Çiftçiler mazot dahi alamazken çiftçileri desteklemek amacıyla kurulduğu öne sürülen Ziraat Bankasının kârı yüzde 88 arttı. Vakıfbank’ın kârı yüzde 67 ve Halkbank’ın kârı ise yüzde 46 arttı.
Evrensel’den Cihan Çelik’in haberine göre, Erdoğan-Şimşek programı ile işçi ve emekçiler kaybettikçe, bankalar her dönem kârını sürdürüyor. Siyasal iktidarın yüksek faiz ve yüksek enflasyon, düşük ücrete dayalı programından işçilere nefes almadan çalışmak, borcu borçla çevirmek, ödenemeyen kredi borçları, hacizler, fazla mesai, ek iş, geçim derdi düşüyor.
Kamu halka değil kâra çalıştı
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
2025 mart itibarıyla TÜİK’e göre enflasyon yüzde 38.1 olurken bankalar net kârlarını 2025 ocak-şubat döneminde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 58 artırdı. Kamu bankalarının kâr artışı ise dikkat çekici. Çiftçiler mazot dahi alamazken çiftçileri desteklemek amacıyla kurulduğu öne sürülen Ziraat Bankasının kârı yüzde 88 arttı. Vakıfbank’ın kârı yüzde 67 ve Halkbank’ın kârı ise yüzde 46 arttı.
Özel bankalarda ise HSBC Türkiye yüzde 125’lik kâr artışıyla birinci sırada. İkinciliği yüzde 67’lik kâr artışıyla Anadolubank, üçüncülüğü ise yüzde 13 ile QNB Türkiye ve Garanti BBVA aldı.
Katılım bankalarında ise en fazla kâr elde eden 10 milyar 491 milyon TL ile Kuveyt Türk oldu. Oransal olarak rekor kâr artışı yüzde 1178 ile Albaraka Türk’te. İkinciliği yüzde 254 ile Dünya Katılım Bankası, üçüncülüğü yüzde 160 ile Emlak Katılım Bankası aldı.
Emekçiler ihtiyaç kredisi ve kredi kartına yüklendi
Erdoğan Şimşek programıyla ücretler baskılandı, yoksulluk tırmandı, kredi kartı ve bireysel kredi borçları zirve yaptı. 2025 mayıs itibarıyla toplam krediler 18.5 trilyon liraya, tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarının miktarı ise 4.3 trilyon liraya ulaştı. Tüketici kredilerinde (konut, taşıt ve ihtiyaç) en yüksek rakam 1.6 trilyon lirayla ihtiyaç kredisi oldu. Bunu konut, ardından da taşıt kredileri izledi. Bireysel kredi kartlarıyla borçlanma ise 2 trilyon liranın üzerine çıktı.
Takipteki alacaklarda patlama
Kredi kullanmada patlama yaşanırken, geçen yılın mayıs ayına göre bireysel kredilerde takipteki alacaklar yüzde 170 artışla patlama yaşadı. Türkiye’de bireysel kredi kullanan sayısı yaklaşık 42 milyon. Kişi başına ortalama bireysel kredi miktarı ise 100 bin lira. Yani her üç yetişkinden ikisi bireysel kredi kullanıyor. 2025’in ilk iki ayında toplam 361 bin kişi ilk kez kredi kartı da dahil olmak üzere bireysel kredi kullanırken; 2025 yılı ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre bireysel kredi veya kredi kartı borçlarından dolayı yasal olarak takip edilen kişi sayısı yüzde 47 oranında artışla 684 bin kişiye ulaştı. Bireysel kredi veya kredi kartı borçlarından dolayı yasal takibe düşen kişi sayısı 2025 mart ayında bir önceki yıla göre yüzde 43.7 oranında artışla 262 bin 297 kişi yükseldi.
