insanlar bir de ucuz almaya çalışıyor. Gelsinler de bir gece burada yatsınlar. Gelip burada yaşadıklarımızı görseler üstüne bin lira daha verirler. Biz tezeğin içinde yatıyoruz. Gece saat 3.00-4.00’e kadar çalınmasın diye uyumuyoruz, sabah 6.00’da ayaktayız. İnsanlardan emeğimizin karşılığını istiyoruz” diye konuştu.
“Her yıl gittikçe aşağıya gidiyor işler, nereye varacak sonumuz bilmiyorum”
Ekonomik krizi son günlerde değil yapılan zamlarla çok önceden hissettiklerini belirten besiciler müşteri azlığından da şikâyetçi. Erkan Aslan, “7 yıldır hayvanlarımızı buraya getiriyorum. Bu yıl çadır sayısı oldukça az. İnsanlar para etmediği için mallarını buraya getirmediler. Müşteri geliyor bakıp bakıp gidiyor. İnsanlar cebinin derdine düştüğünden sıra kurbana gelmiyor. Görünen bir ekonomik kriz var artık ve bizi de olumsuz etkiledi. Dolar bizi de vurdu. Dolar yüzünden her şeye zam geldiği için ne yapacağımızı şaşırmış durumdayız” dedi.
Sivas’tan 80 küçük hayvanıyla Ankara’ya gelen Ferhat Üstüner ise, “Bir yıl boyunca yem parası, mazot parası, o parası bu parasını düşününce bir sürü masrafımız oluyor. İnsanlar emeklerinin karşılığını alamadığı zaman da hiçbir şeye yaramıyor. Etrafımda bu işi bırakan bir sürü insan var. Ben bile bin dönüm ekin ekiyordum, bıraktım artık ekmiyorum. Masraflı oluyor ve kaldıramıyoruz, hiçbir şeye yaramıyor. Her yıl gittikçe aşağıya gidiyor işler. Nereye varacak sonumuz bilmiyorum” diye konuştu.
“Ekonomik krizin, doların, altının bizimle işi yok”
Yozgat’tan 10 küçükbaş hayvanıyla Ankara’ya gelen Orhan Koç’a göre ise hükümetin emeklilere bayram öncesi verdiği bin TL, kurban satışlarına olumlu yansıyacak. “Çoğu emekli maaşını burada kullanacak” diyen Koç, masraflarının çok olduğunu fakat kendilerini son süreçteki dolar artışının etkilemediğini belirterek, “Bu yıl çok az kurbanlık geldi. Geçen yıl yarısını satamadık geri götürdük. Bu yıl satıcının çoğu getirmedi hayvanını ama satışlardan umutluyuz. Ekonomik krizin, doların, altının bizimle işi yok. O yüzden ekonomik krizin bizi etkileyeceğini düşünmüyorum. Doları, altını olanlar zaten kurban kesmiyorlar, bağış yapıyorlar. Garibanı dolar etkilemez. Kurban kesenin dolarla işi yok” dedi.