Mayıs 2025 tarihine göre bankalarda takipteki alacaklar miktarı geçen yıl sonuna göre 100 milyar TL’nin üzerinde artışla 395.6 milyar TL’ye ulaştı. Takipteki alacakların toplam kredilere oranı ise yüzde 2.14’e çıktı. Bu oran ihtiyaç kredilerinde yüzde 5’i aştı. Mart sonu bireysel kredi ve kredi kartı borçlarını ödememiş gerçek kişilerden borçları devam etmekte olan kişi sayısı ise 4 milyon 8 bin 799.
Yine son 1 yılda bireysel kredi kartları yüzde 228, kurumsal kredi kartları yüzde 174 artış gösterdi. Takibe düşenlerin sayısı ise her ay daha da yükseliyor.
Faiz ödemesinde tarihi rekor
Merkezi yönetim borç stoku 30 Nisan 2025 tarihi itibarıyla 10 trilyon 750 milyar 500 milyon liraya yükseldi. Borç stokunun 4 trilyon 892 milyar TL tutarındaki kısmı Türk lirası cinsi, 5 trilyon 858 milyar 500 milyon liralık tutarındaki kısmı ise döviz cinsi borçlardan oluşuyor.
Mart 2025 verilerine göre orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha kısa sürede ödenmesi gereken borçları gösteren kısa vadeli dış borç (KVDB) stoku 224.8 milyar dolara yükseldi. Bankalar kaynaklı KVDB stoku ise bir önceki aya göre yüzde 0.5 oranında artarak 77.8 milyar dolar oldu.
Erdoğan-Şimşek programı nedeniyle, faiz ödemeleri cumhuriyet tarihi rekorunu kırdı. Faiz ödemeleri nisan ayında yüzde 90 artarak 257 milyar TL’ye çıktı. Ocak ayında faize 153 milyar TL, şubat ayında 138 milyar TL, mart ayında 135 milyar TL ödenmişti.
Havale ve ATM soygunu!
Bankalar ellerini yurttaşın cebine EFT adı altında yapılan kesintilerle de atıyor. EFT ücretleri ise 2025’te 2024 yılında açıklanan yüzde 44.38 yani yıllık enflasyon kadar artırıldı. Buna göre 6 bin 300 TL’ye kadar olan işlemler için 6.39 TL, 6 bin 300 TL ile 304 bin 800 TL arasındaki işlemler için ise 12.79 TL, 304 bin 800 TL’nin üzerindeki işlemler için ise 160 lira alınıyor. Özel bankaların bir kısmında ise bu rakam daha fazla.
ATM’lerden para çekme limiti 10 bin lira olarak belirlenirken üzerine çıkılması halinde de asgari 18 lira olmak üzere çekilen paranın yüzde 2.88’i kadar ödeme alınıyor.
Sermayeye ucuz kredi
Emekçiler karttan karta borç döndürüp kredilerin altında ezilirken Türkiye’nin büyük sermaye gruplarına ve patronlara ise teşvik adı altında ucuz kredi sağlanıyor.
En son TÜPRAŞ’ta sözleşme sürecinde grev yasağı ve iktidarın desteğiyle ücretleri ezen Koç Holding, TÜPRAŞ için uluslararası bankalardan 500 milyon dolarlık ucuz faizli kredi çekti.
Çinli tekel BYD’ye yapıldığı gibi, Türkiye’ye yatırım yapan uluslararası tekellere ve yerli ortaklarına hem finansman hem vergi hem istihdam teşviki hem de ücretsiz arazi sağlandı.
Tüketici kredilerinin miktarı
- Tüketici Kredileri toplamı: 2.2 trilyon TL
- Konut kredisi: 569.5 milyar TL
- Taşıt kredisi: 61.8 milyar TL
- İhtiyaç kredisi: 1.6 trilyon TL
Takipteki tüketici kredilerindeki vahim tablo
- Takipteki tüketici kredisi: 81.7 milyar TL
- Takipteki bireysel kredi kartları: 84.2 milyar TL
- Takipteki ihtiyaç kredileri: 86 milyar 630 milyon TL
- Takipteki konut kredileri: 818 milyon TL
- Takipteki taşıt kredileri: 256 milyon TL
KAYNAK: EVRENSEL – CİHAN ÇELİK
